แอเรียล นางเงือกดิสนีย์ผิวสีผิดตรงไหน? ทำไมเรายังต้องถกเถียงกันเรื่องนี้

ทำไมแอเรียลถึงเป็นคนผิวดำไม่ได้? ประเด็นร้อนของ The Little Mermaid ฉบับไลฟ์แอ็กชัน ที่นางเอก Halle Bailey มารับบท และกำลังจะเข้าฉายในปี 2023 ที่จะถึงนี้ น่าจะกำลังสร้างความสงสัยที่สุดในหน้าข่าวช่วงนี้ และในฐานะนักเขียนที่เป็นผู้หญิงคนหนึ่งที่เติบโตมากับเจ้าหญิงดิสนีย์ จึงคิดว่าน่าจะนำเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นมาวิเคราะห์หาคำตอบ

The Little Mermaid ไลฟ์แอ็กชัน เพิ่งปล่อยเทรลเลอร์แรกในงาน D23 Expo ที่ลอสแอนเจลิส สหรัฐอเมริกา พร้อมๆ กับ Sneak Peek พิเศษความยาวราวๆ 2 นาที สำหรับผู้ชมในงาน D23 Expo ซึ่งเท่าที่ได้อยู่ร่วมในงานด้วย เสียงตอบรับใน Convention Center ค่อนข้างออกมาดีมาก ผู้คนส่งเสียงชื่นชม และปรบมือยาวนานให้กับเสียงร้องทรงพลังของ Halle Bailey โดยเฉพาะฉากที่เธอนั่งบนโขดหินมองขึ้นไปยังบนผิวน้ำด้วยสายตาของเด็กสาวแสนเศร้า ต้องยอมรับจริงๆ ว่าเสียงร้องใสๆ และทรงพลังของเธอสะกดคนดูได้ในทันที จนเราไม่ได้สนใจด้วยซ้ำว่าเธอเป็นนางเงือกผิวสีอะไรหรือหน้าตาแบบไหน

แต่ก็อย่างที่เข้าใจกันได้ ภายในงาน D23 Expo คือโลกใบใหญ่ของดิสนีย์ มันเป็นบรรยากาศของคนที่รักในเวทมนตร์ดิสนีย์ และให้ความเคารพในความแตกต่างหลากหลาย ขณะที่โลกภายนอกก็เต็มไปด้วยความคิดเห็นที่แตกต่าง ซึ่งเราอาจต้องทำความเข้าใจและฟังกันให้มากขึ้น ก่อนจะวิจารณ์ทุกอย่างโดยที่ยังไม่ได้ดูผลงานภาพยนตร์เลยด้วยซ้ำ

ค่านิยมความงามและมาตรฐานผู้หญิงสวย

ความขาวกลายเป็นมาตรฐานความงามของผู้หญิงทั่วโลกมานานแล้ว ตามสิ่งที่ปรากฏอยู่ในความทรงจำของผู้หญิงทุกคนที่ต้องเก็บตัวไม่ให้โดนแดด ใช้ครีมบำรุงไวท์เทนนิ่ง ทั้งที่ไม่ว่าจะสีผิวแบบไหน จริงๆ แล้วก็คือความงามที่มีในแบบของตัวเอง

และแม้จะมีความพยายามเท่าใดก็ตาม ก็ต้องยอมรับว่ามาตรฐานความงามของผู้หญิงก็ยังคงเทน้ำหนักไปทางความนิยมแบบดั้งเดิม และคงต้องใช้เวลาอีกสักระยะกว่าความเชื่อแบบดั้งเดิมจะหมดอายุขัย เพราะเท่าที่ผู้เขียนสัมผัสได้ในงาน D23 Expo และการเดินทางมาสหรัฐอเมริกา ผู้คนของโลกสมัยใหม่เป็นความกลมกลืนที่ไม่อาจแยกได้ว่าเอเชียหรืออเมริกัน แอฟริกัน หรือเป็นคนจากที่ไหน

ไม่แน่ว่ามองย้อนกลับจากอนาคตสิบปีข้างหน้า ประเด็นเจ้าหญิงแอเรียลก็อาจจะกลายเป็นเรื่องไม่น่าเชื่อสุดๆ ก็เป็นได้

ความเป็นจริงของนางเงือก

แม้ว่าต้นฉบับในนิยายของ Hans Christian Anderson จะพูดถึงแอเรียลไว้ว่า “พวกเธอมีกัน 6 คน แต่ลูกสาวคนเล็กที่สุด น่ารักที่สุด ผิวของเธอใสกระจ่างเหมือนกลีบกุหลาบ ดวงตาสีฟ้าเหมือนท้องทะเลที่ลึกที่สุด แต่ถึงอย่างนั้นเธอก็เหมือนพี่สาวคนอื่นๆ ไม่มีเท้า และมีท่อนล่างเป็นหางปลาสำหรับว่ายในท้องทะเล”

ภาพจำของแอเรียล The Little Mermaid ฉบับการ์ตูนดิสนีย์ ก็เป็นที่จดจำในสีผิวนางเงือกแบบคนขาว แม้ว่าเชื้อชาติของเธอตามข้อมูลจะเป็น Atlantican ที่ไม่ได้บ่งบอกลักษณะของสีผิวในแบบใดแบบหนึ่ง

นิยายของ Anderson ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1839 และดัดแปลงเป็นเวอร์ชันภาพยนตร์ในปี 1989 เมื่อเดินทางมาถึงปี 2022 ก็เรียกได้ว่าห่างไกลจากความคิดความเชื่อของผู้คนในยุค 1839 รวมถึง 1989 ค่อนข้างมาก ปัญหาจึงน่าจะอยู่ที่การติดกับภาพจำของแอเรียลในแบบที่คุ้นเคยและเติบโตมาด้วยกัน

ถ้าหากลองมองในมุมของความสมจริง การที่นางเงือกอยู่ในน้ำทะเล ตากแดด ก็น่าจะเป็นเหตุเป็นผลพอกับการที่นางเงือกมีผิวดำ ผมเดรดล็อกหน่อยๆ และอย่างน้อยๆ นิทานนางเงือกที่อยากกลายร่างเป็นมนุษย์ก็เป็นความแฟนตาซีพอจะทำให้อะไรเกิดขึ้นก็ได้ในโลกภาพยนตร์

และการมาถกเถียงกันเรื่องสีผิว ความสวยของนักแสดงนำ ก็ดูจะไม่ได้ทำให้ดิสนีย์ยอมแพ้ ตรงกันข้าม กลับเลือกเดินหน้าตามความเชื่อของวัฒนธรรมองค์กร ในการสร้างความเป็นไปไม่ได้ให้เป็นไปได้ เชื่อในความฝัน และเชื่อในเวทมนตร์ที่พวกเขาทำเพื่อสร้างให้สังคมนี้เป็นสังคมที่ดีขึ้น

บนทางเลือกที่จะเคารพต้นฉบับหรือเส้นทางที่แตกต่าง

สำหรับการสร้างภาพยนตร์ที่อ้างอิงจากเรื่องเดิม น่าเชื่อว่าทีมผู้สร้างต่างต้องประสบกับปัญหาเหล่านี้ การยืนอยู่ตรงสองทางเลือกที่จะเคารพต้นฉบับหรือยืนบนความแตกต่าง ขณะเดียวกันก็พยายามที่จะไปให้ไกลได้มากกว่าต้นฉบับ สิ่งนี้คือความท้าทายของทีมผู้สร้างที่ต้องผ่านการพูดคุยมาไม่น้อย จนได้บทสรุปว่าสิ่งที่พวกเขาต้องการสร้างสรรค์ออกมาอยู่ในทิศทางใด

Rob Marshall ผู้กำกับ The Little Mermaid ได้พูดถึงตัวตนของ Halle Bailey ที่เขาชอบมากๆ คือการรวมตัวของจิตวิญญาณที่หาได้ยากในทุกวันนี้ ความเป็นวัยเยาว์ มีหัวใจที่ย่ิงใหญ่ ใสบริสุทธิ์ และยังเป็นคนจับต้องได้ ซึ่งเขาเชื่อว่าในท้ายที่สุดเธอจะเป็นที่รักของผู้คนในการรับบทเจ้าหญิงแอเรียล

และเท่าที่ผู้เขียนได้ดูตัวอย่างพิเศษยาวราว 2 นาที ก็ต้องยอมรับว่า The Little Mermaid ไลฟ์แอ็กชันครั้งนี้ มีสิ่งที่น่าสนใจมากกว่าประเด็นถกเถียงที่เกิดขึ้นอยู่ในตอนนี้ของแอเรียล เพราะคือการสร้างสรรค์ให้เราได้เห็นโลกใต้ท้องทะเลจริงๆ อย่างเดียวกับที่เราจินตนาการกันมาตลอดเมื่ออ่านนิยายหรือดูการ์ตูน และมิติของแอเรียลที่ถ่ายทอดผ่านการแสดงของ Halle Bailey ก็พอจะมองเห็นอะไรบางอย่างที่เธอค้นหาในชีวิต มากกว่าการได้กลายร่างเป็นมนุษย์และพบรักกับเจ้าชายรูปงาม

ภาพยนตร์ The Little Mermaid ไลฟ์แอ็กชันจะเข้าฉายในปี 2023 ถึงวันนั้นถ้าหากการแสดงของ Halle Bailey ไม่ดีพอ เรื่องราวเนื้อหาเดินทางไปไม่ไกลหรือไม่คู่ควรแก่การดัดแปลงต้นฉบับ การวิเคราะห์หรือวิพากษ์วิจารณ์ในตอนนั้นก็น่าจะเป็นสิ่งที่เราควรให้ผลงานเป็นตัวตัดสิน

เทรลเลอร์ภาพยนตร์ไลฟ์แอ็กชัน The Little Mermaid