หนึ่งในข่าวที่แฟนฟุตบอลอังกฤษจับตามองในระยะหลังคือการเลือกผู้ตัดสินที่จะลงทำหน้าที่ในเกมที่ทีมรักเตรียมลงสนาม ซึ่งจะมีการประกาศออกมาอย่างเป็นทางการทุกวันจันทร์ของสัปดาห์ที่มีเกมแข่งขัน (Matchweek)
ไม่ใช่อะไร เพราะผู้ตัดสินบางคนมีประวัติการตัดสินที่ดูไม่ค่อยเป็นกลางสักเท่าไร ในมุมของแฟนฟุตบอลก็มีความกังวลว่าทีมจะเสียประโยชน์จนเจ็บแบบซ้ำๆ อีก
อย่างไรก็ดี กระบวนการเลือกผู้ตัดสินในพรีเมียร์ลีกนั้นไม่ได้เลือกกันตามอำเภอใจ หรือใส่ลูกปิงปองลงไปในโถแล้วให้จับสลาก แต่จะมีกฎและเกณฑ์ในการเลือกที่ชัดเจน
ลีกฟุตบอลอันดับหนึ่งของโลกเขาทำกันอย่างไร?
วิธีการเลือกอย่างมืออาชีพ
เรื่องการเลือกผู้ตัดสินที่จะทำหน้าที่ในแต่ละนัดนั้นไม่ได้เป็นเรื่องความลับดำมืด ในทางตรงกันข้าม มีการเปิดเผยอย่างชัดเจนบนเว็บไซต์ premierleague.com เลยด้วยซ้ำ
ในหัวข้อ ‘How and when are referees selected for matches?’ มีการให้คำตอบและรายละเอียดที่ค่อนข้างชัดเจน
“การแต่งตั้งผู้ตัดสินจะมีการประกาศทุกวันจันทร์ตามธรรมเนียม แต่ถ้ามีเกมพรีเมียร์ลีกในวันจันทร์ก็จะประกาศในวันอังคารแทน ผู้ตัดสินที่ทำหน้าที่ในพรีเมียร์ลีกอยู่ในกลุ่ม Select Group”
สำหรับผู้ที่จะเลือกว่าผู้ตัดสินคนไหน (หมายถึงทั้งผู้ตัดสิน, ผู้ช่วยผู้ตัดสิน และผู้ตัดสิน VAR) จะได้ลงทำหน้าที่ในเกมไหน คือบอร์ดบริหารของ Professional Game Match Officials Limited (PGMOL) ซึ่งเป็นบริษัทลูกที่จัดตั้งร่วมกันระหว่างสมาคมฟุตบอล, พรีเมียร์ลีก และฟุตบอลลีก สามเสาหลักของวงการฟุตบอลอังกฤษ
โดยมีเกณฑ์ในการพิจารณาหลายอย่างด้วยกัน ซึ่งพรีเมียร์ลีกได้มีการเปิดเผยเกณฑ์บางส่วน เช่น
- ประสบการณ์โดยรวมของผู้ตัดสิน
- ผลงานการตัดสินในช่วงที่ผ่านมา
- เคยลงตัดสินเกมสโมสรนั้นๆ บ่อยแค่ไหน
- เชียร์ทีมอะไร
- ในเร็วๆ นี้จะมีโปรแกรมทำหน้าที่ตัดสินเกมระดับชาติหรือไม่
ฮาเวิร์ด เว็บบ์ ประธาน PGMOL คนปัจจุบัน
Select Group ผู้ตัดสินในระดับอีลีต
เพื่อให้เข้าใจและเห็นภาพมากขึ้น ขออนุญาตให้รายละเอียดเพิ่มเติมว่า คณะผู้ตัดสินที่จะได้ทำหน้าที่ในเกมระดับพรีเมียร์ลีกจะต้องอยู่ในกลุ่มที่เรียกว่า ‘Select Group’ ซึ่งถือเป็นผู้ตัดสินระดับสูงสุดของเกมฟุตบอลในอังกฤษ ซึ่งมีทั้งหมดถึง 13 ระดับ
และใน Select Group นี้ก็จะแบ่งออกเป็น 2 ระดับด้วยกัน โดย Select Group 1 จะเป็นผู้ตัดสินและผู้ช่วยผู้ตัดสินที่ลงทำหน้าที่ส่วนใหญ่ในเกมระดับสูงสุด (ลีกสูงสุด, เกมระดับทีมชาติ)
ในขณะที่ Select Group 2 จะทำหน้าที่ในเกมระดับแชมเปียนชิปเป็นหลัก
ผู้ที่ทำหน้าที่เป็นผู้จัดการให้กับคณะผู้ตัดสินใน Select Group 1 คือ จอน มอสส์ ส่วนใน Select Group 2 คือ เควิน เฟรนด์ ซึ่งเป็นอดีตผู้ตัดสินทั้งสองคนที่จะดูแลทุกเรื่องของผู้ตัดสินให้พร้อมสำหรับการทำหน้าที่
โดยที่จะมี ไมค์ มัลลาร์คีย์ ซึ่งเคยเป็นผู้ช่วยผู้ตัดสินให้กับ ฮาเวิร์ด เว็บบ์ ประธาน PGMOL คนปัจจุบัน ในเกมนัดชิงฟุตบอลโลก 2010 เป็นหัวหน้าของกลุ่มผู้ช่วยผู้ตัดสินอีกที
ผู้ตัดสินใน Select Group จะมีการพบกันเดือนละ 2 ครั้งที่เซนต์จอร์จพาร์ก ศูนย์ฝึกฟุตบอลแห่งชาติของอังกฤษ
การพบกันนั้นไม่ได้เป็นการพบปะสังสรรค์กินข้าวกลางวันเฉยๆ แต่เป็นการมารวมตัวกันเพื่อฝึกการทำหน้าที่ และการวิเคราะห์การทำหน้าที่ โดยจะมีกลุ่มอดีตผู้ตัดสินที่ได้รับมอบหมายให้จับตามองการทำหน้าที่ด้วยว่าทำงานกันได้ดีไหม และจะมีรายงานสรุปอีกครั้ง
ชนชั้นของผู้ตัดสิน
และในกลุ่มผู้ตัดสินเองก็มีการจัดอันดับกันด้วย โดยจะมีคณะผู้แทน (Match Delegates) ซึ่งเลือกจากอดีตผู้เล่นและอดีตผู้จัดการทีม จะเป็นผู้ร่วมประเมินผู้ตัดสินว่ามีความสามารถจะลงทำหน้าที่ตัดสินในเกมนั้นๆ ได้หรือไม่ เพราะยิ่งเป็นเกมใหญ่ ความกดดันสูง จำเป็นต้องใช้ผู้ตัดสินที่มีประสบการณ์และมีตาชั่งที่เที่ยงธรรมพอ
ข้อมูลจากการประเมินนี้ PGMOL จะนำมาพิจารณาร่วมว่า ‘ผู้ตัดสินคนไหนดีกว่าคนไหน’ หรือพูดง่ายๆ คือมีการจัดอันดับของผู้ตัดสิน
การจัดอันดับนี้จะนำไปสู่โอกาสที่จะได้ลงทำหน้าที่ในเกมระดับชาติ โดยผู้ตัดสินที่ทำผลงานได้ดีจะได้รับเลือกเข้า FIFA International Referees List ซึ่งถือเป็นจุดสูงสุดของผู้ตัดสิน ซึ่งในปัจจุบันมีผู้ตัดสินอังกฤษ 15 คน และผู้ตัดสิน VAR อีก 11 คนที่อยู่ในลิสต์นี้ และในจำนวนนี้มีแค่ แอนโทนี เทย์เลอร์ กับ ไมเคิล โอลิเวอร์ ที่ได้รับเลือกให้ตัดสินในเกมฟุตบอลโลก 2022
ผู้ตัดสินในเกมระดับสูงต้องมีลูกล่อลูกชน มีประสบการณ์รับมือความกดดันจากนักฟุตบอลในระดับท็อปของโลกได้
ทั้งนี้ หากผู้ตัดสินทำผลงานผิดพลาดร้ายแรงก็มีโอกาสจะถูกสั่ง ‘ลดชั้น’ ลงมา เช่น จากพรีเมียร์ลีกลงไปตัดสินแชมเปียนชิป แต่ส่วนใหญ่จะเป็นการลงโทษระยะเวลาสั้นๆ และเช่นกัน หากผู้ตัดสินในระดับรองอย่าง Select Group 2 ทำหน้าที่ได้ดีก็มีโอกาสจะได้เลื่อนขึ้นมาอยู่ Select Group 1
ขณะที่สโมสรหากไม่พอใจผู้ตัดสินสามารถยื่นคำร้องเรียนอย่างเป็นทางการให้กับ PGMOL เพื่อพิจารณาการตัดสินที่ผิดพลาดได้ ซึ่งก็มีการกลับการตัดสินในบางเรื่องได้ เช่น การลงโทษใบแดง แต่สำหรับเรื่องของเหตุการณ์ที่มีส่วนต่อการได้หรือเสียประตู เป็นเรื่องที่ผ่านไปแล้วผ่านไปเลย
จริงอยู่ที่พรีเมียร์ลีกเองก็ไม่ได้เป็นลีกที่ผู้ตัดสินยอดเยี่ยมที่สุด เราจะได้เห็นความดราม่าเกิดขึ้นแทบทุกสัปดาห์ แต่อย่างน้อยเรื่องพื้นฐานอย่างกระบวนการเลือกผู้ตัดสินทำหน้าที่ก็มีความชัดเจน มีกฎมีเกณฑ์รองรับ
เป็นแบบอย่างที่ฟุตบอลไทยควรศึกษาและนำมาปรับปรุงใช้ในอนาคตต่อไป
อ้างอิง:
