ความลับของรอยยิ้ม ความสดใส แต่ภายในใจอาจซ่อนความเศร้า
ในสังคมปัจจุบัน ผู้คนมักเผชิญความกดดันและความเครียดมากมาย เช่น ปัญหาเศรษฐกิจ การทำงาน ทำให้หลายคนจึงเลือกสวมหน้ากากปกปิดอารมณ์ที่แท้จริง หนึ่งในหน้ากากที่พบได้บ่อยคือรอยยิ้มที่แฝงไว้ด้วยความเศร้า หรือที่เรียกว่า Smiling Depression แพทย์หญิงณัฏฐพัชร์ ลำเลียงพล จิตแพทย์โรงพยาบาล Bangkok Mental Health Hospital (BMHH) จะมาไขข้อข้องใจว่าอาการนี้เกิดขึ้นจากสาเหตุใด หากมีอาการเหล่านี้จะสามารถบำบัดและเข้ารับการรักษาที่มีประสิทธิภาพได้อย่างไร
แพทย์หญิงณัฏฐพัชร์ ลำเลียงพล จิตแพทย์โรงพยาบาล Bangkok Mental Health Hospital (BMHH) อธิบายว่า Smiling Depression คือคนที่ซึมเศร้า แต่จะแสดงออกภายนอกว่าร่าเริง ยิ้มแย้มแจ่มใส ใช้ชีวิตได้ตามปกติ แต่ภายในจิตใจกลับรู้สึกเศร้าโศก หดหู่ ไร้ความสุข สิ้นหวัง คล้ายกับโรคซึมเศร้าทั่วไป แต่สามารถเก็บซ่อนความรู้สึกไว้ได้อย่างแนบเนียน ซึ่งจะพบได้บ่อยในผู้ที่รู้สึกว่าตัวเองต้องแสดงออกให้คนอื่นเห็นแต่ด้านที่ดีของตัวเองเท่านั้น กลัวว่าคนรอบข้างจะมองว่าตัวเองอ่อนแอหรือเป็นภาระ
สาเหตุของภาวะ Smiling Depression
- ผู้ที่ยึดติดกับความสมบูรณ์แบบ หรือ Perfectionist เมื่อประสบปัญหาคนกลุ่มนี้จึงเลือกที่จะแสดงออกว่ามีความเข้มแข็งมากกว่า
- ไม่ต้องการรู้สึกว่าตัวเองเป็นภาระของผู้อื่น ไม่ต้องการให้ผู้อื่นต้องเป็นห่วงตัวเอง และบางครั้งยังต้องรับฟังปัญหาของผู้อื่นอีกด้วย
- มีความรับผิดชอบสูง ทั้งในหน้าที่การงาน ครอบครัว หรือกับสังคมรอบตัว จึงเลือกที่จะไม่แสดงออกความรู้สึกของตนเองที่จะกระทบผู้คนรอบข้าง
สัญญาณภาวะ Smiling Depression
ยิ้มแต่สายตาดูไม่สดใส ดำเนินชีวิตได้ปกติแต่ข้างในรู้สึกเศร้า เป็นที่ปรึกษาได้ทุกเรื่อง ทุกคนคอยเข้าหาแต่ไม่ค่อยพูดเรื่องของตัวเอง ไม่อยากให้ตัวเองเป็นภาระ
ไม่อยากรู้สึกว่าตัวเองไม่สมบูรณ์แบบหรือรู้สึกอ่อนแอ คาดหวังให้คนอื่นมีความสุขส่วนตัวเองเก็บความรู้สึกไว้ นอนไม่หลับ หรือนอนมากเกินไป รู้สึกตัวเองไร้ค่า สิ้นหวัง รู้สึกผิด หรือแม้กระทั่งมีความคิดไม่อยากมีชีวิตอยู่ ไม่อยากทำอะไร อ่อนเพลีย หรือรู้สึกไม่สนใจ และไม่เพลิดเพลินกับกิจกรรมที่เคยชอบทำ
การรักษาภาวะ Smiling Depression
ประกอบไปด้วยการใช้ยาต้านซึมเศร้าและการบำบัดทางจิต การใช้ยาต้านเศร้าจะออกฤทธิ์ยับยั้งการดูดซึมกลับของสารสื่อประสาทบางชนิดในสมอง เช่น สารเซโรโทนินและสารนอร์อีพิเนฟริน ยาต้านซึมเศร้ามักใช้ร่วมกับการให้คำปรึกษาและบำบัดทางจิต ระยะเวลาในการรักษาอาจแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล ขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ
การบำบัดอาการทางจิตเป็นวิธีการรักษาที่มีประสิทธิภาพ โดยนักจิตวิทยาหรือจิตแพทย์จะเป็นผู้ช่วยให้ผู้ป่วยเข้าใจสาเหตุของอาการซึมเศร้า และเรียนรู้วิธีรับมือกับความรู้สึกของตัวเอง เช่น การบำบัดแบบจิตวิเคราะห์ (Psychoanalysis) ช่วยผู้ป่วยสำรวจความคิดและความรู้สึกที่ซ่อนเร้น, การบำบัดแบบพฤติกรรมทางปัญญา (Cognitive Behavioral Therapy: CBT) ช่วยผู้ป่วยเปลี่ยนความคิดและพฤติกรรมที่ส่งผลต่ออารมณ์ และการบำบัดกลุ่ม (Group Therapy) ช่วยให้ผู้ป่วยเรียนรู้จากประสบการณ์ของผู้อื่น และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง
การดูแลตัวเองเมื่อเป็น Smiling Depression
ควรยอมรับความรู้สึกของตัวเอง ไม่จำเป็นต้องฝืนยิ้มตลอดเวลา อนุญาตให้ตัวเองรู้สึกเศร้า โกรธ หรือรู้สึกอะไรก็ได้ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง พูดคุยกับคนที่ไว้ใจได้ ระบายความรู้สึกของตัวเอง ดูแลสุขภาพกายและใจให้แข็งแรง รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ
