สำรวจงานศิลป์เลอค่าของแผ่นดิน ณ พิพิธภัณฑ์ศิลป์แผ่นดิน เกาะเกิด

หลังประกาศปิดปรับปรุงพระที่นั่งอนันตสมาคมเมื่อ 3 ปีก่อน นิทรรศการศิลป์แผ่นดิน นิทรรศการหลักที่จัดแสดงด้านในพระที่นั่งฯ ก็ไม่มีโอกาสได้อวดโฉมอีกเลย จนกระทั่งกลางปีที่แล้ว ‘ศิลป์แผ่นดิน’ กลับมาอีกครั้ง ณ บ้านหลังใหม่นาม ‘พิพิธภัณฑ์ศิลป์แผ่นดิน’ ศูนย์ศิลปาชีพเกาะเกิด จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

‘ศิลป์แผ่นดิน’ เป็นนิทรรศการของสถาบันสิริกิติ์ จัดแสดงผลงานศิลปหัตถกรรมของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยคัดเลือกงานที่มีความงดงาม ทรงคุณค่า จนถือเป็นศิลปวัตถุของแผ่นดินเท่านั้น จากฝีมือของนักเรียนในโรงฝึกศิลปาชีพ สวนจิตรลดา ที่ส่งเสริมให้กลุ่มคนไร้ฝีมือด้านศิลปะ กลายเป็นผู้ชำนาญศิลป์ชั้นสูงได้ในอนาคต เช่น พระที่นั่งจำลองพุดตานถมทอง, พระที่นั่งจำลองพุดตานคร่ำทอง, เรือพระที่นั่งจำลองศรีสุพรรณหงส์, บุษบกห้ายอดไม้แกะสลัก, ฉากผ้าปักป่าหิมพานต์, ฉากไม้แกะสลักตำนานเพชรรัตน์ ฯลฯ แต่ละชิ้นถือเป็นงานศิลป์ชั้นสูง บางชิ้นเป็นชิ้นจำลอง บางชิ้นนำไปใช้จริงในบางโอกาส สวยงามและหาชมยาก

ภายในพิพิธภัณฑ์ได้จัดหมวดหมู่ไว้อย่างเรียบร้อย รวมถึงมีเทคโนโลยีเครื่องบรรยายส่วนตัว (Audio Guide) ที่มีให้เลือกถึง 10 ภาษา เพื่อช่วยให้ชาวต่างชาติสามารถเข้าถึงศิลปะของไทยอีกด้วย

เมื่อเริ่มต้นเข้ามาจะพบกับผลิตภัณฑ์ที่มีปีกแมลงทับเป็นของตกแต่ง ซึ่งปีกแมลงปีกแข็งชนิดนี้มีความสวยงามตระการตา แข็งแรง จะมีสีเขียวมรกตหรือสีอื่นๆ ราคาแพง เนื่องจากต้องรอให้แมลงตายก่อน จึงจะสามารถนำมาใช้ต่อได้ จึงนับเป็นผลิตภัณฑ์ที่หาดูได้ยาก

บริเวณชั้น 2 เน้นที่ศิลปะการปักผ้าไหมด้วยวิธีโบราณหรือเรียกว่า ‘ปักซอย’ โดยเลือกใช้เส้นไหมที่เล็กที่สุดในรังไหม และใช้ความพิถีพิถันเป็นอย่างมากในการทำผ้าขึ้นมา ผ้าด้านหนึ่งถอดความเล่าเรื่องจาก อิเหนา ส่วนอีกด้านได้ถอดความเล่าเรื่องจาก หิมพานต์ และจัดแสดงการจำลองพระที่นั่งอีกหลายองค์

อาคารเรียน-รู้-โขน เป็นอีกแหล่งเรียนรู้ของมูลนิธิกรมศิลปาชีพฯ ที่ตั้งอยู่ในพื้นที่เดียวกับพิพิธภัณฑ์ศิลป์แผ่นดิน ทำหน้าที่เก็บผลงานฉาก อุปกรณ์ประกอบฉากอุปกรณ์การแสดง (อาวุธ) ชุด หัวโขน หรือเทคนิคต่างๆ ที่ใช้ในการแสดง ซึ่งทั้งหมดนี้นำไว้ใช้แสดงในงาน ‘โขนพระราชทาน’ ประจำทุกปี

ใครสนใจปักหมุดไปชมกันได้ เพียง 1 ชั่วโมงจากกรุงเทพมหานคร เชื่อเถอะว่า เมื่อชมนิทรรศการจบแล้ว คุณจะรักความเป็นไทยและรู้สึกว่าคนไทยช่างประณีตมากฝีมือ

เพื่อความสะดวกสบายในการเดินทาง พิพิธภัณฑ์ได้จัดรถบริการให้ฟรี โดยจะเดินทางไป-กลับวันละ 2 รอบ ออกจากกรุงเทพฯ เวลา 10.30 น. และ 12.00 น. เดินทางกลับจากพิพิธภัณฑ์ 14.00 น. และ 15.00 น. โดยจุดจอดรถคือ บริเวณหน้าพระลาน ตรงข้ามประตูวิมานเทเวศน์ (มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตวังท่าพระ)