ย้อนดูการประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศ ในช่วงเกือบ 20 ปีที่ผ่านมา

องค์การอนามัยโลก (WHO) เคยประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศ (PHEIC) ในช่วงเกือบสองทศวรรษที่ผ่านมาหลายครั้ง โดยการประกาศภาวะดังกล่าวจะต้องมีเงื่อนไขดังต่อไปนี้อย่างน้อย 2 ถึง 4 ข้อ ซึ่งจะต้องเป็นเหตุการณ์ที่มีผลกระทบด้านสาธารณสุขร้ายแรง เป็นเหตุการณ์ผิดปกติและไม่เคยคาดคิดมาก่อน มีความเสี่ยงสูงที่จะแพร่ระบาดข้ามประเทศ รวมถึงมีความเสี่ยงสูงที่จะจำกัดการเดินทางหรือการค้าระหว่างประเทศ

ในช่วงปี 2002-2003 เกิดการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสซาร์ส ตระกูลไวรัสโคโรนา (SARS-CoV) ในแถบมณฑลกวางตุ้งของจีนและฮ่องกง ก่อนที่จะระบาดไปยังหลายประเทศทั่วโลก พบการระบาดมากสุดที่จีน ฮ่องกง ไต้หวัน แคนาดา สิงคโปร์ องค์การอนามัยโลกระบุมีผู้ติดเชื้อ 8,096 ราย มีผู้เสียชีวิต 774 ราย (31 ธันวาคม 2003)

ก่อนที่จะมีการเห็นชอบกฎอนามัยระหว่างประเทศ หรือ IHR (2005) และบังคับใช้ตั้งแต่ 15 มิถุนายน 2007 เป็นต้นมา โดยในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา มีการประกาศภาวะฉุกเฉินด้านสาธารณสุขระหว่างประเทศประมาณ 5 ครั้งสำคัญ ไม่ว่าจะเป็นการแพร่ระบาดไวรัสไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใหม่ 2009/H1N1 หรือที่รู้จักกันในชื่อ ‘ไข้หวัดหมู’ ที่พบผู้ติดเชื้อในกว่า 130 ประเทศโลก คาดมีผู้เสียชีวิตหลายแสนราย

ช่วงกลางปี 2014 มีการประกาศภาวะฉุกเฉินอีกครั้ง หลังพบการแพร่ระบาดของไวรัสโปลิโอ ทั้งสายพันธ์ุรุนแรงก่อโรคและสายพันธ์ุวัคซีนกลายพันธ์ุ โดยเฉพาะในอัฟกานิสถาน ปากีสถาน โดยองค์กร Polio Eradication ระบุว่า เมื่อปี 2019 ที่ผ่านมา ยังพบผู้ป่วยโปลิโอทั่วโลกสูงถึง 422 ราย ซึ่งองค์การอนามัยโลกประกาศให้ทุกประเทศช่วยกันกวาดล้างโปลิโอให้หมดไปตั้งแต่ปี 1988

การประกาศภาวะฉุกเฉินครั้งต่อมา เกิดขึ้นหลังจากที่เกิดการแพร่ระบาดของไวรัสอีโบลาแถบแอฟริกาตะวันตกไปแล้วระยะหนึ่ง ก่อนที่จะพบผู้ติดเชื้อในสหรัฐอเมริกาและในยุโรป โดย World Vision ระบุว่า สิ้นสุดปี 2016 มีผู้ติดเชื้อไวรัสอีโบลาราว 28,000 ราย และมีผู้เสียชีวิตราว 11,000 ราย นับเป็นการระบาดของเชื้อไวรัสอีโบลาที่รุนแรงและซับซ้อนที่สุดในประวัติศาสตร์

ตามมาด้วยการแพร่ระบาดของไวรัสซิกาที่มียุงเป็นพาหะนำโรค ระบาดในกว่า 90 ประเทศทั่วโลก ส่วนใหญ่เป็นประเทศแถบลาตินอเมริกาและหมู่เกาะแคริบเบียน โดย ResearchGate ระบุว่า มีผู้ติดเชื้อไวรัสซิกาสูงราว 4 ล้านคน เฉพาะในทวีปอเมริกาเมื่อปี 2016 ก่อนที่จะมีการระบาดระลอกใหม่ของไวรัสอีโบลาในดีอาร์คองโกและยูกันดา ตั้งแต่ปี 2018 มีผู้เสียชีวิตแล้ว 2,241 ราย

โดยองค์การอนามัยโลก (WHO) ประชุมวาระเร่งด่วนเมื่อวานนี้ (30 มกราคม) ที่เจนีวา สวิตเซอร์แลนด์ ก่อนจะตัดสินใจประกาศให้การแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโคโรนาสายพันธุ์ใหม่ (2019-nCoV) เป็นภาวะฉุกเฉินด้านการสาธารณสุขระหว่างประเทศแล้ว