สหรัฐอเมริกาและยูเครนได้ลงนามใน ‘ข้อตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจ’ (Economic Partnership Agreement) ซึ่งจะเปิดโอกาสให้สหรัฐฯ เข้าถึง ‘แร่หายาก’ (Rare Earth Minerals) ของยูเครน แลกกับการที่สหรัฐฯ จะร่วมจัดตั้ง ‘กองทุนร่วมลงทุน’ (Investment Fund) ในยูเครน เพื่อสร้างหลักประกันสงคราม
ทรัมป์เริ่มต้นเจรจาในประเด็นนี้ตั้งแต่กลับเข้ามารับตำแหน่งประธานาธิบดีสหรัฐฯ สมัยสองในช่วงปลายเดือนมกราคม มีการถกเถียงกันอย่างเข้มข้น และบางช่วงมีความตึงเครียดจนส่งผลกระทบต่อการให้ความช่วยเหลือยูเครนจากสหรัฐฯ
ยูเครนต้องการหลักประกันความมั่นคงในสงครามรัสเซีย-ยูเครน ซึ่งทรัมป์ปฏิเสธในเบื้องต้น โดยขอให้เซ็นข้อตกลงก่อน แล้วค่อยคุยเรื่องความมั่นคงทีหลัง ซึ่งโวโลดิเมียร์ เซเลนสกี ประธานาธิบดียูเครนเคยรู้สึกว่าข้อตกลงนี้คือ ‘การขายชาติ’ แต่ภายหลังมองว่าการลงทุนจากสหรัฐฯ จะทำให้รัฐบาลสหรัฐฯ สนใจความมั่นคงของยูเครนมากยิ่งขึ้น
ยูเครนเน้นย้ำว่า ทรัพยากรใต้ดินและในน่านน้ำยังคงเป็นของยูเครน การสกัดและใช้ประโยชน์จากแร่ต่างๆ ก็ยังอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลยูเครนอย่างเต็มที่ ส่วนกองทุนร่วมนั้น สหรัฐฯ และยูเครนจะลงทุนในกองทุนร่วมเท่ากัน และบริหารแบบเท่าเทียม โดยสหรัฐฯ อาจนับความช่วยเหลือทางทหารใหม่ เป็นส่วนหนึ่งของเงินทุนในกองทุนนี้
ยูเครนมีแร่หายากและแร่สำคัญ 22 ชนิดจาก 50 ชนิดที่สหรัฐฯ ระบุว่าเป็น ‘แร่สำคัญ’ เป็นทรัพยากรที่จำเป็นต่ออุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ พลังงานสะอาด และอาวุธ โดยจีนยังคงเป็นผู้ผลิตแร่กลุ่มนี้หลักของโลก ทำให้ชาติตะวันตกต้องการแหล่งทางเลือกอย่างยูเครน
บันทึกความเข้าใจ (MOU) ที่เคยจัดทำขึ้นภายใต้รัฐบาลโจ ไบเดนเมื่อปี 2024 ระบุว่า สหรัฐฯ จะส่งเสริมโอกาสการลงทุนในโครงการเหมืองแร่ของยูเครนให้กับบริษัทอเมริกัน เพื่อแลกกับที่ รัฐบาลยูเครนจะต้องจัดให้มีแรงจูงใจทางเศรษฐกิจ และดำเนินมาตรฐานทางธุรกิจและสิ่งแวดล้อมที่ดี โดยที่ยูเครนมีข้อตกลงในลักษณะเดียวกันนี้กับ สหภาพยุโรป (EU) เช่นเดียวกัน ซึ่งได้ลงนามไปแล้ว ตั้งแต่ปี 2021
ภาพ: Ukrainian Presidential Press Service / Handout via Reuters
อ้างอิง:
