พิพัฒน์ กระแจะจันทร์

23 สิงหาคม 2018

พลิกประวัติศาสตร์โลก ค้นพบฟอสซิลมนุษย์ข้ามสายพันธุ์กับนีแอนเดอร์ทัล

นักโบราณคดีได้ค้นพบฟอสซิลกระดูกของเด็กผู้หญิง ซึ่งแสดงลักษณะของการผสมกันระหว่างมนุษย์โบราณสายพันธุ์นีแอนเดอร์ทัล (Neanderthal) กับสายพันธุ์เดนิโซแวน (Denisovan) การค้นพบครั้งนี้ถึงขั้นที่เราจำต้องเขียนประวัติศาสตร์ของมนุษยชาติกันใหม่ ผลจากการวิเคราะห์ดีเอ็นเอของกระดูกเด็กผู้หญิงคนดังกล่าว ซึ่งได้จากการขุดค้นที่ถ้ำเดนิโซวาในไซบีเรีย ได...

16 สิงหาคม 2018

ผู้หญิงคือพระเจ้า รู้จัก Goddess Movement ขบวนการรื้อฟื้นศาสนาผู้หญิงในโลกตะวันตก

ทศวรรษ 1970 เป็นช่วงที่เกิดกระบวนการที่ต้องการรื้อฟื้นศาสนาที่มีผู้หญิงเป็นเทพ หรือเป็นใหญ่ขึ้นในโลกตะวันตก ทั้งนี้เป็นผลมาจากคำถามที่ว่าทำไมศาสนาใหญ่ทั่วโลกจึงต้องมีศาสดาหรือพระเจ้าเป็นผู้ชาย ไม่ว่าจะเป็นพระพุทธเจ้า พระมหาวีระ พระเยซู หรือแม้แต่ขงจื๊อ ขบวนการรื้อฟื้นนี้เรียกว่า ‘Goddess Movement’ ขอแปลคร่าวๆ ว่า ‘ขบวนการบูชาเทวสตรี’ ...

8 สิงหาคม 2018

‘อาหารไทยแท้’ ถึงจะอร่อยแบบไทยๆ แต่ก็กีดกันรสชาติอาหารด้วยชาตินิยม

1. หลังจากเฟซบุ๊กของนายสนธิรัตน์ สนธิจิรวงศ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ โพสต์ว่า ‘ผมจะใช้ตราสัญลักษณ์ Thai Select เป็นเครื่องมือแยกอาหารไทยแท้ออกจากอาหารไทยที่รสชาติผิดเพี้ยน’ เมื่อวันที่ 2 สิงหาคมที่ผ่านมา ก็มีคนพากันวิพากษ์วิจารณ์และตั้งคำถามต่อปัญหาความเป็นไทยแท้ แรกๆ ผมก็แชร์แล้วก็ตั้งคำถามในทำนองนี้เหมือนกันนะ แต่โพสต์วิพากษ์...

16 กรกฎาคม 2018

เจาะปมปัญหาผ่านมุมมองประวัติศาสตร์ เหตุใดโค้ชเอกและทีมหมูป่า 2 คน จึงไร้สัญชาติ

แม่สายเป็นหนึ่งในพื้นที่ที่มีปัญหาเรื่องคนไร้สัญชาติติดอันดับต้นๆ ในไทย เท่าที่ผมเคยคุยกับคนทางแม่สาย เขาอธิบายว่า เรื่องปัญหาคนไร้สัญชาติในเขตชายแดนเป็นเรื่องทั่วไป เพราะเป็นพื้นที่ที่ง่ายต่อการอพยพเข้ามา ส่วนใหญ่แล้วมีเชื้อสายพม่า กะเหรี่ยง ไทใหญ่ หรือชนกลุ่มน้อยอื่นๆ บ้าง บางครอบครัวอยู่กันมานานตั้งแต่รุ่นพ่อรุ่นแม่ แต่ก็ไม่ได้รับส...

28 มิถุนายน 2018

สำรวจความเชื่อเรื่อง ‘ถ้ำ’ ของคนไทย พื้นที่ของความตาย และการถือกำเนิด

ในช่วงหลายวันที่ผ่านมา จากกรณีที่เด็กและโค้ชจำนวน 13 คนติดอยู่ในถ้ำหลวง จ.เชียงราย นอกจากทีมช่วยเหลือต่างๆ เช่น ทหาร ซีล หน่วยกู้ภัย จะพยายามช่วยกันอย่างสุดความสามารถแล้ว อีกด้านหนึ่งก็มีคนจำนวนมากกราบไหว้และพึ่งพาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และเชื่อว่าภายในถ้ำแห่งนี้มีผีและสิ่งศักดิ์สิทธิ์สิงสถิตอยู่ จึงทำให้ทั้ง 13 คนหลงทางและติดอยู่ในถ้ำ มีผู...

22 มิถุนายน 2018

ร่างทรง 4G น้ำมนต์โอมเพี้ยง ในยุครัฐบาล 4.0 สะท้อนอะไรในสังคมไทย

นอกจากรัฐบาลจะเข้าสู่ยุค 4.0 แล้ว ร่างทรงของไทยยังไปไกลถึงยุค 4G อีกด้วย นี่ยังไม่นับรวมร่างทรงอีกมากมายก่ายกองที่ปรากฏตัวในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา ไม่ว่าจะเป็นร่างทรงบ็อบ มาร์เลย์ พอล วอล์กเกอร์ รวมไปถึงข่าวเกี่ยวกับอะไรใกล้ๆ กันในทำนองนี้ เช่น ความนิยมในหมอผีที่เพิ่มขึ้น คนดื่มน้ำมนต์เพื่อรักษาโรคแล้วตาย แน่นอนครับว่าเรื่องพวกนี้ฟังดูเป็...

21 พฤษภาคม 2018

มนุษย์ยุคแรก แรดอายุ 7 แสนปี และคนกินแรด ข้อค้นพบใหม่ทางโบราณคดีที่ฟิลิปปินส์

เมื่อเร็วๆ นี้ทีมนักโบราณคดีชาวฟิลิปปินส์และนานาชาติได้ขุดค้นพบซากฟอสซิลแรด ร่วมกับหลักฐานอื่นๆ ที่มีอายุเก่าแก่ถึง 709,000 ปี โดยพบที่จังหวัดกาลิงกา ในหุบเขาคากายัน (Cagayan) บนเกาะลูซอน การค้นพบครั้งนี้ ในฟิลิปปินส์และวงการโบราณคดีในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ถือว่าเป็นเรื่องสำคัญและน่าตื่นเต้นมาก เพราะทำให้เพดานอายุสมัยก่อนประวัติศาสตร์...

30 เมษายน 2018

ดอยสุเทพทำไมจึงศักดิ์สิทธิ์ ศูนย์กลางศาสนาผี-พุทธ และสัญลักษณ์ทางการเมือง

แกนความคิดอย่างหนึ่งของการเคลื่อนไหวเรียกร้องให้รื้อถอน ‘หมู่บ้านป่าแหว่ง’ ออกไปจากดอยสุเทพของชาวเชียงใหม่ที่น่าสนใจคือ การอธิบายว่าดอยสุเทพเป็นพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์ ดังเห็นได้จากในพิธีกล่าวปฏิญาณต่อองค์อนุสาวรีย์สามกษัตริย์ว่าจะ “ดูแลรักษาดอยสุเทพ อันเป็นสลีของเวียงพิงค์… เป็นขุนน้ำแกนดอย เป็นป่าศักดิ์สิทธิ์” ยังไม่นับรวมป้ายต่างๆ ที่ชูในระหว่างการเ...

23 เมษายน 2018

ปิดตำนานการต่อสู้ 26 ปี ของชุมชนป้อมมหากาฬ สิ้นชุมชน สิ้นประวัติศาสตร์ทางกายภาพ

ก่อนเขียนบทความนี้ ผมได้สัมภาษณ์นักกิจกรรมคนหนึ่งที่ทำงานกับป้อมมหากาฬมานาน ระหว่างการสัมภาษณ์เขาถึงกับหลั่งน้ำตา จะด้วยความรู้สึกผูกพันหรืออะไรก็ตาม แต่เขาไม่ใช่คนป้อมมหากาฬ ไม่ได้คิดว่าชุมชนถูกต้องเสมอไป ไม่โรแมนติกแบบนั้น แต่เขามองว่าชุมชนแห่งนี้มีความสำคัญต่อสังคมและประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นเหตุผลทำให้ทุ่มเทแรงกายแรงใจกับการทำกิจกรรมร่วมกับชุมชน แ...

11 เมษายน 2018

หรรษาฮาวาย ชุดไทยบุพเพฯ และความโป๊เปลือยในสงกรานต์

สงกรานต์ปีนี้ดูจะต่างจากสงกรานต์ปีก่อนอยู่หน่อยหนึ่ง ตรงที่การแต่งชุดไทยได้รับกระแสหนุนมาจากกระแสละครบุพเพสันนิวาส ดังนั้น คงไม่ต้องพูดว่า มันจะประสบความสำเร็จมากกว่าการโปรโมตโดยรัฐไหม ผมไม่กล้าฟันธง แต่เชื่ออยู่ลึกๆ ว่าปีนี้จะได้เห็นคนแต่งชุดไทยจำแลงสมัยอยุธยาออกมาเล่นน้ำสงกรานต์กัน แต่ที่แน่ๆ ปีนี้ (ก็คงเหมือนทุกปี) ที่ผมรอดูชุดไทยข...