‘เหล็ก’ วัสดุที่ซ่อนอยู่ใต้ผิวถนน เสาอาคาร หรือในโครงรถยนต์ แม้ดูธรรมดาทั่วไป แต่แท้จริงแล้วคือ ‘อุตสาหกรรมเสาหลัก’ ที่รองรับเศรษฐกิจไทยแทบทุกมิติ ทั้งการก่อสร้าง ยานยนต์ เครื่องใช้ไฟฟ้า ไปจนถึงอาหารกระป๋องที่อยู่ในทุกครัวเรือน
อุตสาหกรรมนี้ไม่เพียงเชื่อมโยงกับเศรษฐกิจจริง แต่ยังสร้างงานให้กับคนไทยนับแสนชีวิต ทว่าภาพที่เคยมั่นคง กลับถูกสั่นคลอนอย่างหนักจากวิกฤต ‘เหล็กราคาถูกจากจีน’ ที่ไหลทะลักเข้าสู่ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ในช่วงที่ผ่านมา
มรสุมเหล็กจีนล้นตลาด
จีนครองตำแหน่งผู้ผลิตเหล็กรายใหญ่ที่สุดในโลกด้วยสัดส่วนกว่า 50% แต่เมื่อเศรษฐกิจในประเทศชะลอตัว ทำให้อุตสาหกรรมอสังหาฯ หลายส่วนเกิดติดขัด อุปสงค์เหล็กในประเทศลดฮวบลงกะทันหัน เหล็กส่วนเกินมหาศาลจึงต้องถูกระบายออก โดยประเทศต่างๆ ในภูมิภาคอาเซียนคือจุดหมายหลัก เพราะขนส่งง่าย ความต้องการสูง
ยิ่งไปกว่านั้น กำลังการผลิตเหล็กในฝั่งตะวันออกยังคงเกินความต้องการ โดยเฉพาะจากจีน ญี่ปุ่น ไต้หวัน และเกาหลี เกิดเป็นการแข่งขันอันดุเดือด และในสมรภูมินั้น ประเทศไทยซึ่งตั้งอยู่กึ่งกลางของภูมิภาคยูเรเซียก็นับว่ายืนอยู่ใจกลางเกม เสี่ยงต่อการไหลบ่าของซัพพลายเหล็กจำนวนมาก โดยเฉพาะจากจีน
ไทยอยู่ในจุดเปราะบางกลางสมรภูมิ
ประเทศไทยมีความต้องการใช้เหล็กราว 17.3 ล้านตันต่อปี แต่ผลิตได้จริงเพียง 7.5 ล้านตัน ที่เหลืออีกกว่า 11.5 ล้านตัน หรือราว 66% ต้องพึ่งพาการนำเข้าโดยตรง ช่องว่างนี้ทำให้ไทยกลายเป็นเป้าหมายหลักของเหล็กจีนที่ต้องการหาตลาดใหม่
โดยปกติแล้วซัพพลายเชนเหล็กไทยแบ่งเป็น 2 ประเภทหลักๆ ได้แก่ ‘กลุ่มกลางน้ำ’ ที่ผลิตเหล็กแแผ่นรีดร้อน และเหล็กแผ่นรีดเย็น กับ ‘กลุ่มปลายน้ำ’ ที่นำเหล็กขั้นกลางมาแปรรูปต่อ ซึ่งทั้งคู่คือ ‘ฟันเฟือง’ สำคัญที่เชื่อมอุตสาหกรรมเหล็กเข้ากับภาคก่อสร้าง ยานยนต์ และเครื่องใช้ไฟฟ้า
แต่เหล็กจากจีนที่ไหลทะลักจากจีนเข้ามานั้นส่วนใหญ่เป็นสินค้าเหล็กปลายน้ำ เช่น เหล็กเคลือบสังกะสี (Galvanized Steel), เหล็กทาสี (Color-coated Steel) และเหล็กแปรรูปพร้อมใช้งานอื่น ๆ เหล็กเหล่านี้เข้ามาในราคาที่ถูกมาก ทำให้ความต้องการเหล็กรีดร้อนและเหล็กม้วนดำของผู้ผลิตกลางน้ำลดลง ในขณะที่ผู้ผลิตปลายน้ำก็ถูกแซงทั้งในแง่ต้นทุน คุณภาพ และราคาขาย จนต้องปิดตัวลงในที่สุด
NS-SUS กับการยืนหยัดสู้สงครามราคา
ท่ามกลางพายุครั้งนี้ มีผู้ผลิตบางรายต้องถอนตัว แต่ก็มีบางรายที่ยังยืนหยัดได้ หนึ่งในนั้นคือ NS-SUS (NS – Siam United Steel) บริษัทผลิตเหล็กรายสำคัญของไทย หรือบริษัทลูกของ Nippon Steel ผู้ผลิตเหล็กรายใหญ่อันดับที่ 3 ของโลก
ต้องเข้าใจก่อนว่า ธรรมชาติของลูกค้าซื้อเหล็กคือมองว่าเหล็กเป็นสินค้าราคาสูง การกดราคาต่ำไม่ใช่เหตุผลที่จะถูกเลือกเสมอไป NS-SUS จึงยึดมั่นในการวางจุดยืนเป็น ‘พาร์ตเนอร์’ ที่ให้ความสำคัญกับการเข้าใจความต้องการของลูกค้า เพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้าอย่างเหมาะสม
ในอุตสาหกรรมยานยนต์ NS-SUS ไม่เพียงส่งมอบเหล็ก แต่ยังถ่ายทอดเทคโนโลยี CAD/CAM (Computer-Aided Design/Computer-Aided Manufacturing) เพื่อช่วยลูกค้าออกแบบและประเมินความแข็งแรงของชิ้นส่วนรถยนต์ตั้งแต่ต้น พร้อมมองเห็นโอกาสจากการที่ไทยมีศักยภาพก้าวสู่ฐานการผลิต EV
ในงานก่อสร้าง แม้เหล็กนำเข้าจะราคาถูกกว่า แต่ NS-SUS เสนอจุดแข็งด้านการจัดส่งที่รวดเร็วกว่า ช่วยลูกค้าลดภาระสต็อกและต้นทุนดอกเบี้ย
ในผลิตภัณฑ์กระป๋องและเครื่องใช้ไฟฟ้า บริษัทมุ่งเน้นการสร้างความสะดวกและความต่อเนื่องของห่วงโซ่อุปทาน พร้อมจับตาโอกาสใหม่จากผู้ผลิตจีนและเกาหลีที่เริ่มเข้ามาลงทุนในไทย
3 เส้นทาง อนาคต NS-SUS
แม้สมรภูมิเหล็กจะร้อนแรงจากการแข่งขันระดับโลก แต่ NS-SUS ยังคงมองเห็นโอกาสในประเทศไทยเสมอ เพราะประเทศนี้มีศักยภาพทั้งในฐานะศูนย์กลางการผลิตอุตสาหกรรม และจุดยุทธศาสตร์ในการส่งออกไปทั่วภูมิภาค โดยได้มองทางเดินไว้ 3 ทิศใหญ่ๆ ได้แก่
1. ขยายกำลังการผลิตให้ใหญ่ขึ้นในช่วง 3–5 ปีข้างหน้า บริษัทวางแผนจะเพิ่มขนาดขององค์กรทั้งในเชิงกำลังการผลิตและความหลากหลายของผลิตภัณฑ์ เพื่อตอบสนองต่อความต้องการที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว โดยเฉพาะในอุตสาหกรรมยานยนต์ไฟฟ้า (EV) ที่กำลังเติบโต
2. ลงทุนบนพื้นฐานของความต้องการจริง: NS-SUS จะลงทุนเพิ่มก็ต่อเมื่อลูกค้าส่งสัญญาณว่าต้องการมากขึ้นจริงๆ เท่านั้น เพราะบริษัทมองการลงทุนไม่ใช่การเสี่ยงโชค แต่คือการตอบโจทย์ลูกค้าอย่างแท้จริง
3. สร้างองค์กรที่ยั่งยืนสำหรับคนรุ่นถัดไป เป้าหมายสูงสุดของ NS-SUS ไม่ใช่เพียงการทำกำไร แต่คือการสร้างองค์กรที่พนักงาน คู่ค้า และชุมชนรอบข้างมีความสุขไปด้วยกัน และอยากให้คนรุ่นถัดไปยังคงสนุกกับการทำงานและการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ร่วมกัน
เมื่ออุตสาหกรรมเหล็กทั่วโลกกำลังเผชิญพายุจากภาวะอุปทานล้นตลาด การแข่งขันที่ดุเดือด และแรงกดดันจากสินค้าราคาถูกจากจีน สิ่งที่ NS-SUS ใช้ยืนหยัดกลับไม่ใช่ต้นทุนที่ต่ำที่สุด
เพราะบางครั้ง เหล็กที่แข็งแกร่งที่สุดอาจไม่ได้อยู่ในโรงงาน แต่ซ่อนอยู่ในสายสัมพันธ์ระหว่างบริษัทกับลูกค้านั่นเอง
