จุดจบของทฤษฎี ‘ดัชนีพิซซ่า’ ? เมื่อราคาพิซซ่าในนิวยอร์กสูงเกินกว่าค่าตั๋วรถใต้ดินครั้งแรกในรอบ 40 ปี

ตลอดระยะเวลากว่า 40 ปีที่ผ่านมาไม่ว่าโลกจะเปลี่ยนแปลงไปมากสักแค่ไหน สำหรับชาวนิวยอร์กแล้วมีสิ่งหนึ่งที่พวกเขาเชื่อว่าจะไม่มีวันเปลี่ยนแปลง คือการที่ราคาพิซซ่า 1 ชิ้น (Slice) จะต้องมีราคาเท่ากับค่ารถไฟใต้ดิน (Subway) 1 เที่ยวเสมอ

ทฤษฎีนี้ถูกเรียกว่าเรียกว่า ‘ดัชนีพิซซ่า’ (Pizza Principle) ซึ่งไม่ได้เป็นการเปรียบเทียบแค่ขำขัน เพราะมันเป็นสิ่งที่ถูกนำมาใช้ในการชี้วัดดัชนีทางเศรษฐกิจของนิวยอร์กได้ โดยคนที่คิดเจ้าแรกคือ เอริก บี. แบรม (Eric B. Bram) ชาวนิวยอร์กเกอร์ผู้เขียนผลงานไว้ในหนังสือพิมพ์ The New York Times ด้วยการระบุว่า ไม่ว่าราคาพิซซ่าหนึ่งชิ้นจะขึ้นเป็นเท่าไรก็จะเท่ากับราคาค่ารถไฟใต้ดินเสมอ เพียงแต่ตอนนี้เราอาจจะไม่สามารถเปรียบเทียบได้อีกต่อไป

ณ เวลานี้ราคาของพิซซ่า 1 ชิ้นในนิวยอร์กนั้นสนนราคาสูงกว่า 3 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 100 บาท) ไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เช่นเดียวกับค่าสินค้าโภคภัณฑ์และต้นทุนแรงงาน ในขณะที่การเดินทางในซับเวย์นั้นทางหน่วยงาน Metropolitan Transportation Authority (MTA) ยังคงตรึงราคาเอาไว้ที่ 2.75 ดอลลาร์สหรัฐ (ประมาณ 92 บาท)

เรียกได้ว่าระยะห่างระหว่างการเดินทางด้วยซับเวย์เพื่อเข้าดาวน์ทาวน์กับราคาของพิซซ่าสำหรับเหล่าคนทำงานที่หิวและโหยยามดึกนั้นเริ่มมองเห็นความแตกต่างที่ชัดเจนมากขึ้นทุกที

ข่าวที่เกี่ยวข้อง

7 บาทอาจไม่พอ! ‘มาม่า’ เล็งขึ้นราคาในรอบ 10 กว่าปี หลังต้นทุนหลักทั้งน้ำมันปาล์มและแป้งสาลีเพิ่มขึ้นไม่น้อยกว่า 40%

ส่วนที่ต้องเปรียบกับพิซซ่าไม่ใช่ของกินอย่างอื่น เช่น ฮอตด็อกหรือแซนด์วิชนั้น เป็นเพราะสำหรับนิวยอร์กเกอร์ตัวจริงแล้วพิซซ่าสำหรับพวกเขาคือของกินที่หาได้ง่ายและอิ่มคุ้มที่สุด และถึงแม้กาลเวลาจะทำให้พิซซ่าของชาวนิวยอร์กเดินทางไกลห่างจากพิซซ่าต้นตำรับอย่าง Napoletana ในเมืองเนเปิลส์ ประเทศอิตาลี ไปมากเหลือเกิน

แต่สำหรับคนรักพิซซ่าแล้ว นิวยอร์กคือสวรรค์หรือเมกกะ (Mecca) ของพวกเขาเลยทีเดียว เพราะนี่คือสิ่งที่ราคาคุ้มค่าที่สุดสำหรับ ‘หนึ่งอิ่ม’ ของพวกเขาที่พอจะทำให้ท้องอุ่นได้

ทั้งนี้แม้สนนราคาของพิซซ่าในนิวยอร์กจะมีความหลากหลาย ในแมนฮัตตันเองก็อาจจะหาพิซซ่าราคา 99 เซนต์ได้ไม่ยาก แต่ถ้าเป็น ‘พิซซ่าที่ถูกต้อง’ สำหรับพวกเขาแล้วจะต้องเป็นพิซซ่าที่ใส่ชีสด้วย ซึ่งขั้นต่ำที่สุดที่หาได้เวลานี้อยู่ที่ 2.75 ดอลลาร์

อย่างไรก็ดีราคาเฉลี่ยของพิซซ่าชีส หรือที่เรียกกันว่า ‘Plain’ หรือ ‘Regular’ ตามข้อมูลของ Slice ผู้ให้บริการการสั่งพิซซ่าในนิวยอร์ก (ภาพของนินจาเต่าลอยขึ้นมาทีเดียว) แล้วในปัจจุบันจะอยู่ที่ 3.14 ดอลลาร์ โดยในปีนี้มี 5 เขตที่มีราคาพิซซ่าสูงกว่า 3 ดอลลาร์ และในแมนฮัตตันนั้นค่าเฉลี่ยสูงที่สุดกว่าทุกเขตถึง 3.26 ดอลลาร์

สิ่งที่ทำให้พิซซ่ามีราคาเพิ่มขึ้นนั้นมาจากหลายปัจจัยด้วยกัน ไม่ว่าจะเป็นเงินเฟ้อหรือค่าแก๊สหุงต้มที่เพิ่มขึ้นทั่วประเทศถึง 24% ไปจนถึงค่าวัตถุดิบที่เพิ่มขึ้นด้วย แม้กระทั่งชีสที่ไม่ได้ขึ้นราคามากนักในช่วงโรคระบาดที่ผ่านมาแต่ในช่วง 3 ปีหลังก็เพิ่มขึ้นอย่างน้อย 10%

ค่าแรงเองก็เป็นอีกหนึ่งปัจจัยโดยค่าแรงปกติสำหรับแรงงานในอุตสาหกรรมอาหารสูงขึ้นถึง 7.9% เมื่อเทียบกับช่วงเดือนกันยายนปีกลาย ซึ่งสิ่งเหล่านี้เป็นต้นทุนมหาศาลที่ร้านค้าต่างๆ ต้องแบกรับจนสุดท้ายเกินจะต้าน

และคาดว่าจะมีร้านค้าที่ปรับราคาพิซซ่าขึ้นตามๆ กันไปจนกลายเป็นราคามาตรฐานที่จะสูงกว่าการขึ้นซับเวย์ ที่ทาง MTA ยังมีแผนการจะตรึงราคาเอาไว้ขั้นต่ำ 6 เดือนระหว่างรอเงินช่วยเหลือจากรัฐบาล และอาจจะตรึงราคาต่อไปจนถึงสิ้นปีด้วย ซึ่งถึงตอนนั้นก็ไม่รู้ว่าราคาพิซซ่าจะทะยานไปถึงไหนแล้ว

เรื่อง Pizza Principle อาจจะชวนให้คิดถึงสิ่งที่คนไทยเคยได้ยินคำว่า ‘ดัชนีมาม่า’ โดยดัชนีมาม่า – ซึ่งไม่ได้เฉพาะเจาะจงแบรนด์บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปยอดนิยม – แต่หมายถึงการอธิบายสภาวการณ์เศรษฐกิจของประเทศในแบบที่ง่ายที่สุดว่าหากปีไหนเศรษฐกิจตกต่ำยอดขายบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปจะสวนทางยอดจะเพิ่มสูงขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ เพราะผู้คนไม่มีกำลังจะซื้ออาหารดีๆ มารับประทานได้

ขณะที่ดัชนีพิซซ่าของชาวนิวยอร์กคือภาพสะท้อน ‘ต้นทุน’ การใช้ชีวิตในมหานครของโลกแบบที่เห็นภาพได้ง่ายที่สุด (ความจริงในอเมริกายังมีดัชนีบิ๊กแมค, ดัชนี KFC ด้วย) และสิ่งที่เราได้เห็นจากภาพสะท้อนนั้นคือการที่ต้นทุนชีวิตนั้นกำลังเพิ่มสูงขึ้นโดยที่พวกเขาไม่ทันตั้งตัว

วิลลา จอห์นสัน นักเรียนวัย 17 ปี ให้สัมภาษณ์กับ Bloomberg ว่าเธอเคยเรียนเกี่ยวกับเรื่องดัชนีพิซซ่าในชั้นเรียน “แต่หนูไม่เคยรู้เลยว่ามันเป็นเรื่องจริง”

โดยที่ไม่มีใครรู้ว่าหากทุกอย่างยังเป็นไปแบบนี้อนาคตจะยังมีดัชนีพิซซ่าใส่ไว้ในบทเรียนหรือไม่ หรือจะกลายเป็นแค่เรื่องเล่าเก่าๆ ของคนเฒ่าที่หาเรื่องคุยกับลูกหลานเพื่อแก้เหงาเท่านั้น

อ้างอิง: