หากพูดถึงเครื่องหนัง นอกจากประเทศอิตาลีจะขึ้นชื่อเรื่องอุตสาหกรรมผลิตเครื่องหนังระดับโลกแล้ว อีกซีกโลกหนึ่ง ซึ่งงานหนังโดดเด่นไม่แพ้กันต้องยกให้ประเทศญี่ปุ่น เจ้าแห่งงานฝีมือที่ผลิตงานคราฟต์ชั้นดีออกสู่สายตาชาวโลกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นงานสาน ถัก ทอ ปั้น วาด เรื่อยไปจนถึงการเย็บ ที่มีเสน่ห์และเอกลักษณ์ตามแบบฉบับของชาวญี่ปุ่น ที่เวลาจะทำอะไรทั้งทีนั้น ต้องใส่ความมุ่งมั่นตั้งใจจนกว่าจะได้ผลงานชิ้นที่ยอดเยี่ยมมากที่สุด ซึ่งปรัชญาในการทำงานนี้ได้ถ่ายทอดมาสู่ โยชิเกะ โอบานะ ช่างฝีมือด้านการทำรองเท้า และผู้ก่อตั้ง Art Atelier Du Travail สถาบันเวิร์กช็อปชื่อดังของญี่ปุ่นในกรุงโตเกียว ที่เปิดทำการมาตั้งแต่ปี 2559

จุดเด่นของสถาบันแห่งนี้คือ การสอนกระบวนการผลิตเครื่องหนังอย่างลงลึก สำหรับผู้สนใจงานฝีมืออย่างแท้จริง หลังช่างชาวญี่ปุ่นผู้นี้ได้สั่งสมประสบการณ์ในการทำงานมากว่า 20 ปี เคยร่วมงานกับ Tochigi Leather และ Tenjin Work แบรนด์ผลิตเครื่องหนังชั้นนำของญี่ปุ่นที่ชาวไทยคุ้นหูกันดี ด้วยประสบการณ์ในการทำงานของเขา บวกกับผลงานซึ่งเป็นที่ยอมรับ เมื่อได้ข่าวว่าโยชิเกะกำลังมาเปิดเวิร์กช็อปในเมืองไทย จึงอดไม่ได้ที่จะถามถึงความสนใจที่เขามีให้เครื่องหนัง และความต่างที่ทำให้เครื่องหนังจากประเทศญี่ปุ่นโดดเด่นไม่เหมือนใครในตลาดโลก

จุดเริ่มต้นของคำว่าช่างฝีมือ

จุดเริ่มต้นของผม ย้อนกลับไปเมื่อตอนอายุ 20 ปี ผมเริ่มมีความสนใจงานด้านแฮนด์คราฟต์ เพราะในขณะนั้นแม่ของผมทำงานด้านนี้อยู่ด้วย และมันคือจุดเริ่มต้นที่ทำให้ผมได้ลองศึกษางานด้านนี้ด้วยตัวเอง ซึ่งตอนนั้นไม่ได้มีข้อมูลอะไรให้เรียนรู้มาก ผมหมายถึงพวก YouTube หรือพวกหนังสือให้อ่านเกี่ยวกับงานด้านนี้ก็ยังไม่มี เพราะฉะนั้นก็ต้องลุยด้วยตัวเองครับ ส่วนเหตุผลที่ทำให้ผมหลงใหลในงานช่างรองเท้า ส่วนหนึ่งคือ ขั้นตอนที่รองเท้านั้นเสร็จสมบูรณ์แล้ว เพราะผมอยากที่จะผลิตผลงานออกมาให้ลูกค้าชื่นชอบ เมื่อได้เห็นความรู้สึกที่เขาแสดงออกมาหลังได้รับสิ่งที่ผมทำให้ มันทำให้ผมอยากที่จะทำงานนี้ต่อไป

โยชิเกะ โอบานะ กับรองเท้าที่เย็บเองกับมือ

จากความชอบกลายมาเป็นเจ้าของสถาบัน Art Atelier Du Travail ได้อย่างไร

อาจเป็นเพราะผมอยากถ่ายทอดเสน่ห์ของการทำงานคราฟต์ให้คนอื่นได้รับรู้ โดยเฉพาะการทำรองเท้าในแบบของ Art Atelier Du Travail สู่สายตาคนทั่วโลก เพราะผมเชื่อในเสน่ห์ของการทำรองเท้าหนังสไตล์ที่เราทำอยู่ นอกจากความชอบงานคราฟต์แล้ว การสร้าง Art Atelier Du Travail ยังถือเป็นสถานที่ให้คนทั่วไปได้มาเรียนรู้วิธีและขั้นตอนในการทำรองเท้าหนัง เพื่อเป็นประโยชน์กับพวกเขาเองได้อีกด้วย  

สำหรับคุณแล้ว ความยากของการเป็นช่างทำรองเท้าหนังมืออาชีพคืออะไร

สำหรับผม ถ้าเราฝึกปฏิบัติบ่อยๆ ฝึกฝนทุกวัน เรียนรู้ทั้งกระบวนการทำ และคุ้นชินกับไซส์รองเท้าของแต่ละคน ความยากของการทำงานมันอาจเกิดขึ้นในช่วงแรกๆ ที่เราต้องฝึกฝนเท่านั้น แต่ถ้าเราทำไปเรื่อยๆ เราจะเข้าใจถึงกระบวนการผลิต จนเกิดเป็นความคล่องแคล่วเองโดยอัตโนมัติ

คุณคิดว่างานคราฟต์ประเภทเครื่องหนังของญี่ปุ่น เหมือนหรือต่างจากงานฝั่งยุโรปอย่างไร

ผมคิดว่างานคราฟต์ของญี่ปุ่นและฝั่งยุโรปมีความแตกต่างกันในเรื่องของวิธีการฟอกฝาด เพราะหนังของญี่ปุ่นจะมีความโดดเด่นในเรื่องของสีที่เป็นธรรมชาติ แต่ในฝั่งยุโรปจะมีความโดดเด่นเรื่องสีที่ใช้ในขั้นตอนการฟอก

แล้วทำไมเราถึงควรลงมือสร้าง ‘รองเท้าหนังทำมือ’ ด้วยตัวเองสักครั้งในชีวิต

ประการแรก สิ่งที่ผมหวังเป็นอย่างมากคือ การได้เห็นคนสนใจงานคราฟต์ประเภทเครื่องหนังมากขึ้น โดยเฉพาะรองเท้า เพราะมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว คนที่เข้ามาเรียนรู้สามารถสร้างสรรค์ผลงานที่ตัวเองชอบในสไตล์ที่เขาอยากได้และเข้ากับเขาจริงๆ ซึ่งถ้าหากว่ามีคนสนใจมากขึ้น อาชีพนี้ก็จะกลายเป็นที่รู้จักอย่างแพร่หลาย ซึ่งขั้นตอนการทำก็จะแตกต่างจากกระบวนการผลิตรองเท้าทั่วไป แต่ไม่ได้ซับซ้อนมาก แค่ต้องรู้วิธีว่าจะต้องทำอะไรก่อน ผมใช้เวลาประมาณ 2-3 ชั่วโมงในการทำรองเท้าแต่ละคู่ แต่มันมีคุณค่ามหาศาล เพราะสิ่งที่เราทำ ผมเรียกว่า มันเป็นงานฝีมืออย่างแท้จริง สามารถนำไปต่อยอดเป็นงานอดิเรกได้ ช่วยสร้างสมาธิให้เราได้ด้วย    

ภาพ: Courtesy of Art Atelier Du Travail

พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล