ในวันสาบานตนเป็นประธานาธิบดีสหรัฐฯ คนที่ 47 โดนัลด์ ทรัมป์ ย้ำถึงความตั้งใจที่จะเปลี่ยนชื่อ ’อ่าวเม็กซิโก’ (Gulf of Mexico) ให้เป็น ‘อ่าวอเมริกา’ (Gulf of America) โดยให้เหตุผลว่าชื่อนี้ ‘เพราะดีและเหมาะสม’
เมื่อดูจากที่ตั้ง อ่าวนี้มีขอบเขตติดกับชายฝั่งของสหรัฐฯ รัฐทางตะวันออกของเม็กซิโก และเกาะคิวบา ซึ่งถือเป็นศูนย์กลางสำคัญของกิจกรรมทางเศรษฐกิจ เช่น การประมง การขนส่งทางทะเล และการผลิตน้ำมันและก๊าซธรรมชาติ จึงอาจเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้ทรัมป์อยากเปลี่ยนชื่อ เพื่อแสดงความเป็นเจ้าของ
ในช่วงพิธีสาบานตน ทรัมป์พูดถึงประเด็นนี้เพิ่มเติมว่า “ในเวลาอีกไม่นาน เรากำลังจะเปลี่ยนชื่ออ่าวเม็กซิโกเป็นอ่าวอเมริกา” ซึ่งไม่ใช่ครั้งแรกที่เขากล่าวถึงแผนนี้ เพราะเมื่อต้นเดือนที่ผ่านมา เขาเคยพูดในประเด็นเดียวกันนี้ว่า “เพราะเราทำงานที่นั่นมากที่สุด และพื้นที่นี้เป็นของเรา”
อย่างไรก็ตาม การตั้งชื่อพื้นที่ทางทะเลนั้นไม่มีข้อตกลงหรือกฎระเบียบสากลที่ชัดเจน แม้ว่าจะมีหน่วยงานระหว่างประเทศอย่าง International Hydrographic Bureau (IHB) ที่ทำหน้าที่กำกับดูแลมาตรฐานของชื่อและแก้ไขข้อขัดแย้ง แต่ไม่มีหน่วยงานใดที่มีอำนาจตัดสินขั้นสุดท้ายหรือมีกลไกบังคับใช้กับประเทศอื่นๆ
ทั้งนี้ แม้ทรัมป์จะออกคำสั่งฝ่ายบริหารเพื่อเดินหน้าเปลี่ยนชื่อ แต่ในทางปฏิบัติ คำสั่งดังกล่าวอาจมีผลแค่ภายในเอกสารของสหรัฐฯ เท่านั้น โดยที่ประเทศอื่นๆ ไม่มีข้อผูกพันที่จะต้องใช้ชื่อตามนี้
ในอดีตจนถึงปัจจุบันมีการตั้งชื่อทะเลต่างกันในแต่ละประเทศ และเกิดข้อพิพาทเรื่องทางทะเลในหลายพื้นที่ทั่วโลก เช่น กรณีของอ่าวที่คั่นระหว่างอิหร่านและซาอุดีอาระเบีย ซึ่งมีชื่อเรียกแตกต่างกัน 2 ชื่อ คือ ‘อ่าวเปอร์เซีย’ ที่เรียกโดยอิหร่าน และ ‘อ่าวอาหรับ’ ที่เรียกโดยซาอุดีอาระเบีย หรือกรณีข้อขัดแย้งระหว่างญี่ปุ่นและเกาหลีใต้เกี่ยวกับทะเลที่คั่นระหว่าง 2 ประเทศ โดยญี่ปุ่นเรียกทะเลนี้ว่า ‘ทะเลญี่ปุ่น’ (Sea of Japan) โดยอ้างถึงแผนที่ตั้งแต่ศตวรรษที่ 17 ขณะที่เกาหลีใต้เรียกว่า ‘ทะเลตะวันออก’ (East Sea)
ส่วนในสหรัฐฯ หน่วยงานที่ดูแลการตั้งชื่อทางภูมิศาสตร์คือ U.S. Board on Geographic Names ซึ่งมีนโยบายชัดเจนว่า ‘หลีกเลี่ยงการเปลี่ยนชื่อ เว้นแต่จะมีเหตุผลที่สำคัญ’ และยึดหลัก ‘การใช้งานและการยอมรับในท้องถิ่น’ เป็นสำคัญ
นั่นหมายความว่า หากสหรัฐฯ ต้องการเปลี่ยนชื่อก็สามารถทำได้ แต่ไม่มีข้อผูกพันกับประเทศอื่นให้เรียกตาม
ขณะที่เม็กซิโกก็ต่อต้านเรื่องนี้อย่างแข็งขัน
เคลาเดีย ไชน์บัม ประธานาธิบดีเม็กซิโก เอาแผนที่โลกสมัยศตวรรษที่ 17 มากาง และตอกกลับว่า ถ้าเช่นนั้นทวีปอเมริกาเหนือก็ควรเปลี่ยนเป็น ‘อเมริกาเม็กซิกานา’ หรือ ‘เม็กซิกันอเมริกา’ เพราะเคยเรียกแบบนี้มาตั้งแต่ปี 1607 เธอบอกด้วยว่า เรียกแบบนี้ก็เพราะดี
ภาพ: Anton Balazh / ShutterStock, Carlos Barria / Reuters
