เหตุการณ์สังหารหมู่กวางจู (Gwangju Uprising) ถือเป็นเหตุการณ์การเรียกร้องประชาธิปไตยหรือการลุกฮือต่อต้านเผด็จการของประชาชนเกาหลีใต้ ที่มีผู้เสียชีวิตมากที่สุดนับตั้งแต่สิ้นสุดสงครามเกาหลี
โดยเหตุการณ์เกิดขึ้นที่เมืองกวางจู เมืองใหญ่อันดับ 5 ของเกาหลีใต้ ตั้งแต่วันที่ 18 พฤษภาคม 1980 ขณะนั้นเกาหลีใต้อยู่ท่ามกลางความขัดแย้ง ภายหลังการเสียชีวิตของประธานาธิบดี นายพลพัคจองฮี หลังถูกยิงโดย คิมแจกยู หัวหน้าสำนักข่าวกรองเกาหลี
ก่อนเกิดเหตุ นายพลชอนดูฮวาน ผู้บัญชาการกองอำนวยการรักษาความมั่นคงเกาหลีใต้ในขณะนั้น ได้ร่วมมือกับนายพลโนแทอู แม่ทัพที่คุมกองกำลังชายแดนเกาหลีเหนือ ก่อรัฐประหารยึดอำนาจเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 1979 ทำให้ประชาชนทั่วประเทศออกมาชุมนุมคัดค้าน นายพลชอนดูฮวานต้องสั่งการให้กองทัพใช้กำลังปราบปรามประชาชนอย่างเด็ดขาด ยกเว้นอยู่ที่เดียวคือเมืองกวางจู ที่นักศึกษาและประชาชนร่วมมือกันต้านทานกองทัพได้อย่างเข้มแข็ง
กระทั่งวันที่ 17 พฤษภาคม 1980 ชอนดูฮวานตัดสินใจประกาศใช้กฎอัยการศึก โดยอ้างว่ามีข่าวลือว่าเกาหลีเหนือจะแทรกซึมเข้าสู่เกาหลีใต้ และส่งกำลังทหารกว่า 1 แสนนายเข้าปิดล้อมกวางจู แต่ชาวเมืองรวมทั้งตำรวจร่วมกันต่อต้าน ทั้งสองฝ่ายเริ่มยิงต่อสู้กันเมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม จนฝ่ายทหารเข้ายึดกวางจูได้เมื่อเวลา 04.00 น. ของวันที่ 27 พฤษภาคม
จากรายงานของรัฐบาลระบุว่า มีผู้เสียชีวิตเป็นประชาชน 144 คน ทหาร 22 คน และตำรวจ 4 คน มีผู้บาดเจ็บเป็นประชาชน 127 คน ทหาร 109 คน และตำรวจ 144 คน แต่จากรายงานของกลุ่มญาติผู้เสียชีวิตระบุว่า ประชาชนอย่างน้อย 165 คนเสียชีวิตระหว่างวันที่ 18- 27 พฤษภาคม โดยมีผู้สูญหาย 65 คน ซึ่งสันนิษฐานว่าเสียชีวิตแล้ว
ทั้งนี้ ชอนดูฮวานยังดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีต่อเนื่อง 2 สมัยระหว่างปี 1980-1988 ตามด้วยโนแทอูดำรงตำแหน่งประธานาธิบดีอีก 2 สมัยระหว่างปี 1988-1993 จนกระทั่งถึงสมัยของประธานาธิบดีพลเรือนคิมยองซัมได้ประกาศนโยบายปฏิรูปการเมืองและปราบปรามการฉ้อราษฎร์บังหลวง รวมถึงการนำคดีรัฐประหารยึดอำนาจการปกครองและคดีสังหารหมู่ประชาชนที่กวางจู ขึ้นสู่ศาลในเดือนมีนาคม 1996
โดยศาลอาญาในกรุงโซลมีคำตัดสินเมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 1996 ลงโทษประหารชีวิตนายพลชอนดูฮวาน ในฐานะจำเลยที่ 1 และจำคุกนายพลโนแทอู จำเลยที่ 2 เป็นเวลา 22 ปี 6 เดือน และจำคุกนายพลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องอีก 13 คน
ภาพ: François Lochon / Gamma-Rapho via Getty Images
