หลายเดือนที่ผ่านมา เหล่านักเศรษฐศาสตร์เห็นพ้องต้องกันว่า สหรัฐฯ จะเผชิญกับภาวะเศรษฐกิจถดถอยในปีหน้า โดยส่วนใหญ่มองว่าจะเริ่มขึ้นตั้งแต่ช่วงต้นปี แต่จะลึกหรือตื้นยังอยู่ในระหว่างการถกเถียง
สาเหตุของภาวะถดถอย
หลังจากเกิดภาวะเศรษฐกิจถดถอย 2 ครั้งก่อน ธนาคารกลางสหรัฐฯ (Fed) ได้พยายามกระตุ้นเศรษฐกิจด้วยการปล่อยสินเชื่อขนาดใหญ่ โดยกำหนดอัตราดอกเบี้ยให้อยู่ในระดับใกล้ศูนย์ และเพิ่มสภาพคล่องในตลาดด้วยการเพิ่มสินทรัพย์มูลค่าหลายล้านล้านดอลลาร์เข้าไปในงบดุลของตนเอง
อย่างไรก็ตาม ตอนนี้ Fed กำลังพยายามเหยียบเบรกอย่างแรง ด้วยการลดขนาดงบดุล และเพิ่มอัตราดอกเบี้ยอย่างรวดเร็วจากระดับใกล้ศูนย์ ตั้งแต่เดือนมีนาคมที่ผ่านมา ขึ้นมาสู่ช่วง 4.25-4.5% ในเดือนนี้
ข่าวที่เกี่ยวข้อง
- ซีอีโอ JPMorgan เตือน เศรษฐกิจสหรัฐฯ และโลกจะเข้าสู่ภาวะถดถอยภายใน 6-9 เดือน
- หุ้นสหรัฐฯ พลิกกลับมาปิดบวกถึง 800 จุด จากที่ร่วงหนักกว่า 500 จุด หลังการรายงานตัวเลขเงินเฟ้อเดือน ก.ย.
- สหรัฐฯ รายงานเงินเฟ้อเดือน ก.ย. ที่ 8.2% สูงกว่าที่ตลาดคาดไว้ หุ้นสหรัฐฯ ดิ่งทันที!
แม้ว่าในช่วงภาวะถดถอย 2 ครั้งที่ผ่านมา Fed ไม่จำเป็นต้องกังวลว่าอัตราเงินเฟ้อที่สูงจะกัดกร่อนอำนาจการใช้จ่ายของผู้บริโภคหรือบริษัท แต่ขณะนี้ Fed กำลังต่อสู้กับอัตราเงินเฟ้ออย่างจริงจัง โดยนักเศรษฐศาสตร์หลายคนคาดการณ์ว่าอัตราดอกเบี้ยของ Fed จะขึ้นไปแตะระดับ 5.1% ภายในต้นปีหน้า และ Fed คาดว่าอาจคงอัตราดอกเบี้ยที่สูงเอาไว้สักระยะหนึ่งเพื่อควบคุมอัตราเงินเฟ้อ
โดยอัตราดอกเบี้ยที่สูงขึ้นได้ส่งผลกระทบต่อตลาดที่อยู่อาศัยแล้ว โดยยอดขายบ้านในสหรัฐฯ เมื่อเดือนพฤศจิกายน ลดลง 35.4% จากปีที่แล้ว นับเป็นการลดลงเดือนที่ 10 ติดต่อกัน ขณะที่อัตราดอกเบี้ยกู้บ้าน 30 ปี ใกล้แตะระดับ 7% แล้ว
Tom Simons นักเศรษฐศาสตร์ตลาดเงินจาก Jefferies กล่าวว่า ต้องปัดฝุ่นตำราเศรษฐศาสตร์อีกครั้ง เพราะเศรษฐกิจกำลังเข้าสู่ภาวะถดถอยแบบดั้งเดิม โดยเราจะได้เห็นกลไกการส่งผ่านทำงานครั้งแรกในต้นปีหน้า รวมถึงแรงกดดันต่อผลกำไรของบริษัท และเมื่อสิ่งนี้เริ่มเกิดขึ้น บริษัทต่างๆ จะลดค่าใช้จ่าย โดยสิ่งแรกที่เราจะเห็นคือการลดจำนวนพนักงานในกลางปีหน้า ซึ่งเป็นช่วงที่เราจะเห็นว่าการเติบโตทางเศรษฐกิจชะลอตัวลงอย่างมาก และอัตราเงินเฟ้อก็จะลดลงเช่นกัน”
ภาวะถดถอยจะลึกแค่ไหน?
Diane Swonk หัวหน้านักเศรษฐศาสตร์จาก KPMG กล่าวว่า ตนหวังว่าภาวะถดถอยครั้งนี้จะเกิดขึ้นสั้นๆ ตื้นๆ เท่านั้น โดยข่าวดีคือเราน่าจะฟื้นตัวได้เร็ว เนื่องจากมีงบดุลที่ดี และอัตราดอกเบี้ยจะลดลงเมื่อ Fed เริ่มการผ่อนปรน เนื่องจากภาวะถดถอยที่เกิดนี้เกิดจาก Fed ไม่ใช่มาจากงบดุล
ตามการคาดการณ์ทางเศรษฐกิจล่าสุดของ Fed แสดงให้เห็นว่า เศรษฐกิจสหรัฐฯ จะเติบโตในอัตรา 0.5% ในปี 2023 และไม่ได้น่าจะเผชิญภาวะถดถอย
ตามคำอธิบายของสำนักงานวิจัยเศรษฐกิจแห่งชาติสหรัฐฯ (National Bureau of Economic Research) หรือ NBER ซึ่งเป็นผู้ชี้ขาดว่าภาวะถดถอยในสหรัฐฯ เกิดขึ้นเมื่อใดและยาวนานเท่าไร อธิบายว่าภาวะเศรษฐกิจถดถอยถือเป็นการชะลอตัวทางเศรษฐกิจที่ยืดเยื้อ ซึ่งส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจในวงกว้าง และโดยทั่วไปแล้วจะกินเวลาราว 2 ไตรมาสหรือมากกว่านั้น
Swonk ระบุอีกว่า สหรัฐฯ อาจจะเผชิญภาวะถดถอยครั้งหนึ่ง เนื่องจาก Fed พยายามสร้างมัน แม้พวกเขาจะไม่พูดออกมาก็ตาม เพราะเมื่อเมื่อคุณพูดว่าการเติบโตทางเศรษฐกิจจะหยุดชะงักเป็นศูนย์ และอัตราการว่างงานจะเพิ่มขึ้น ก็เป็นที่ชัดเจนว่า Fed มีการคาดการณ์ถึงภาวะถดถอย แต่พวกเขาจะไม่พูด
ทั้งนี้ Fed คาดการณ์ว่าอัตราการว่างงานในปีหน้าอาจเพิ่มขึ้นเป็น 4.6% จากปัจจุบันที่ 3.7%
Fed จะพลิกกลับนโยบายเมื่อไร?
Fed จะสามารถตรึงอัตราดอกเบี้ยในระดับสูงได้นานเท่าใดนั้นยังไม่ชัดเจน แต่ตลาดคาดว่า Fed จะเริ่มลดอัตราดอกเบี้ยภายในสิ้นปี 2023 แม้ภายใต้การคาดการณ์ของ Fed เองจะประมาณการณ์ว่าการลดอัตราดอกเบี้ยจะเริ่มในปี 2024
แม้ Swonk เชื่อว่า Fed จะต้องเลิกขึ้นดอกเบี้ยเมื่อถึงจุดหนึ่ง เนื่องจากภาวะเศรษฐกิจถดถอย แต่ Simons คาดว่าภาวะเศรษฐกิจถดถอยอาจดำเนินไปจนถึงสิ้นปี 2024 ท่ามกลางอัตราดอกเบี้ยที่สูง
“ตลาดคิดอย่างชัดเจนว่า Fed กำลังจะกลับทิศทางของอัตราดอกเบี้ย เมื่อสิ่งต่างๆ ชะลอตัว อย่างไรก็ตาม ผมมองว่า Fed อาจรักษาอัตราดอกเบี้ยในระดับสูงไว้เพื่อสร้างความน่าเชื่อถือในระยะยาวสำหรับอัตราเงินเฟ้อ” Simons กล่าว
อ้างอิง:
