รถโดยสารประจำทางหรือรถเมล์ นับเป็นการเดินทางสาธารณะหลักที่คนกรุงเทพมหานคร (กทม.) และปริมณฑลเข้าถึงได้ง่าย ด้วยราคา และโครงข่ายที่เชื่อมโยงค่อนข้างทั่วทั้งพื้นที่ กทม. ทว่าตัวเลขค่าบริการที่เป็นมิตรต่อกระเป๋าเงินก็แลกมาด้วยความไม่สะดวก ไม่ว่าจะเป็นปัญหาการรอรถเป็นเวลานาน ปริมาณรถที่ไม่เพียงพอ ความแออัดบนรถ สภาพรถโดยสาร และอีกนานัปการ
เรื่องราวของรถเมล์และการเดินทางใน กทม. เป็นอีกหนึ่งปัญหาเรื้อรัง คู่กับการเลือกตั้งผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร (ผู้ว่าฯ กทม.) มาทุกยุคสมัย และดูเหมือนว่าการแก้ไขระยะยาวยังไม่เห็นเป็นรูปธรรมมากนัก ข้อขัดข้องทั้งหมดอาจเกิดขึ้นจากเรื่องงบประมาณ เรื่องการจัดการ หรืออาจเป็นเพราะว่าคนที่มีหน้าที่ดูแลไม่เคยนั่งลงตรงป้ายรถเมล์และชะเง้อคอยรถโดยสารติดตัวเลขที่คาดหวัง เช่นเดียวกับชีวิตของประชากรใน กทม. จำนวนมากก็เป็นได้
ระหว่างที่การแก้ปัญหาในเชิงนโยบายยังไม่เกิดขึ้น การเดินทางของผู้คนใน กทม. ยังคงเดินต่อไป แล้วผู้ใช้บริการรถเมล์กำลังจับตารอการมาถึงของรถเมล์สายใด ปลายการเดินทางจะไปจบลงที่ไหน โดยทั่วไปแล้วพวกเขาใช้เวลาในการเฝ้ารอนานเพียงไร
ตุ๊กตา อายุ 41 ปี อาชีพพนักงานราชการ ภูมิลำเนา กทม.
“พี่รอรถเมล์สาย 140 จากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิกลับที่พักแถวพระราม 2 ค่ะ ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง ไม่เกินนี้
“เรื่องการเดินทางคืออยากให้ผู้ว่าฯ กทม. แก้ไขเรื่องรถเมล์ของ ขสมก. (องค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ) ที่รอนานมากๆ ค่ะ ช่วงเช้ามาทำงาน กว่าจะมาแต่ละคันรอนานมากๆ มีแต่รถร่วมฯ บางทีวิ่งตีคู่กันมา สายเดียวกัน เราเลิกงานช้า ไปไม่ทัน ก็รอไปอีกนานสองเท่า เพราะรถผ่านไปแล้วสองคัน”
อี๊ด อายุ 41 ปี อาชีพพนักงานบริษัทเอกชน ภูมิลำเนา กทม.
“จากที่ทำงานถึงที่พักคือรอรถเมล์สาย 3 ไปยังวงเวียนใหญ่ เวลาเดินทางรวมนั่งรอรถเมล์ก็ประมาณ 1 ชั่วโมงกว่าๆ ครับ
“สำหรับผมแล้วอยากให้เพิ่มจำนวนรถเมล์ครับ เพราะพวกรถไฟฟ้าเอกชนเขามีค่าบริการค่อนข้างสูงครับ ถ้าเพิ่มรถเมล์เยอะๆ ได้ ก็ประหยัดเงินได้เยอะขึ้นครับ”
นุ้ย อายุ 47 ปี อาชีพพนักงานโภชนาการ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (ตร.)
“ใช้บริการรถเมล์สาย 21 จากที่พักบริเวณสำเหร่ มายัง ตร. ขามาต้องรอรถเมล์รอบแรกของวันเท่านั้น เวลาประมาณตีสี่กว่าๆ เพื่อที่จะมาให้ทันเข้างานตอนตีห้า ถ้าพลาดรอบแรกแล้วคือเข้างานสายเลย ส่วนขากลับปกติใช้เวลาราวๆ 1 ชั่วโมงถึงบ้าน แต่เวลารอรถนานมากๆ เกือบ 30 นาทีได้
“อยากให้ผู้ว่าฯ กทม. ช่วยจัดการเรื่องตารางรถเมล์ เรื่องการบริการ เพราะบางทีรถเมล์ป้ายเล็กๆ เขาก็ไม่จอด เขาขับผ่านไปเลย เราก็เสียเวลารอคันต่อไปอีกนาน”
ตุ๊ก อายุ 48 ปี อาชีพขับรถลีมูซีน ภูมิลำเนา สุรินทร์
“ผมมารอรถเมล์สาย 2 กลับที่พัก ปลายทางคือไม่ไกลจากป้ายที่รออยู่มากนักครับ เลยไปประมาณ 3 ป้าย แต่รอมาเกือบ 20 นาทีแล้ว ถ้าเดินอาจจะถึงแล้วครับ
“อยากให้ผู้ว่าฯ กทม. มาเปลี่ยนรถเมล์ ตอนนี้ที่เราเห็นมันมีแต่รุ่นเก่าๆ มันก่อควันดำ หลักๆ พวกรถเมล์สีส้ม รถร่วมฯ อะไรเหล่านี้มันก่อมลพิษ อยากให้โละให้หมดครับ”
เอก อายุ 38 ปี อาชีพพนักงานขายในห้างสรรพสินค้า ภูมิลำเนา กทม.
“ใช้บริการรถเมล์สาย 48 ทุกวัน จากที่พักย่านบางนามายังเซ็นทรัลเวิลด์ ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง 20 นาที
“อยากให้ผู้ว่าฯ กทม. ดูแลเรื่องรถเมล์ที่มันน้อยในแต่ละสาย เรื่องตารางเวลาก็มาไม่ตรงเวลาอยู่ดี แล้วคนแน่นมากๆ บางคันจำกัดคนขึ้นด้วยครับ แต่ก่อนผมนั่งรถ BTS ตลอด แต่ตอนนี้ราคาแพงมาก ไม่มีตั๋วเดือน มารอรถเมล์รถก็ติดมากๆ เส้นทางที่มีรถไฟฟ้า รถเมล์ข้างล่างก็ไม่ควรติดแล้ว แล้วก็ต้องเดินทางหลายต่อมากครับ
“ระบบขนส่งต่างๆ ควรรองรับทุกๆ เส้นทางให้ได้มากกว่านี้ ผมอยู่ กทม. มาตลอด นั่งรถเมล์ตั้งแต่เรียน ไม่รู้บางทีที่ขึ้นทุกวันนี้จะเป็นคันเดิมหรือเปล่า (หัวเราะ)”
เก๋า อายุ 55 ปี อาชีพรับจ้างทั่วไป ภูมิลำเนา นอก กทม.
“รอรถเมล์ ไม่แน่ใจว่าสายไหน จะไปแถวสนามหลวง เพราะไม่ได้มาแถวนี้บ่อย เผอิญมาซื้อของแถวนี้พอดี จะขึ้นก็ต้องมองป้ายข้างรถเอา ว่าผ่านสนามหลวงไหม คือถ้ามีอะไรที่ช่วยได้ก็อยากให้เพิ่มรอบรถ ตอนนี้รถมันขาดระยะบ่อยมาก แล้วก็เรื่องเส้นทางกับสายรถเมล์ อย่างผมคนไม่รู้เส้นทางไม่คุ้น บางทีงง ไม่รู้ต้องขึ้นสายไหน อยากให้มีพวกข้อมูลเส้นทางเยอะขึ้นครับ”
ดา อาชีพรับราชการ ภูมิลำเนา กทม.
“ขึ้นรถเมล์ที่นี่ทุกวันค่ะ เพราะมาทำงานที่นี่ (ย่านสนามกีฬาแห่งชาติ) รอสาย 47 แล้วก็ 15 สองสายค่ะ สายไหนก็ได้ จากตรงนี้ถึงบ้านย่านบางพลัดต้องนั่งรถสองต่อ ต่อตรงนี้ประมาณไม่เกิน 10-15 นาที แต่อีกสาย สาย 203 แถวราชดำเนิน รอนานมากค่ะ
“อยากจะบอกว่า รอรถช่วงเช้าบางทีนานมาก มันไม่ใช่แค่เราคนเดียวไง บางทีมาคนก็แน่น หายใจแทบรดต้นคอกันเลย เราก็กลัวโควิดเนอะ ช่วงเช้ากับเวลาเลิกงานคนแน่นมาก ส่วนรถสายยาวอย่างสาย 203 ที่เราขึ้น อยากจะขอนิดหนึ่งได้ไหม อยากให้เพิ่มรอบสักหน่อย เพราะวิ่งยาว แล้วรถน้อย โอ้โห คนแน่นเรากลัวโควิดมากๆ เพราะเป็นรถปรับอากาศด้วย”
ไชโย อายุ 21 ปี อาชีพนักศึกษา ภูมิลำเนา นครสวรรค์
“ผมรอสาย 18, 28 จากอนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิไปที่พักแถวบางพลัด รอรถครึ่งชั่วโมง เดินทางอีกราวๆ 1 ชั่วโมง เพราะตอนเย็น รถติดมากครับ รวมรอรถรวมเดินทางก็ 1 ชั่วโมง 30 นาทีครับ
“ปัญหาที่เจอเป็นประจำคือ เวลาไปเรียนรอรถเมล์นานเกิน…นานมากครับ แต่ก่อนเหมือนมันรอไม่นานเท่าตอนนี้ครับ มันเสียเวลาไปเยอะ
“อยากให้เพิ่มสายรถเมล์ นักศึกษาหลายคนที่เรียนที่เดียวกับผมขึ้นรถจากตรงนี้ (อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ) ก็คงคิดแบบผมครับ อยากให้เพิ่มรอบรถ เพิ่มสายรถเมล์หน่อย จะได้ลดรอบเวลาในการรอรถเมล์ จากครึ่งชั่วโมงลดลงเหลือ 10-15 นาที ก็จะดีหน่อยครับ”
มงคล อายุ 48 ปี อาชีพพนักงานบริษัท ภูมิลำเนา กทม.
“ผมใช้รถเมล์สาย 522, 34, 503 จากบ้านแถวธูปะเตมีย์มาแถวจามจุรี ระยะเวลาเดินทางแล้วแต่รอบ รอบเช้าก็ใช้เวลา 1 ชั่วโมงนิดๆ ออกจากบ้านสัก 6 โมงไม่เกิน 7 โมง ก็จะถึงออฟฟิศไม่เกิน 8 โมงครับ
“อยากให้ผู้ว่าฯ กทม. คนถัดไปขยายโครงการเกี่ยวกับการปั่นจักรยาน ที่เป็นบริการจักรยานแบบสาธารณะ ให้มันทั่วถึงครับ
“เช่น วันนี้มาจากออฟฟิศ ก็ใช้บริการจักรยานระบบสาธารณะมาถึงโรงแรมเอเชีย แล้วก็เดินมารอรถเมล์ตรงนี้ต่อ ซึ่งระยะเวลาในการเดินทางด้วยจักรยาน บางทีมันก็น่าจะเท่ากับนั่งรถเมล์มาจากออฟฟิศเลย (เทียบกับเวลาในการรอรถและการจราจรติดขัด) ถ้าเพิ่มพื้นที่ให้มีจักรยานสาธารณะให้มากขึ้น มันก็เป็นทางเลือกเพราะประหยัดค่าใช้จ่ายได้ด้วย แล้วก็เป็นการออกกำลังกายด้วย แต่ตอนนี้มันมีขอบเขตที่ยังจำกัดอยู่ไม่ทั่วถึงครับ”
หมายเหตุ: จักรยานสาธารณะ หมายถึงจักรยานเช่าใช้ชั่วคราวที่มีให้บริการในมหาวิทยาลัย เช่น โครงการ CU Bike ของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ประกอบกับแอปพลิเคชันเฉพาะตัว เพื่อปลดล็อกและใช้งานจักรยาน สำหรับจักรยานเหล่านี้มีการติดตั้งระบบติดตาม รวมถึงมีระบบการส่งจักรยานคืนในจุดจอดที่ตั้งสถานีเอาไว้
ตาล อายุ 40 ปี อาชีพลูกจ้างบริษัท ภูมิลำเนา กทม.
“ใช้บริการรถเมล์เป็นประจำ วันนี้มารอรถเมล์สาย 508 เพื่อเดินทางกลับที่พักย่านบางนา ปกติใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง
“ไอ้เรื่องค่าโดยสารที่แพง มันขึ้นอยู่กับเศรษฐกิจใช่ไหม ไม่รู้จะบอกยังไงดี ถ้าทำให้เศรษฐกิจดีได้ ก็หวังว่าค่ารถเมล์ รถสาธารณะจะลดลงบ้าง ส่วนเรื่องการจราจร รถติดมันก็เป็นจนรู้สึกว่าเป็นปกติไปเสียแล้ว”
เมย์ อายุ 22 ปี อาชีพพนักงานบริษัท ภูมิลำเนา กทม.
“ใช้บริการรถเมล์เป็นประจำ รอสาย 108 นั่งจากอนุเสาวรีย์ชัยสมรภูมิถึงที่พักย่านจรัญสนิทวงศ์ ปกติใช้เวลาเดินทางกลับบ้านรวมรอรถ รวมรถติดด้วย ก็เกือบ 2 ชั่วโมงค่ะ
“ถามว่าอยากให้ผู้ว่าฯ กทม. แก้ปัญหาอะไรไหม…อยากค่ะ อยากให้โละรถเก่าๆ บ้างค่ะ เคยดูคลิปคนต่างประเทศเขามานั่งรถเมล์ไทย แล้วเขาบอกว่าเหมือนได้ย้อนกลับไปยุค 70 บ้านเขาค่ะ ฟังแล้วก็รู้สึกว่าเรายังอยู่ในยุคนั้นของเขาอยู่เลยค่ะ อยากให้เปลี่ยนให้รถมันดูดีขึ้นบ้างค่ะ”