ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรี และอดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศของไทย ให้สัมภาษณ์พิเศษกับ THE STANDARD ถึงจุดยืนและข้อเสนอแนะสำหรับรัฐบาลไทยชุดปัจจุบันที่จะต้องบริหารและกำหนดทิศทางของประเทศ ท่ามกลางความท้าทายต่างๆ มากมายในประชาคมโลก
ดร.สุรเกียรติ์ กล่าวว่า “ท่ามกลางสถานการณ์โลกในปัจจุบัน จุดยืนของไทยต้องมีความพอดี ยกตัวอย่างบางประเทศที่เขาอยู่ข้างสหรัฐอเมริกา แต่เขาแสดงจุดยืนได้พอดีๆ เช่น เขาประณามการใช้กำลังในอิสราเอล อิสราเอลมีสิทธิที่จะตอบโต้ แต่ในขณะเดียวกันเขาก็ไม่เห็นด้วยที่อิสราเอลบอกให้อพยพคน 1 ล้านคนภายใน 24 ชั่วโมง เขาขอให้อิสราเอลเคารพกฎหมายระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับมนุษยธรรมในช่วงสงคราม อิสราเอลต้องเปิดระเบียงด้านมนุษยธรรมให้ชาติต่างๆ สามารถส่งมอบความช่วยเหลือไปให้ผู้ที่ได้รับผลกระทบได้ คือมีจุดยืนในหลายเลเยอร์มาก แต่พอรวมทุกเรื่องแล้วมีความพอดี
“ในยามที่ประเด็นด้านภูมิรัฐศาสตร์เป็นแบบนี้ รัฐบาลไทยต้องมาวิเคราะห์การวางจุดยืนของประเทศไทยในแต่ละสัปดาห์อย่างละเอียด ผมเสนอให้มี ‘คณะกรรมการนโยบายความมั่นคงแห่งชาติ’ เพราะผมรู้สึกว่านี่คือสิ่งที่ประเทศไทยขาด เรายังหารองนายกรัฐมนตรีด้านความมั่นคงไม่ได้ เรายังไม่มีรองนายกรัฐมนตรีที่ทำเรื่องความมั่นคง ผมยังไม่เห็นโครงสร้างของผู้ที่ดูแลนโยบายด้านความมั่นคงกับสภาความมั่นคง สำนักข่าวกรองแห่งชาติ กระทรวงกลาโหม และกระทรวงมหาดไทยที่เป็นหนึ่งเดียวและทำงานร่วมกัน แล้วมานั่งวิเคราะห์กันว่าสถานการณ์ที่ตะวันออกกลางเป็นอย่างนี้ ประเทศไหนเขาแสดงจุดยืนอย่างไร เราแสดงจุดยืนไปแล้ว ทำไมเขาถึงยังตีตราว่าเราเข้าข้างฝ่ายนี้อยู่ล่ะ แล้วเราจะแก้อย่างไร
“ประเด็นเหล่านี้สำคัญมาก เข้าข้างผิดไม่ได้ ไม่ใช่เพียงแค่บอกว่าเราเป็นกลาง เราไม่ใช่เป็นคู่ขัดแย้ง แต่ไม่ได้เป็นคู่ขัดแย้งก็ยังไม่พอ แล้วเราจะช่วยได้อย่างไร เราเห็นด้วยและไม่เห็นด้วยกับอะไร เราใช้ไผ่ลู่ลมไม่ได้ เพราะลมไม่ได้มาจากทิศเดียว ประเด็นเหล่านี้ละเอียดอ่อนมาก ผมอยากจะให้มีคณะกรรมการนโยบายความมั่นคงแห่งชาติ นายกรัฐมนตรีนั่งเป็นประธานเองก็ได้ และอาจจะมอบหมายให้รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีต่างประเทศเป็นรองประธาน มีผู้เชี่ยวชาญจากกระทรวงการต่างประเทศและสภาความมั่นคงแห่งชาติ สำนักข่าวกรองแห่งชาติ สำนักข่าวกรองทหาร ยุทธศาสตร์กลาโหม และหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
“ผมคิดว่าถึงเวลาแล้ว ในสถานการณ์ที่โลกเป็นแบบนี้ นำทุกฝ่ายมาร่วมมือกัน เราจะได้ทำอะไรได้คม ได้ชัด และรักษาจุดยืนของประเทศได้ดีกว่า เพราะมิฉะนั้นแล้ว เมื่อเราต่างคนต่างพูด จุดยืนของเราอาจไม่ชัดเจน ปัญหาที่ผมประสบคือยากมากที่จะให้หน่วยงานของรัฐในไทยพูดในทิศทางเดียวกัน ซึ่งสิ่งเหล่านี้ควรเป็นเรื่องที่ง่ายมาก ถ้ามีกรรมการชุดนี้ ผมเห็นว่าดีและเป็นประโยชน์”
นอกจากนี้ ดร.สุรเกียรติ์ ยังเสนอให้รัฐบาลจัด Economic Roadshow ในประเทศที่เรามียุทธศาสตร์ร่วมกัน จัดให้ภาคเอกชนไทย ภาคเอกชนเขา มาอยู่ในพื้นที่เดียวกันแล้วฟังนโยบายรัฐบาลจากนายกรัฐมนตรีว่า ทั้งเราและเขาจะได้ประโยชน์อะไรจากการร่วมมือกันในอนาคต นั่นคือสิ่งที่สำคัญ
โดย ดร.สุรเกียรติ์ ยังระบุอีกว่า “ผมอยากให้มีคณะกรรมการยุทธศาสตร์การต่างประเทศสักชุดหนึ่ง จะได้มาดูว่าเรามียุทธศาสตร์อะไรกับประเทศไหน เราจะไปโรดโชว์กับใคร เรามีอะไรที่ค้างอยู่บ้าง” พร้อมทั้งเน้นย้ำว่า “การต่างประเทศไม่ใช่เรื่องของกระทรวงการต่างประเทศ” แต่เกี่ยวพันกับการประสานงานของกระทรวงและหน่วยงานอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องด้วยเช่นกัน
ดร.สุรเกียรติ์ ยังได้อธิบายให้เห็นถึงแง่มุมความสำคัญของการจัดตั้งคณะกรรมการฯ เหล่านี้ว่า “ไม่ค่อยชอบคำว่าคณะกรรมการ แต่มันจำเป็น เราไม่สามารถสร้างกระทรวง ยุบกระทรวงได้ง่าย เพราะว่าแต่ละกระทรวงตั้งโดยพระราชบัญญัติ มีความเป็นนิติบุคคล บางประเทศถ้าหากช่วงนี้เรื่องนี้สำคัญ เขาก็จะจับกระทรวงนั้นมารวมกับกระทรวงนี้ แล้วก็เดินเรื่องนี้ได้เลย ส่วนใหญ่ประเทศเหล่านี้จะคงไว้แค่กระทรวงการคลัง กระทรวงการต่างประเทศ และกระทรวงกลาโหม ส่วนกระทรวงอื่นยุบได้ ปรับได้ ขยายได้ แต่ของบ้านเรามันปรับไม่ได้ ก็ต้องใช้ระบบคณะกรรมการ เพื่อให้สอดรับและปรับตัวให้เข้ากับความท้าทายต่างๆ ในประชาคมโลก”
