ภาพยนตร์เรื่อง ‘ร่างทรง’ ทำให้เราได้เห็นความเชื่อที่หลากหลายของคนไทย ผ่านภาพอินเสิร์ตระหว่างเรื่อง ไม่ว่าจะเป็นการบีบแตรใส่ศาล การแขวนเสื้อสีแดงไว้หน้าบ้าน น้ำพุพญานาคหน้าร้าน และอื่นๆ อีกมากมายที่อยากให้ลองสังเกตกันอีกครั้ง
แต่หนึ่งในความเชื่อที่โดดเด่นขึ้นมาในเรื่องคือการใช้ไข่ถอนของ ในฉากที่ป้านิ่มใช้การตอกไข่เพื่อตรวจสอบดูว่าของชิ้นไหนที่มีไสยศาสตร์มนตร์ดำติดมา โดยใช้ไข่วนรอบสิ่งของที่น่าสงสัย ก่อนที่จะตอกออกมาดูว่าไข่มีลักษณะแบบใด ถ้าเป็นไข่ปกติเหมือนที่ใช้ทำอาหารนั้นแสดงว่าไม่มีอะไร แต่ถ้าเป็นไข่สีดำและมีสิ่งแปลกปลอมผสมมาแสดงว่ามีมนตร์ดำมาเกี่ยวข้อง สิ่งนี้เรียกว่าอะไร มีจริงหรือไม่ และทำไมถึงต้องเป็นไข่
ไข่ในหลากหลายความเชื่อ
ไข่นั้นเปรียบเสมือนชีวิต การเกิด ความอุดมสมบูรณ์ มักจะอยู่ในความเชื่อหลากหลายแขนง ทั้งความเชื่อที่เป็นมงคลอย่างไข่ในงานมงคลสมรสของทั้งชาวไทย ชาวจีน และชาวยิว เพราะเชื่อว่าจะทำให้ครอบครัวบ่าวสาวเต็มไปด้วยความอบอุ่น ลูกเต็มบ้านหลานเต็มเมือง และเมื่อยามคลอดลูกก็จะคลอดง่าย หรือจะเป็นการมอบไข่เป็นของเยี่ยมไข้ก็เชื่อว่าจะทำให้ฟื้นฟูอาการได้รวดเร็ว นอกจากนี้ยังมีการใช้ไข่ต้มเสียบบนยอดของบายศรี และการแก้บนด้วยไข่ต้มอีกด้วย
เมื่อไข่มีความหมายที่ดีขนาดนี้ จึงได้เป็นส่วนประกอบสำคัญในพิธีถอนมนตร์ดำหรือพิธีถอนของด้วย การถอนของด้วยไข่เรียกว่า ‘เลียกดอก’ เป็นวิธีการตามตำราไสยศาสตร์ของเขมร เป็นการใช้ไข่มาลากไปมาบนร่างกายของผู้ที่ต้องการถอนของ เพื่อถอนของที่อาจโดนมาโดยไม่รู้ตัว ตามคำว่าเลียกในภาษาเขมรนั้นหมายถึง ลาก และคำว่าดอก ที่หมายถึง ถอนออก
เมื่อลากไข่ไปตามตัวเสร็จแล้ว ผู้ทำพิธีจะนำไข่มาตอกเพื่อให้ผู้ที่ต้องการถอนของได้เห็นว่าของนั้นถูกถอนไปแล้ว ไข่ที่ตอกออกมานั้นจะมีลักษณะที่แตกต่างออกไปจากไข่ที่รู้จักกันโดยสิ้นเชิง บ้างก็มีเลือดผสมมาด้วย บ้างก็มีสีดำและส่งกลิ่นเหม็น บ้างก็ถึงกับมีเส้นผมและตะปูออกมาจากไข่ เหมือนกับในเรื่องที่ป้านิ่มตอกไข่ออกมาเป็นสีดำ
เมื่อเข้าไม่ถึงระบบสาธารณสุข ผู้คนจึงหันมาพึ่งพาไสยศาสตร์
การเลียกดอกไม่ได้ใช้แค่กับการถอนของอย่างเดียวเท่านั้น แต่ถูกนำมาใช้รักษาอาการเจ็บป่วยได้ด้วย อาการเจ็บป่วยนั้นเป็นเรื่องธรรมดาของมนุษย์ แต่การรักษาโรคใดโรคหนึ่งให้หายดีด้วยการแพทย์แผนปัจจุบันนั้น การร่วมมือของผู้ป่วยและความรู้ความเข้าใจในโรคก็เป็นเรื่องสำคัญ
ถ้าคนไข้ไม่ให้ความร่วมมือ อาละวาด ไม่ทำตามคำแนะนำของแพทย์ ก็ไม่ส่งผลให้หายจากโรค ญาติและผู้ดูแลอาจเข้าใจผิดไปต่างๆ นานา ว่าอาการป่วยนี้เป็นเรื่องของเวรกรรม ไสยศาสตร์ มนตร์ดำ หรือเรื่องเหนือธรรมชาติที่หาคำตอบไม่ได้
นอกจากนี้ยังมีเรื่องของข้อจำกัดต่างๆ ที่ทำให้ผู้คนเข้าถึงระบบสาธารณสุขไม่ได้ อย่างพื้นที่ห่างไกลที่การเดินทางไปโรงพยาบาลนั้นค่อนข้างลำบาก หรือฐานะทางการเงินที่ทำให้พวกเขาไม่สามารถละทิ้งหน้าที่การงานหรือวิถีชีวิตแบบเดิมเพื่อรักษาตัวได้ ก็ทำให้ผู้คนเลือกหันหน้าเข้าหาไสยศาสตร์มากกว่าการเข้าสู่ระบบสาธารณสุข
ความเชื่อมักเป็นช่องทางของมิจฉาชีพ
เราไม่อาจรู้ได้ว่าการเลียกดอกนั้นช่วยรักษาอาการเจ็บป่วยไม่รู้สาเหตุได้จริงหรือไม่ แต่สำหรับคนที่เชื่อ หรือคนที่เคยรักษาโรคหายด้วยการทำเลียกดอก ก็จะเป็นอีกเรื่องหนึ่ง ซึ่งมิจฉาชีพก็ใช้ความเชื่อนี้ในการหลอกลวงเอาเงินจากคนที่เชื่อ ด้วยการเตรียมการเล็กน้อยที่ไม่ยากนัก
มิจฉาชีพจะนำไข่มาติดเทปก่อนที่จะเจาะรูด้วยเข็ม การติดเทปนี้จะช่วยไม่ให้ไข่แตก หลังจากนั้นจึงใส่เส้นผม เข็ม หรือตะปูอันเล็กลงไปในไข่ผ่านรูที่เจาะ บางรายก็ผสมสีทำเป็นเลือดปลอม หรือใส่สีดำลงไปด้วยเข็มฉีดยา สร้างความศรัทธาและหลอกเอาเงินจากคนที่เชื่อ
ทั้งนี้การเลียกดอกก็เป็นความเชื่อส่วนบุคคล จะเชื่อหรือไม่ก็ไม่ใช่เรื่องผิด เพียงแค่เคารพในความเชื่อส่วนบุคคลของคนอื่นและพูดคุยถกเถียงกันบนพื้นฐานมารยาทที่ควรมีก็พอ
