ในที่สุด MUJI เชนเสื้อผ้าของแดนอาทิตย์อุทัยที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวคือความเรียบง่าย ก็ตกเป็นผู้แพ้คดีให้กับการฟ้องร้องเรื่องเครื่องหมายการค้าในเมืองจีนแผ่นดินใหญ่
คดีนี้มีจุดเริ่มต้นมาตั้งแต่ปี 2005 หลังจากที่ MUJI ตัดสินใจขยายสาขาในแผ่นดินใหญ่ โดยได้จดทะเบียนในชื่อ ‘MUJI’ ส่วนเครื่องหมายการค้าท้องถิ่นได้จดทะเบียนโดยใช้ตัวอักษรจีน 4 ตัว ที่สะกดคำว่า ‘Wuyinliangpin’ ซึ่งแปลเป็นภาษาอังกฤษว่า No Brand, Quality Goods หรือสินค้าดีไม่จำเป็นต้องมียี่ห้อ ซึ่งครอบคลุมสินค้าส่วนใหญ่ แต่ไม่ใช่ทั้งหมด
ดูเผินๆ เหมือนจะไม่มีปัญหาอะไร แต่ปรากฏว่า Hainan Nanhua ซึ่งเป็นบริษัทของจีน ได้จดทะเบียนเครื่องหมายการค้า Wuyinliangpin สำหรับผลิตภัณฑ์ผ้าทอบาง รวมถึงผ้าคลุมเตียงและผ้าเช็ดตัวในปี 2001 หรือก่อนที่ MUJI จะเข้ามา 4 ปี ก่อนจะโอนสิทธิ์ให้กับ Beijing Cottonfield Textile Corp.
ผลคือ ในปี 2015 ทั้งสองบริษัทได้ยื่นฟ้อง MUJI ในคดีการละเมิดเครื่องหมายการค้า หลังจากที่บริษัทญี่ปุ่นเริ่มขายเตียงและผ้าเช็ดตัวที่มีตราสินค้าของ MUJI ในแผ่นดินใหญ่ ซึ่งหากเทียบดีๆ ชื่อของทั้งสองบริษัทในภาษาจีนมีความคล้ายคลึงกันอย่างมาก คือ 無印良品 (MUJI) กับ 无印良品 (Natural Mill) และในปี 2017 ศาลทรัพย์สินทางปัญญาของจีนได้ตัดสินให้บริษัทของจีนชนะคดี
ราวปีที่แล้ว Beijing Cottonfield Textile Corp. ได้ออกแถลงการณ์ทางออนไลน์ว่า การตัดสินใจใช้เครื่องหมายการค้าชื่อ Wuyinliangpin ไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับ MUJI เพียงแต่ต้องการสื่อถึงผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพดีและใช้สีย้อมจากธรรมชาติเท่านั้น
ในขณะที่ MUJI ก็ออกมายอมรับว่า สิทธิ์ในเครื่องหมายการค้า Wuyinliangpin สำหรับผ้าคลุมเตียงและผ้าเช็ดตัวนั้นเป็นของบริษัทจีน แต่ได้ยื่นอุทธรณ์คำตัดสินของศาลทรัพย์สินทางปัญญา เนื่องจากได้จดทะเบียนผลิตภัณฑ์เกือบทั้งหมดภายใต้ชื่อตามกฎหมาย แต่อย่างไรก็ตาม ศาลฎีกาก็ไม่เห็นด้วย
“Beijing Cottonfield Textile Corp มีสิทธิ์แต่เพียงผู้เดียวในเครื่องหมายการค้า” คำตัดสินของศาลประชาชนสูงสุดในกรุงปักกิ่งที่ระบุอยู่ในเอกสาร “คนอื่นๆ ไม่อาจละเมิดสิทธิ์นั้นโดยไม่ได้รับอนุญาต”
จากการตัดสินนี้ทำให้ MUJI ต้องจ่ายเงิน 626,000 หยวน หรือราว 2.7 ล้านบาท พร้อมออกแถลงการณ์ขอโทษต่อบริษัท Beijing Cottonfield Textile Corp. ด้วย
จีนถือเป็นตลาดที่ใหญ่ที่สุดของ MUJI นอกประเทศบ้านเกิด ก่อนหน้านี้ตอนที่ยังไม่มีคำตัดสินอย่างเป็นทางการออกมา ในวันที่ 1 พฤศจิกายนปี 2018 เว็บไซต์ภาษาจีนของ MUJI ประกาศว่า จะใช้ชื่อ MUJI ในประเทศจีนต่อไป แม้ว่าจะมีความท้าทายทางกฎหมายเกี่ยวกับเครื่องหมายการค้าก็ตาม
อย่างไรก็ตาม มีการตั้งข้อสังเกตว่า MUJI ถือเป็นหนึ่งในแบรนด์ระดับโลกที่ตกเป็นเหยื่อของระบบเครื่องหมายการค้าแบบ ‘มาก่อนได้ก่อน’ (First to File) ของจีน ซึ่งเทคนิคที่คล้ายคลึงกันนี้ทำให้บริษัทจีนได้รับสิทธิ์ในการขายผลิตภัณฑ์เครื่องหนังที่มีข้อความ ‘IPHONE’ ซึ่งเรื่องนี้เกิดขึ้นในปี 2016
พิสูจน์อักษร: ภาวิกา ขันติศรีสกุล
อ้างอิง:
- www.scmp.com/news/china/society/article/3041684/muji-ordered-pay-chinese-firm-us89000-and-apologise-after-losing
- www.marketing-interactive.com/muji-ordered-to-compensate-and-apologise-to-chinese-company-for-trademark-infringement/
- www.ejinsight.com/20191213-trademark-lawsuits-in-china-and-the-mixed-outcomes/
- asia.nikkei.com/Business/Company-in-focus/Muji-Japan-s-no-brand-brand-battles-copycats-in-China
- shanghaiist.com/2019/12/13/muji-ordered-to-apologize-to-chinese-copycat-company-for-trademark-infringement/
