จากกรณีข่าวคลัสเตอร์โควิดที่โรงเรียนแห่งหนึ่งใน อ.นิคมคำสร้อย จ.มุกดาหาร ต้องกักตัวนักเรียนกว่า 1,000 คน เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2564 ที่ผ่านมา วันนี้ (5 พฤศจิกายน) นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค แถลงข่าวในประเด็นนี้ว่า ผลการตรวจยืนยันด้วยวิธี RT-PCR ไม่พบผู้ติดเชื้อ
THE STANDARD สรุปกรณี ‘ผลบวกปลอม’ ที่เกิดขึ้น และรวบรวมความเห็นจากนักวิชาการ ดังนี้
1. เมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2564 โรงพยาบาลนิคมคำสร้อย อ.นิคมคำสร้อย จ.มุกดาหาร ได้รับแจ้งเหตุการณ์การระบาดในโรงเรียนแห่งหนึ่ง พบครูมีผลบวกจากชุดตรวจ ATK จำนวน 14 ราย และสุ่มตรวจนักเรียนในโรงเรียนมีผลบวกจำนวน 3 ราย รวมเป็น 17 ราย
2. ต่อมา เวลา 13.00 น. หน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคติดต่อ (CDCU) และสำนักงานสาธารณสุขจังหวัด (สสจ.) มุกดาหาร จึงร่วมกันออกคัดกรองเชิงรุกด้วยชุดตรวจ ATK ทั้งหมด 4 ยี่ห้อ ทั้งนักเรียนและบุคลากรในโรงเรียนจำนวน 1,106 คน พบผลบวก 87 ราย
3. ผลบวกทั้ง 87 รายมาจากชุดตรวจ ATK ที่โรงเรียนจัดซื้อเอง คือยี่ห้อ Dvot (SARS-CoV-2 Antigen Test Kit) (ไม่พบในรายการที่ อย. อนุมัติ) จึงสุ่มตรวจ 2 ราย จาก 87 ราย ด้วยชุดตรวจ ATK ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และ สสจ. พบว่าผลเป็นลบ
4. หน่วยงานในพื้นที่จึงเก็บตัวอย่างส่งตรวจยืนยันด้วยวิธี RT-PCR จากผู้ที่ตรวจพบผลบวกด้วยชุดตรวจ ATK และผู้สัมผัสเสี่ยงสูงเพิ่มเติมรวม 160 คน และแยกกักขณะรอผลตรวจ ณ โรงพยาบาลสนามวัดภูด่านแต้ สรุปผลการตรวจไม่พบเชื้อทุกราย
5. ผลการตรวจเป็นบวกจากชุดตรวจ ATK ดังกล่าว จึงเป็นผลบวกปลอม (False Positive) ซึ่งทางจังหวัดจะดำเนินการสอบสวนสาเหตุที่เกิดความผิดพลาดครั้งนี้ต่อไป ส่วนผู้ที่ตรวจพบผลบวกให้กลับบ้านและเฝ้าสังเกตอาการตนเอง
6. ข้อมูลจากเว็บไซต์กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ระบุว่า ‘ผลบวกปลอม’ หมายถึง ไม่ได้ติดเชื้อแต่ผลการทดสอบเป็นบวก อาจเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ เช่น
-
- การปนเปื้อนจากพื้นที่ที่ทำการทดสอบ อุปกรณ์ที่ใช้
- การติดเชื้อไวรัสหรือจุลชีพอื่นๆ
- ดำเนินการตามขั้นตอนวิธีทดสอบไม่ถูกต้อง เช่น อ่านผลเกินเวลาที่กำหนด
- สภาพสิ่งส่งตรวจไม่เหมาะสม
7. ศ.นพ.มานพ พิทักษ์ภากร หัวหน้าศูนย์วิจัยการแพทย์แม่นยำ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล แสดงความเห็นผ่านเฟซบุ๊กสรุปได้ว่า ผลการตรวจยังขึ้นกับบริบทการติดเชื้อในพื้นที่ ถึงแม้ชุดตรวจจะมีความไวหรือความจำเพาะ 99% ก็ตาม
-
- หากอัตราการติดเชื้อต่ำ เช่น 1 ในหมื่นคน เมื่อผลการตรวจเป็นบวก จะพบว่าติดเชื้อจริงเพียง 0.99%
- ในทางกลับกัน หากอัตราการติดเชื้อสูง เช่น 1 ใน 5 คน เหมือนช่วงที่มีการระบาดหนักในประเทศไทย เมื่อผลการตรวจเป็นบวก จะพบว่าติดเชื้อจริงเกิน 96%
8. นพ.โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมควบคุมโรค สรุปว่าจากการตรวจยืนยันพบว่าไม่มีการติดเชื้อ ส่วนผลการตรวจที่ผิดพลาดจะมีการสอบสวนสาเหตุต่อไป โรงเรียนสามารถเปิดเรียนได้ตามปกติและมีความปลอดภัย เนื่องจากนักเรียนและบุคลากรส่วนใหญ่ได้รับวัคซีนมากกว่า 70% แล้ว
9. ทั้งนี้ เมื่อตรวจสอบเว็บไซต์กองควบคุมเครื่องมือแพทย์ สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ไม่พบยี่ห้อ Dvot ในรายชื่อชุดตรวจที่ได้รับอนุญาตจาก อย.
อ้างอิง:
- การแถลงข่าวความคืบหน้าโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ประจำวันที่ 5 พฤศจิกายน 2564 ของกรมควบคุมโรค https://fb.watch/94KiJkeqwt/
- การตรวจ Antigen Test Kit (ATK) ประเภท Self-test สำหรับประชาชน https://www3.dmsc.moph.go.th/post-view/1243
- ศ.นพ.มานพ พิทักษ์ภากร https://www.facebook.com/609703447/posts/10161349649033448
- รายชื่อชุดตรวจและน้ำยาสำหรับโควิด 19 (COVID-19) ที่ได้รับการอนุญาตผลิตและนำเข้าจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา https://www.fda.moph.go.th/sites/Medical/SitePages/test_kit_covid19.aspx
