ภาพจำของผู้ป่วยโรคฝีดาษลิงในอดีตจะมีผื่นเป็นตุ่มน้ำหรือตุ่มหนองกระจายเต็มตัว แต่จากงานวิจัยโรคฝีดาษลิงที่กำลังระบาดในปี 2565 พบว่า ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีผื่นน้อยกว่า 10 จุด พบที่บริเวณอวัยวะเพศ ทวารหนัก และบริเวณเยื่อเมือกอ่อน บางรายพบเพียงแผลเดียวที่อวัยวะเพศ
ผู้ที่มีประวัติเสี่ยง เช่น คลุกคลีใกล้ชิดกับนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ เปลี่ยนคู่นอนใหม่ในช่วง 21 วันก่อนเริ่มมีอาการไข้ ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ ต่อมน้ำเหลืองโต หรือผื่นขึ้นตามร่างกาย ควรไปพบแพทย์เพื่อตรวจรักษา ทั้งนี้อาการเหล่านี้ไม่ได้จำเพาะกับโรคใดโรคหนึ่ง ท่านอาจเป็นโรคอื่นก็ได้
บทความที่เกี่ยวข้อง
ลักษณะผื่นที่ควรสังเกตคือ ผื่นจะเริ่มจากผื่นราบ ผื่นนูน ตุ่มน้ำใส ตุ่มหนอง แล้วตกสะเก็ด โดยมักพบเป็นระยะเดียวกันทั้งหมด บริเวณใบหน้า แขน ขา ฝ่ามือ ฝ่าเท้า รวมถึงอวัยวะเพศ และทวารหนัก บรรยายเป็นตัวอักษรแล้วเข้าใจยาก จึงขอนำภาพจากหน่วยงานด้านสาธารณสุขมาประกอบ ดังนี้
ภาพชุดแรก อ้างอิงจากสำนักงานความมั่นคงด้านสุขภาพแห่งสหราชอาณาจักร (UKHSA) เรียงจากซ้ายไปขวาแล้วขึ้นแถวใหม่ ตั้งแต่ระยะตุ่มน้ำใส ตุ่มหนอง (สังเกตว่ามีรอยบุ๋มตรงกลาง) ตุ่มหนองที่แตกเป็นแผล เมื่อแผลเริ่มแห้งจะเป็นรอยดำและตกสะเก็ดในที่สุด ขนาดของผื่นอยู่ระหว่าง 2-5 มิลลิเมตร
ภาพชุดที่ 2 และ 3 อ้างอิงจากวารสาร New England Journal of Medicine โดยชุดที่ 2 เป็นผื่นในช่องปากและบริเวณรอบปาก ภาพผื่นที่รอบปากเป็นตุ่มหนองที่มีรอยบุ๋มตรงกลาง แต่ผื่นในช่องปากจะเป็นแผลสีขาว และเป็นปื้นสีขาวที่บริเวณคอหอยหรือต่อมทอนซิล
ส่วนชุดที่ 3 เป็นผื่นที่บริเวณรอบทวารหนัก ทวารหนัก และลำไส้ตรง คล้ายกับภาพในชุดก่อนหน้า คือผื่นที่ผิวหนังด้านนอกจะพัฒนาเป็นระยะ ส่วนผื่นบริเวณเยื่อเมือกอ่อนจะเป็นแผลสีขาว แผลที่บริเวณทวารหนักอาจมีอาการปวดมากจนต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล
ถึงแม้ว่าประเทศไทยจะพบผู้ติดเชื้อภายในประเทศเป็นรายที่ 2 แต่การระบาดน่าจะยังจำกัดอยู่ในกลุ่มที่มีประวัติเสี่ยง เพราะโรคฝีดาษลิงติดต่อผ่านการคลุกคลีใกล้ชิดในระยะที่ผู้ป่วยเริ่มมีอาการจนกว่าผื่นจะตกสะเก็ด และสัมผัสของใช้ส่วนตัวของผู้ป่วย ถ้ามีอาการสงสัยควรปรึกษาแพทย์
หากเดินทางไปโรงพยาบาลต้องสวมหน้ากากอนามัย และสวมเสื้อคลุมผื่นให้มิดชิด เพื่อป้องกันการแพร่เชื้อให้ผู้อื่น
อ้างอิง:
- Monkeypox: background information: https://www.gov.uk/guidance/monkeypox#clinical-features
- Monkeypox Virus Infection in Humans across 16 Countries — April–June 2022: https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa2207323
