กล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ ได้พบหลักฐานของไอน้ำในจานฝุ่นก๊าซรวมมวล หรือ Protoplanetary Disk ชั้นในของระบบดาว PDS 70 เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ที่มีการพบหลักฐานของน้ำนอกระบบสุริยะในบริเวณที่อาจมีการก่อตัวของดาวเคราะห์หินคล้ายโลกขึ้น
PDS 70 เป็นดาวฤกษ์แบบดาวแคระส้ม (เย็นกว่าดวงอาทิตย์) อยู่ห่างจากโลกไปประมาณ 370 ปีแสง และมีดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะที่ได้รับการยืนยันแล้ว 2 ดวง โดยทั้งคู่เป็นดาวเคราะห์ก๊าซที่มีมวลมากกว่าดาวพฤหัสบดี 7 และ 4 เท่าตามลำดับ
ส่วนการค้นพบไอน้ำในครั้งนี้เป็นการศึกษาจากข้อมูลสเปกตรัมโดยอุปกรณ์ MIRI ที่สำรวจบริเวณจานฝุ่นก๊าซรวมมวลชั้นในของระบบดาว PDS 70 โดยต้องเน้นย้ำว่าบริเวณดังกล่าวยังไม่มีดาวเคราะห์นอกระบบสุริยะอยู่ แต่มีการพบวัตถุดิบที่จำเป็นต่อการก่อกำเนิดดาวเคราะห์หินอยู่ในแถบจานดังกล่าว
“นี่เป็นการค้นพบที่น่าตื่นเต้นมาก เพราะเราได้สำรวจไปในพื้นที่ที่ดาวเคราะห์หินคล้ายโลกของเรามักก่อตัวขึ้นมา” คือความเห็นของ โธมัส เฮนนิง ผู้อำนวยการสถาบันดาราศาสตร์วิทยุมักซ์พลังค์ โดยตำแหน่งที่มีการพบไอน้ำนั้นอยู่ห่างจากดาวฤกษ์ไปไม่เกิน 160 ล้านกิโลเมตร หรือใกล้เคียงกับระยะห่างจากโลก-ดวงอาทิตย์ (ประมาณ 150 ล้านกิโลเมตร)
ด้าน กิวเลีย เปรอตติ หัวหน้าทีมวิจัยในการค้นพบนี้ได้เปิดเผยว่า “เราเคยพบน้ำอยู่ในจานฝุ่นก๊าซรวมมวลแห่งอื่น แต่ไม่เคยเจอในระบบดาวที่ดาวเคราะห์กำลังก่อตัว แถมอยู่ใกล้กับโลกเช่นนี้” พร้อมกับเสริมถึงศักยภาพของกล้องโทรทรรศน์อวกาศระดับเรือธงว่า “เราไม่สามารถตรวจพบสิ่งเหล่านี้ได้ก่อนที่จะมีกล้องเจมส์ เว็บบ์”
การค้นพบครั้งนี้ยังสะท้อนถึงคำถามว่าน้ำบนโลกมาจากไหน และสภาพแวดล้อมที่แห่งหนอื่นของเอกภพนี้จะคล้ายคลึงกับบ้านเราหรือไม่ โดยการพบน้ำอยู่ในพื้นที่กำเนิดดาวเคราะห์หินของระบบดาว PDS 70 ทีมวิจัยได้เสนอสองไอเดียที่อาจเป็นไปได้ ได้แก่ น้ำที่ตรวจพบมาจากการรวมตัวของอะตอมไฮโดรเจนกับออกซิเจนในพื้นที่ดังกล่าวอยู่แล้ว หรือมาจากอนุภาคฝุ่นที่เย็นจัดในบริเวณจานฝุ่นก๊าซชั้นนอกที่ถูกส่งเข้ามาในบริเวณจานชั้นใน จนน้ำแข็งที่เกาะอยู่เกิดการระเหิดเป็นไอน้ำ ซึ่งกรณีหลังนั้นมีโอกาสเป็นไปได้น้อยมาก เนื่องจากช่องว่างระหว่างจานทั้งสองนั้นกว้างกว่า 8 พันล้านกิโลเมตรด้วยกัน
ทั้งนี้ การค้นพบดังกล่าวยังมีคำถามอีกมากที่ต้องการข้อมูลเพิ่มเติมมาสนับสนุนคำตอบ และได้นำไปสู่การศึกษาระบบดาว PDS 70 เพิ่มเติมโดยอุปกรณ์กล้อง NIRCam และสเปกโตกราฟ NIRSpec ของกล้องเจมส์ เว็บบ์ ที่อาจไขความลับเกี่ยวกับการพบไอน้ำนอกระบบสุริยะครั้งนี้ ว่ามีความสำคัญและน่าสนใจมากน้อยเพียงใด
ภาพ: ESA
อ้างอิง:
