คารุอิซาว่า เมืองท่องเที่ยวระดับสำคัญที่อยู่ห่างจากกรุงโตเกียวราว 180 กิโลเมตร เป็นเมืองที่หลอมรวมเอาวัฒนธรรมและธรรมชาติเข้าไว้ด้วยกันอย่างลงตัว และนอกเหนือจากแหล่งออนเซนมากมาย กาแฟดีที่ปลูกในพื้นที่ ยังมีน้ำตกชิราอิโตะที่ไหลจากทางลาดชันของภูเขาไฟ หล่นลงมาเป็นเส้นสีขาวราวกับม่านน้ำ ซึ่งตรงกับความหมายตามชื่อน้ำตกว่า เส้นด้ายสีขาว

งานศิลปะของ ฮิโรชิ เซนจู นับร้อยชิ้นที่จัดแสดงถาวรในพิพิธภัณฑ์ Hiroshi Senju Museum Karuizawa เมืองคารุอิซาว่า ส่วนใหญ่เป็นภาพน้ำตก และการได้ยืนชื่นชมเส้นสายบนผ้าใบที่มีชีวิตชีวาเหมือนสายน้ำเคลื่อนไหวอยู่จริงเป็นประสบการณ์ที่ทำให้เข้าใจว่าทำไมเราต้องเผื่อเวลาที่พิพิธภัณฑ์แห่งนี้สักหน่อย เพราะไม่ต่างจากความดื่มด่ำในการชมน้ำตกของจริงเลย

“ผมใช้แค่น้ำ แรงดึงดูด และวาดน้ำตกออกมา” 

ฮิโรชิ เซนจู คือศิลปินชาวญี่ปุ่นที่มีผลงานโด่งดังในระดับโลก เป็นที่รู้จักจากงานวาดภาพน้ำตกขนาดใหญ่ และกลายเป็นเอกลักษณ์สำคัญของงานศิลปะที่สะท้อนความจริงในธรรมชาติได้อย่างงดงาม

เขาเกิดที่โตเกียวในปี 1958 และจบการศึกษาด้านศิลปะจากมหาวิทยาลัยโตเกียว ความโดดเด่นอยู่ที่การวาดแบบ Ink-wash Painting ซึ่งเป็นเทคนิคเก่าแก่นับพันปี โดยจะใช้แปรงวาดลงบนกระดาษโบราณของญี่ปุ่น และใช้สีธรรมชาติที่เขาค้นหาจากสถานที่ต่างๆ ทั่วโลก เมื่อรวมกระบวนการแล้ว ภาพที่วาดจะได้โทนสีที่ไม่ต่างจากธรรมชาติ และเซนจูนับเป็นอาจารย์ในศาสตร์การวาดแบบโบราณที่เหลือเพียงไม่กี่คนในประเทศญี่ปุ่น

ในปี 1995 เขาได้รับรางวัลเกียรติยศในงาน The 46th Venice Biennale และกลับไปแสดงงานอีกครั้งใน The 56th Venice Biennale ปี 2015 กับผลงานชิ้นสำคัญ Ryujin I และ Ryujin II ทั้งยังเคยจัดนิทรรศการในหลายเมืองทั่วโลก ทั้งนิวยอร์ก โซล มิลาน ฮ่องกง ซิดนีย์ ไทเป และมีผลงานปรากฏในสนามบินฮาเนดะ ประเทศญี่ปุ่น ในปี 2018 เขาได้ร่วมกับ teamLab ในชิ้นงาน Waterness ที่เขาวาดภาพคลื่นมหาสมุทร และมันได้กลายเป็นหนึ่งงานศิลปะดิจิทัลจัดแสดงที่ Dojima River Forum เมืองโอซาก้า 

The 46th Venice Biennale The 56th Venice Biennale

Waterness

การจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ Hiroshi Senju Museum Karuizawa มีผลงานหลากหลายของเซนจู ทั้งภาพวาดพอร์เทรต ทิวทัศน์ แต่ที่เป็นไฮไลต์ยังคงเป็นภาพน้ำตกที่ทำให้เรารู้สึกถึงละอองน้ำเย็นๆ ที่แทบจะกระเซ็นออกมา 

ตลอดทั้งปีนี้จนถึง 25 ธันวาคม 2019 ทางพิพิธภัณฑ์จัดเป็นนิทรรศการ Memory of Water ซึ่งเป็นการรวมผลงานเพิ่มเติมอีกราว 20 ชิ้นของเซนจูในช่วงชีวิตการทำงานตั้งแต่ปี 1978-2018 ที่สะท้อนให้เห็นเทคนิคการวาดภาพแบบ Ink-wash ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันของเขา

โดยเฉพาะอย่างยิ่ง The Fall Room ห้องกึ่งใต้ดินในบริเวณหนึ่งของพิพิธภัณฑ์ที่จำลองการเดินทางชมน้ำตกในธรรมชาติออกมาได้อย่างน่าทึ่ง โถงใหญ่เย็นๆ ชื้นๆ หรี่ไฟให้มีเท่าที่จำเป็น ทาผนังสีมืดทึบ จัดแสดงภาพ The Fall (1995) ภาพน้ำตกขนาดใหญ่ซึ่งเป็นงานที่จัดแสดงในงาน Venice Biennale พร้อมที่นั่งสำหรับชื่นชมภาพวาด คล้ายห้อมล้อมอยู่ในงานศิลปะและธรรมชาติ

บอกได้แค่ว่าการนั่งดูงานภาพวาดน้ำตกชิ้นนี้ก็คุ้มค่าบัตรเข้าชมแล้ว

Hiroshi Senju Museum Karuizawa เปิดอย่างเป็นทางการในปี 2011 ซึ่งงานสถาปัตยกรรมเชิงนวัตกรรมหลังนี้ออกแบบโดย ริวเอะ นิชิซาวะ สถาปนิกที่มีผลงานโดดเด่นอีกคนหนึ่งของญี่ปุ่น

อาคารชั้นเดียวที่ใช้เป็นพิพิธภัณฑ์หลอมรวมธรรมชาติและงานศิลปะเข้าไว้ด้วยกัน พื้นผิวภายในพิพิธภัณฑ์ยังคงสภาพเนินสูงต่ำตามแบบที่ดินเดิมที่มีความเป็นเนินเขาน้อยๆ ต้นไม้ใหญ่ทั้งหมดไม่ถูกรื้อถอน กลับสร้างอาคารหลบพื้นที่ให้ต้นไม้ได้เติบโต และเมื่อรวมกับงานศิลปะร้อยชิ้นของเซนจูที่จัดแสดงแล้ว บอกได้เลยว่าคุณจะใช้เวลาเพลิดเพลินกับทุกผลงาน และยังรู้สึกเชื่อมต่อกับโลกภายนอกได้เต็มที่

ส่วนด้านนอกเป็นสวนต้นไม้ดอกไม้ที่ผสมผสานให้สวยงามตลอดทุกฤดูกาล การชมศิลปะจึงไม่ได้มีเพียงด้านในพิพิธภัณฑ์ แต่ยังรวมถึงการเดินชมพืชพรรณกว่า 60,000 ต้น มากกว่า 150 ชนิด ที่ตลอดทั้งปีจะเปลี่ยนแปลงไปตลอดเวลา นอกจากนี้ยังมีบริเวณนั่งเล่นใต้ต้นไม้สูงๆ มีสนามเด็กเล่นเล็กๆ ร้านขายของที่ระลึก และคาเฟ่เล็กๆ ที่กลมกลืนอยู่ในบริเวณพื้นที่อีกด้วย

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์

อ้างอิง:

• www.hiroshisenju.com/exhibitions
• www.senju-museum.jp/en
• www.designboom.com/art/hiroshi-senju-waterfall-paintings-exhibition-07-04-2018