ถ้าเคยอ่าน ‘ร่างของปรารถนา’ นวนิยายเรื่องใหม่ของ อุทิศ เหมะมูล นี่คือนิทรรศการที่รวบรวมผลงานภาพโป๊ของ ‘เข้าสิง’ ตัวละครเอกในเรื่อง มาให้ทุกคนได้เห็นกันจริงๆ

     แต่ถ้าไม่เคยอ่านหนังสือมาก่อน นิทรรศการนี้ คือมหกรรมงานเซ็กซ์ ที่หยิบเอาการมีเพศสัมพันธ์ที่เราได้แต่แอบพูดกันอย่างกระมิดกระเมี้ยน แล้วกางออกให้ดูในห้องสี่เหลี่ยมขนาดกะทัดรัด แสงไฟนีออนที่สาดสว่างจะขับเน้นให้เห็นทุกกิจกรรม ทุกอวัยวะ ทุกรสสัมผัส แบบไม่มีอะไรปิดบัง

     มีไม่กี่ครั้งนักหรอกที่จะมีคนเปิดเผยเรื่องเซ็กซ์กันอย่างโจ่งแจ้ง เพื่อแสดงให้เห็นว่า แท้จริงแล้ว เซ็กซ์มิใช่เรื่องผิดแผกที่ต้องแอบพูดหรือแอบทำ แต่เซ็กซ์คือกิจกรรมสามัญที่ขับเคลื่อนให้ทุกชีวิตดำรงต่อไปได้อย่างสมบูรณ์

     แต่อย่าเพิ่งคิดว่าเป็นนิทรรศการภาพโป๊ แล้วทุกคนจะถูกกระตุ้นอารมณ์ทางเพศ เพราะเรื่องเซ็กซ์ที่อุทิศนำเสนอนั้น มีมิติที่ลึกซึ้งและซับซ้อนไปไกลกว่านั้นอีกหลายเท่าตัว

     เราเชื่อว่าคงไม่มีใครที่เกิดความรู้สึกกำหนัด เมื่อเห็นภาพ ‘ปรารถนา’ ที่เรียงรายร้อนแรงอยู่ตรงหน้า ตรงกันข้าม อาจจะรู้สึกเครียด อึดอัด กดดัน เศร้า และบางครั้งก็อยากเบือนหน้าหนีไปให้พ้นเสียด้วยซ้ำไป

     อย่างที่ อังกฤษ อัจฉริยโสภณ ภัณฑารักษ์ผู้คัดสรรนิทรรศการ ‘ร่างของปรารถนา’ ให้ความเห็นต่อภาพที่เขาชอบที่สุดจนทำให้มุมมองความคิดที่มีต่อเซ็กซ์และภาพวาดที่ได้รับชมเปลี่ยนไปทันที

     “ภาพนี้มีอารมณ์และความรู้สึกแฝงอยู่เยอะมาก มันคือสำเร็จความใคร่ให้กับความตาย การพยายามร่วมรักกับความตาย เพราะร่างกายที่เห็นอยู่มันไม่มีชีวิตแล้ว มันคือศพ แล้วมีคนพยายามช่วยสำเร็จความใคร่ให้ความตายนั้น มันไม่ใช่เรื่องของการมีเซ็กซ์แบบรื่นรมย์ มันคือความเจ็บปวดที่สวยงามและน่าสนใจ”

     รวมทั้งอีกหลายๆ รูป ที่ไม่เพียงแต่เป็นงานศิลปะ แต่ภาพร่างของปรารถนาทั้งหมด ที่ยืนล้อมเต็มกำแพงทั้งสี่ด้าน กำลังกระซิบบอกเราอยู่ว่าเรือนร่างที่ถูกกระทำ หรือของผู้กระทำล้วนเป็นเรื่องธรรมดา แม้กระทั่งศพ บอดี้ เงา ภาพร่าง สัดส่วนที่บิดเกร็ง โค้งงอ เราควรจะพูดถึงมันได้อย่างปกติ เซ็กซ์ไม่ควรเป็นเรื่องที่ต้องมานั่งตั้งคำถามกันว่าจะผิดศีลธรรมหรือเปล่า ซึ่งในสายตาของอังกฤษ ภาพของอุทิศทำหน้าที่ของมันในแง่นี้ได้อย่างสมบูรณ์

     “การเกิดขึ้นของ ร่างปรารถนา เป็นยุคของเรา ที่บอกว่าความเท่าเทียมทางเพศ สีผิว รสนิยม ที่หลายคนมองว่าประหลาดมันเป็นเรื่องแสนปกติที่ศิลปินเขาพูดถึงมัน มันผิดปกติจริงหรือเปล่าผมไม่รู้ล่ะ แต่ว่านี่คืออีกก้าวที่ขยายพรมแดนความรู้สึกที่กดดัน ที่ปิดกั้นเราไว้

     “ร่างของปรารถนา ได้สร้างพื้นที่เสรีภาพทางความคิด อย่างน้อยในเรื่องเซ็กซ์ การดูหนังโป๊ไม่ใช่เรื่องผิดศีลธรรม การเดินไปซื้อถุงยางไม่ใช่เรื่องที่คุณต้องอาย มันตอกย้ำพรมแดนใหม่ที่เรากำลังอยู่ร่วมกัน ด้วยการเปิดรับความหลากหลายทางความคิดมากขึ้น แน่นอนว่าต้องมีความขัดแย้งต่างๆ ตามมา เพราะเมื่อไหร่ก็ตามที่คุณทำสิ่งใหม่ๆ มันต้องกระทบกระทั่ง เสียดสี จนกว่าจะลงตัว ซึ่ง ร่างของปรารถนา คือก้าวแรกของการเปิดพรมแดนที่น่าสนใจ”

     ไม่เพียงแต่ภาพวาด ความกำหนัดของอุทิศ ยังขยายไปสู่การลงมือออกแบบตัวอักษรที่ชื่อว่า ‘ปรารถนา’ โดยสร้างขึ้นมาจากลีลาการร่วมเพศและเรือนร่างของมนุษย์ และนำไปใช้จริงในฉากสำคัญหลายฉากในนวนิยาย ยอมรับตามตรงว่ามีหลายตัวอักษรที่เราไม่สามารถทำความเข้าใจที่มาที่ไปของมันได้เลย บางตัวก็ดูไม่ใกล้เคียงที่จะใช้คำว่าสวยงามได้เต็มปาก แต่สิ่งที่น่าประทับใจคือความพยายามที่จะแสดงความบ้า กล้า ที่รวมกับทักษะอันหลากหลาย เพื่อขยายขอบเขตผลงานของตัวเองออกไปให้ไกลที่สุด ซึ่งนี่น่าจะเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ศิลปินใหม่ในยุคใหม่ทุกคนพึงจะมี

     หนึ่งเรื่องที่เซอร์ไพรส์มากที่สุดคือ เราเคยเห็นตัวอย่างผลงานหลายภาพจากการติดตามอุทิศผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว ซึ่งเห็นแค่นั้นก็รู้อยู่แล้วว่าภาพสวยและมีเสน่ห์ขนาดไหน แต่เมื่อได้มายืนอยู่ตรงหน้าภาพวาดเหล่านั้นจริงๆ เราจะรู้ได้ทันทีเลยว่ากรอบสี่เหลี่ยมบนโลกอินเทอร์เน็ตได้ปิดกั้น ‘พลังงาน’ ที่ทะลักล้นออกมาอย่างน่าเสียดาย การได้มาเห็นสีจริงๆ ได้ขยับตัวเข้าไปสำรวจภาพอย่างใกล้ชิด โดยที่ไม่ต้องกดปุ่ม Zoom บนหน้าจอ แล้วพบว่าฝีแปรง จังหวะตวัดพู่กัน ความผิดพลาด ความไม่เกลี้ยงเกลา แสงเงาที่ไม่เท่ากัน พวกนี้เราจะสัมผัสได้ก็ต่อเมื่อมีโอกาสได้อยู่ใกล้ถึงขนาด ‘หายใจรด’ ภาพเหล่านั้นจริงๆ เท่านั้น  

     ซึ่งถ้ามองในแง่นั้น ภาพทุกภาพของอุทิศ ได้ทำหน้าที่ของมันได้อย่างทรงพลัง ทั้งยังคงติดแน่นอยู่ในความคิดไม่สามารถสลัดมันหลุดออกไปได้จริงๆ