ก.ล.ต. ชวนทบทวน ‘เกณฑ์การจัดสรรหุ้น IPO’ ก่อนตัดสินใจลงทุน

สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) ระบุว่า หุ้นที่ออกใหม่และเสนอขายต่อประชาชน (IPO) ยังเป็นที่สนใจของผู้ลงทุนอย่างต่อเนื่อง ซึ่งการออกหุ้น IPO ถือเป็นกลไกหนึ่งในการระดมทุนของภาคธุรกิจจากประชาชน เพื่อนำไปใช้จ่ายเป็นเงินทุนหมุนเวียนหรือขยายกิจการ ขณะที่ประชาชนก็มีโอกาสลงทุนในหุ้นก่อนที่หุ้นนั้นจะมีการจดทะเบียนในตลาดหลักทรัพย์ การจัดสรรหุ้นเพื่อให้การระดมทุนสัมฤทธิ์ผลจึงเป็นขั้นตอนหนึ่งที่สำคัญ

หลักเกณฑ์จัดสรรหุ้น IPO ทำอย่างไร?

บริษัทมหาชนจำกัดที่มีการออกและเสนอขายหุ้น IPO (Issuer) จะร่วมกับบริษัทหลักทรัพย์ที่ได้รับการแต่งตั้งให้ทำหน้าที่รับจองและจัดสรรหุ้น ที่เรียกว่า ‘ผู้จัดจำหน่ายหลักทรัพย์’ (Underwriter) ในการกำหนดสัดส่วนการเสนอขายหุ้น IPO ให้กับผู้ลงทุนในกลุ่มต่างๆ โดยพิจารณาถึงความเหมาะสมทั้งด้านปัจจัยพื้นฐานและความเสี่ยงของบริษัทที่เสนอขาย เพื่อให้บริษัทระดมทุนได้ครบถ้วนบรรลุเป้าหมายตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ และสามารถนำเงินไปใช้ตามแผนงานของบริษัทต่อไปตามที่ได้เปิดเผยไว้ในหนังสือชี้ชวน

การจัดสรรหุ้น IPO แบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ดังนี้

1. กลุ่มที่บริษัท Issuer เป็นผู้จัดสรร เช่น การจัดสรรให้กรรมการพนักงาน บุคคลที่มีความสัมพันธ์ (Related Persons: RP) หรือผู้มีอุปการะคุณที่สร้างประโยชน์อย่างชัดเจนให้แก่บริษัท เป็นต้น เนื่องจากผู้ลงทุนกลุ่มนี้เป็นผู้ที่มีความสัมพันธ์ใกล้ชิดและมีความคุ้นเคยกับ Issuer ก.ล.ต. จึงกำหนดหลักเกณฑ์การจัดสรรหุ้น IPO สำหรับการจัดสรรให้กับผู้มีอุปการะคุณ โดยมีสัดส่วนไม่เกิน 15% ของจำนวนหุ้นที่เสนอขาย และเมื่อรวมกับกรรมการพนักงานและ RP จะต้องไม่เกิน 25% ของจำนวนหุ้นที่เสนอขาย เพื่อให้มีการกระจายหุ้น IPO ให้กับผู้ลงทุนทั่วไปอย่างเพียงพอ ไม่กระจุกตัวกับบุคคลใดบุคคลหนึ่ง ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางการจัดสรรหุ้น IPO ของต่างประเทศ

2. กลุ่มที่ Underwriter เป็นผู้จัดสรร กลุ่มนี้ถือเป็นสัดส่วนหลักของการจัดสรรหุ้น IPO โดยมี Underwriter ทำหน้าที่เป็นตัวกลางระหว่างบริษัทที่เสนอขายกับผู้ลงทุนทั่วไป และจะเป็นผู้พิจารณาจัดสรรหุ้นและให้ข้อมูลประกอบการตัดสินใจในการลงทุนแก่ผู้จองซื้อหุ้น โดยที่ผ่านมา การจัดสรรหุ้นของ Underwriter จะเป็นการจัดสรรให้แก่ลูกค้าของ Underwriter เป็นหลัก เช่น ลูกค้าที่ซื้อขายหลักทรัพย์ โดยการจัดสรรจะเป็นไปตามปัจจัยหรือเงื่อนไข (Criteria) ที่ Underwriter กำหนด เช่น สัดส่วนรายได้จากค่าธรรมเนียมที่ได้รับจากลูกค้าในการซื้อขายหลักทรัพย์ เป็นต้น จึงมักพบว่าผู้ลงทุนรายใหญ่ของบริษัทหลักทรัพย์จะได้รับการจัดสรรหุ้น IPO

ส่วนกรณีที่การระดมทุนของ Issuer อยู่ในความสนใจของผู้ลงทุนสถาบัน (Institutional Investor) ทั้ง Issuer และ Underwriter ก็อาจจัดสรรหุ้น IPO ให้แก่ผู้ลงทุนสถาบันดังกล่าวเพิ่มเติมด้วย ทั้งนี้ ในการจัดสรรหุ้น Underwriter ต้องทำหน้าที่อย่างเป็นอิสระและไม่มีความขัดแย้งทางผลประโยชน์ โดยอยู่ภายใต้หลักเกณฑ์ที่ ก.ล.ต. ประกาศกำหนด เช่น ห้ามจัดสรรหุ้นให้บริษัทย่อยของ Issuer หรือกรรมการ ผู้บริหาร หรือผู้ถือหุ้นใหญ่ของ Underwriter รวมถึงผู้ที่เกี่ยวข้องกับ Underwriter ด้วย

อย่างไรก็ดี Underwriter อาจต้องรับซื้อหุ้นส่วนที่เหลือเข้าพอร์ตโฟลิโอของบริษัทเองด้วย หากไม่สามารถจัดสรรได้ตามจำนวนที่สัญญากำหนด

ทั้งนี้ บริษัทที่เสนอขายหุ้น IPO และ Underwriter จะต้องเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการจัดสรรหุ้น IPO ไม่ว่าจะเป็นหลักเกณฑ์การจัดสรร ชื่อกลุ่มบุคคลที่จะได้รับการจัดสรร และสัดส่วนหรือจำนวนหุ้น IPO ที่จะได้รับการจัดสรรไว้ในหนังสือชี้ชวน (ไฟลิ่ง) อย่างชัดเจน เพื่อให้ผู้ลงทุนรับทราบข้อมูลและนำไปประกอบการตัดสินใจลงทุน

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

• คัดมาให้ 9 หุ้น SETHD ปันผลเกิน 3.50% ต่อเนื่องติดกัน
• 8 อันดับหุ้นกลุ่มน้ำมันสุดแกร่ง ผลตอบแทนราคา YTD ปี 65 ยังบวก
• หุ้น AURA พุ่งแรง! เข้าเทรดใน SET วันแรกด้วยราคาเปิดที่ 13.90 บาท เพิ่มขึ้น 27.52% จากราคา IPO