ลูกหลานชาวจีนทราบกันดีว่าเมื่อเดือนตุลาคมเวียนมาบรรจบ ก็ถึงเวลาที่อาม่า อากง ปะป๊า หม่าม้า จะเริ่มนำเครื่องครัวจานชามอีกชุดที่แยกไว้กลับมาใช้ งดการกินเนื้อสัตว์และเข้าวัดทำบุญ ซึ่งเทศกาลกินเจนั้นเป็นเทศกาลสำคัญของชาวจีน เริ่มนับตั้งแต่วันขึ้น 1 ค่ำถึงวันขึ้น 9 ค่ำเดือน 9 ตามปฏิทินจีน เทศการกินเจปีนี้เริ่มตั้งแต่วันที่ 29 กันยายนถึง 7 ตุลาคม บางคนต้องล้างท้องเริ่มงดเนื้อสัตว์ตั้งแต่วันที่ 28 กันยายนเลยด้วยซ้ำ
Photo: ชาติกล้า สำเนียงแจ่ม / THE STANDARD
ว่ากันว่าประเพณีนี้มีจุดเริ่มต้นเมื่อกว่า 3,000 ปีก่อนโดยชนชั้นสูงสมัยราชวงศ์โจว ซึ่งเชื่อว่าเทพเจ้าจะไม่รับการติดต่อจากผู้มีมลทิน การขอพรบวงสรวงเทพเจ้าจึงจะต้องเตรียมการโดยการละเว้นอบายมุข กิเลสตัณหา งดเนื้อสัตว์และผักที่มีกลิ่นฉุน ชำระร่างกายให้สะอาด ใส่เสื้อผ้าชุดใหม่ และที่สำคัญคือทำใจให้บริสุทธิ์ การถือศีลและกินผักเช่นนี้จำกัดอยู่แค่ผู้มีอันจะกินในยุคข้าวยากหมากแพงและพืชพันธุ์ธัญญาหารหายากเต็มที จนกระทั่งปลายราชวงศ์โจวจึงมีการเริ่มใช้เส้นทางสายไหมเพื่อการติดต่อค้าขาย ทำให้การพาณิชย์รุ่งเรือง ผู้คนธรรมดาเข้าถึงอาหารได้มากขึ้น จึงมีการรับประเพณีนี้มาใช้ในโอกาสสำคัญในชีวิตต่อมา
Photo: ชาติกล้า สำเนียงแจ่ม / THE STANDARD
คำว่า 齋เจ (หรืออ่านว่า แจ) ที่มักจะเห็นเขียนด้วยสีแดงบนธงสีเหลืองนั้นสื่อถึงการละเว้น ในคำเดี่ยวๆ นี้ประกอบไปด้วยตัวอักษรที่หมายถึงความสมบูรณ์ บริบูรณ์ และตัวอักษรที่หมายถึงคำว่าสักการะ รวมๆ แล้วคำนี้จึงหมายถึงการบำเพ็ญศีลเพื่อสักการะบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์โดยบริบูรณ์นั่นเอง
หลักธรรมของการ 食齋 ‘เจียะแจ’ หรือกินเจในช่วง 9 วัน 9 คืน มีนัยสำคัญง่ายๆ คือการไม่ผิดศีลโดยเบียดเบียนนำเลือดเนื้อและชีวิตสัตว์อื่นเพื่อบำรุงชีวิตของตน การเจียะแจ ถ้าจะปฏิบัติให้ครบ นอกจากการงดเนื้อสัตว์และผลิตภัณฑ์อื่นๆ ที่ได้จากสัตว์แล้วยังต้องงดอาหารรสจัด ผักที่มีกลิ่นแรง (กระเทียม, หัวหอม, ต้นหอม, ขึ้นฉ่าย ฯลฯ) และใช้ภาชนะที่แยกไว้สำหรับอาหารเจ รักษาศีล ทำบุญทำทาน นุ่งขาวห่มขาวเข้าร่วมพิธีกรรมในศาลเจ้า บางบ้านที่เคร่งมากๆ จะไม่ให้ผู้ที่ไม่เจียะแจทำอาหารให้กินเด็ดขาด และจุดตะเกียงไว้รอบบ้าน 9 ดวงให้มีไฟโดยไม่ขาดตอนให้ครบ 9 วัน เพื่อระลึกถึงศาสนาและผู้มีบุญคุณต่างๆ อีกด้วย
Photo: Greyhound Cafe
กินเจ ไม่จำเจ
แต่อาหารของการกินเจแปรเปลี่ยนไปมากแค่ไหนกัน ขณะที่เทศกาลกินเจได้เริ่มขึ้นแล้วในร้านอาหารและห้างสรรพสินค้าบางแห่ง แน่นอนว่าเยาวราชก็ติดธงเจสีเหลืองแล้ว ลูกหลานคนจีนคุ้นเคยกันดีกับเมนูคลาสสิกอย่าง ผัดหมี่ซั่วเส้นกลมสีเหลือง ผัดหมี่กระเฉดเส้นแดงใส่พริกเล็กน้อยให้มีรสชาติ ข้าวผัดเผือกหอมกลิ่นเผือกที่หั่นเป็นชิ้นๆ ผัดผักพร้อมสารพัดเห็ด เต้าหู้ทอดกรอบเป็นสีทอง หรือผัดวุ้นเส้นพร้อมผักหลากสี แต่สำหรับใครที่คิดว่าการกินเจเป็นเรื่องยากและน่าเบื่อ ยุคแห่งการขับเคลื่อนอาหารยังคงไม่หยุดนิ่ง และนักกินนักพัฒนาต่างก็ได้มีการคิดค้นวัตถุดิบที่มีรสและเนื้อสัมผัสคล้ายเนื้อสัตว์ออกมาวางขาย ถือเป็นกุศโลบายให้คนทั่วไปได้เข้าถึงการถือศีลสำคัญนี้ได้ง่ายขึ้น เช่น การนำโปรตีนเกษตรที่ทำจากถั่วแต่งกลิ่นและสี แล้วปั้นเป็นรูปทรงต่างๆ ให้เหมือนเนื้อสัตว์ แต่ละปีก็จะมีเมนูใหม่ๆ ขึ้นมาตามความคิดสร้างสรรค์ของผู้ผลิตแต่ละราย
เมนูน่ากินของปีนี้ที่แต่ละร้านงัดออกมาสร้างสรรค์มีอะไรบ้างนอกจากอาหารเจคลาสสิก ซึ่งหากคุณอยากลองเปลี่ยนบรรยากาศจากรสเดิมๆ แบบเจจีนดูบ้าง เราแนะนำเมนูเหล่านี้เพื่อเสริมรสชาติความเจของคุณให้ดียิ่งขึ้น และนี่คือสิ่งที่ชาวโซเชียลได้ค้นพบและทำให้อาหารเจไม่ต้องจำเจอีกต่อไป มีอะไรบ้าง ไปดูกัน
View this post on Instagram
ข้าวเหนียวอัญชันเห็ดฝอยปรุงรสและธัญพืช ราดด้วยน้ำถั่ว 5 สี
View this post on Instagram
สปาเกตตีเพสโต ซอสเพสโตสูตรคลาสสิกทำจากน้ำมันใบกะเพราและโหระพา เสริมรสมันด้วยเม็ดมะม่วงหิมพานต์ แต่อย่าลืมดูว่าเส้นสปาเกตตีทำจากไข่หรือเปล่า แล้วอย่าลืมตัวใส่ชีสเข้าไปด่วยล่ะ…
View this post on Instagram
ของกินเล่นกรุบๆ ก็มา เมนูโปรตีนเกษตรทอดกรอบคั่วพริกและสมุนไพร กินกับข้าวสวยร้อนๆ หรือจะหม่ำเปล่าๆ ก็เคี้ยวมันแบบไม่ทำร้ายใคร
View this post on Instagram
คนหลงเนื้อแต่อยากเลี่ยงบ้าง เราแนะนำ ‘ข้าวผัดเนื้อเค็ม (เจ) พริกขี้หนูสูตร Greyhound’ เห็นหน้าตาแบบนี้ แต่เจร้อยเปอร์เซ็นต์แน่นอน นี่คือข้าวผัดร้อนๆ บีบมะนาวเล็กน้อย เสิร์ฟพร้อมแกงจืดให้ซดตาม อีกหนึ่งเมนูเจสร้างสรรค์ที่เราไม่อยากให้คุณพลาด มีครั้งเดียวเท่านั้น
View this post on Instagram
สายแซ่บส้มตำก็จกกันให้เป็นเจได้นะ! ด้วยส่วนผสมที่เป็นผักเสียส่วนใหญ่ เว้นการใส่กุ้งแห้งและใช้ซีอิ๊วแทนน้ำปลา เคียงด้วยเต้าหู้ทอดและเส้นขนมจีน เชื่อว่าเมนูนี้จะทำให้การกินเจปีนี้ของคุณไม่น่าเบื่อแน่นอน
View this post on Instagram
เมนูขนมกินเล่นก็พัฒนาสูตรอาหารเจให้กินได้ทุกเวลาเช่นกัน เจ้านี้นำเสนอพายเจที่ทำเลียนแบบอาหารไม่เจได้แนบเนียน มีทั้งไส้หมูแดง เห็ดหอม เผือก งาดำ ชาเขียว มะพร้าว มันม่วง ให้คุณได้เลือกสรร
สำหรับผู้ที่ต้องการลองถือศีลกินเจครั้งแรกในปีนี้ เราขอเป็นกำลังใจให้ 9-10 วันใน 1 ปีไม่ได้ทำให้เราพลาดเมนูเนื้อสัตว์ใดๆ นอกจากจะเป็นการชนะใจตัวเองแล้ว บางคนยังเชื่อว่าเป็นการล้างกระเพาะอาหารเราจากอาหารรสจัด อีกทั้งการเลือกผักผลไม้ออร์แกนิกยังทำให้เราห่างไกลจากสารพิษตกค้างด้วย
เรามีทางเลือกอะไรอีก?
View this post on Instagram
MK Restaurants
ถ้านึกไม่ออกว่าเย็นนี้จะกินอะไร… กินอะไร ไปกิน MK ก็ได้นะ เพื่อสุขภาพสุดๆ ถ้าไปเป็นกลุ่ม ใครอยากกินเนื้อก็สั่งแยกได้ เดี๋ยวนี้มีแยกหม้อได้แล้วด้วย!
Little Home Bakery
หนึ่งในร้านอาหารฝรั่งยุคบุกเบิกที่ชาวไทย (รุ่น 30+) คุ้นเคย นำเสนอเมนูสปาเกตตีรสเผ็ดแบบไทยๆ ‘สไปซี่สปาเกตตีสวีทเบซิล’ เส้นสปาเกตตีผัดโหระพานี้ นอกจากผัก เช่น เห็ดหอม มะเขือเทศ พริกเขียวแดงแล้วยังใส่โปรตีนเกษตร โรยด้วยใบโหระพาฝรั่งทอดกรอบเพิ่มกลิ่นหอมอีกด้วย
7-11
ที่พึ่งทางใจและท้องของหนุ่มสาวออฟฟิศก็มีอาหารเจเช่นกัน เราแนะนำ ‘ผัดหมี่ซั่ว’ ระดับเชฟกระทะเหล็ก แต่จะอร่อยอิ่มท้องอิ่มใจแค่ไหน ชิมแล้วมาบอกเราด้วยแล้วกัน
อ่านเรื่อง ไม่เอา ไม่อ้วน กินเจอย่างไรให้ได้บุญ รอบพุงไม่ถามหา ได้ที่นี่
ภาพ: Courtesy of Brands
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
อ้างอิง:
