เด็กเข้าสังคมไม่เก่ง เพราะไม่มีใครรับฟัง?

สำหรับคนเป็นพ่อแม่ นอกจากลูกจะรู้จักตัวเองแล้ว การเข้ากันได้กับผู้อื่นไม่ว่าจะเป็นเพื่อน โรงเรียน หรือสังคมที่กว้างขึ้น ต่างก็เป็นสิ่งที่พ่อแม่ปรารถนา ซึ่งสิ่งนั้นคือทักษะทางสังคม หรือ Social Skill

ทักษะทางสังคมคือทักษะที่เด็กใช้เรียนรู้ ตอบโต้ สื่อสาร และสร้างความสัมพันธ์กับผู้อื่น โดยแบ่งเป็น 4 ด้านใหญ่ๆ ได้แก่

1. ทักษะการอยู่ร่วมกับผู้อื่น ตั้งแต่การเข้าร่วมตั้งแต่เริ่มและจบบทสนทนากับเพื่อน การแบ่งปันของเล่น การแสดงความเห็นอกเห็นใจ การชมเชย หรือแม้กระทั่งการใช้สีหน้าท่าทางที่เหมาะสมกับสังคมนั้นๆ
2. ทักษะการแก้ปัญหา ที่เวลาเด็กเจอปัญหาแล้วพบว่าตัวเองสามารถรับมือกับปัญหา มองเห็นวิธีการแก้ไข ขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นเมื่อไม่สามารถทำด้วยตัวคนเดียวได้
3. ทักษะการกำกับตัวเอง รู้ว่าสิ่งไหนควรทำหรือสิ่งไหนไม่ควรทำ เมื่ออยู่ในบริบทสังคมที่แตกต่างกัน
4. ทักษะการเท่าทันอารมณ์ตัวเองและคนอื่น รู้ว่าตัวเองกำลังรู้สึกอะไร สามารถสื่อสารความรู้สึก รวมถึงสังเกตได้ว่าผู้อื่นกำลังรู้สึกอะไร และสามารถตอบสนองได้อย่างเหมาะสม

พ่อแม่หลายคนอาจกังวลกับเช็กลิสต์แล้วคิดว่าลูกตัวเองนั้นมีทักษะทั้ง 4 ด้านนี้ครบหรือไม่ ซึ่งในความจริงทักษะเหล่านี้ไม่ได้ตั้งอยู่เดี่ยวๆ แต่เกิดขึ้นพร้อมกันเมื่อลูกต้องมีปฏิสัมพันธ์กับสังคม เพราะฉะนั้นหน้าที่สำคัญของพ่อแม่จึงไม่ใช่การทำตามเช็กลิสต์ แต่คือการส่งเสริมให้เด็กเกิดทักษะเหล่านั้นด้วยกุญแจสำคัญ 2 ข้อ คือการสังเกตและรับฟัง

สังเกตว่าลูกทำอะไรได้ดี มีความสุขหรือไม่เมื่ออยู่กับผู้อื่น และมีสิ่งไหนที่ยังต้องการความช่วยเหลือ อาจสังเกตเวลาอยู่กับเพื่อนเมื่ออยู่โรงเรียน เด็กๆ อาจมีปัญหาเถียงกันเพื่อแย่งของเล่น พ่อแม่ลองสังเกตว่าลูกมองเห็นอารมณ์ตอนนั้นของตัวเองว่าเป็นอย่างไร สามารถกำกับควบคุมอารมณ์ตนเองได้มากน้อยแค่ไหน หรือสามารถสื่อสารสิ่งที่ต้องการได้หรือไม่

รับฟังเมื่อลูกเผชิญปัญหา แม้ว่าอาจดูไม่เกี่ยวข้องกับทักษะทางสังคม แต่การรับฟังคือการที่พ่อแม่ตระหนักในตัวตนของลูก รับรู้ว่าลูกเกิดอารมณ์อะไรและกำลังเผชิญปัญหาอะไร ซึ่งจะนำไปสู่การที่ลูกรู้สึกว่ามีตัวตน เห็นคุณค่าในตัวเอง และส่งผลให้เด็กรับมือกับปัญหาได้ โดยพ่อแม่คือคนสำคัญที่ยังอยู่ตรงนั้น ไม่ไปไหน

สิ่งหนึ่งที่พ่อแม่ต้องตระหนักก็คือทักษะสังคมเป็นสิ่งที่สะท้อนกันไม่ได้ แต่ลูกจะเรียนรู้จากตัวอย่างสำคัญคือพ่อแม่เอง ลูกจะคอยสังเกตว่าพ่อแม่ตระหนักรู้ในอารมณ์ของตัวเองได้แค่ไหน กำกับตัวเองได้หรือไม่เวลาที่พ่อแม่มีปัญหากันในครอบครัว เพราะฉะนั้นแล้วพ่อแม่จึงเป็นแบบอย่างที่สำคัญของลูก ในการมีทักษะทางสังคม

นอกจากนั้นแล้วพ่อแม่ต้องเข้าใจว่าทักษะทางสังคมเป็นสิ่งที่ลูกต้องเรียนรู้ตลอดชีวิต เพราะฉะนั้นไม่มีทางสำเร็จสมบูรณ์พร้อมตั้งแต่ลูกเข้าสังคมครั้งแรก แต่ลูกจะค่อยๆ ทดลองเรียนรู้ด้วยตัวเอง นำมาคิดแก้ไขปรับปรุง และทดลองทำซ้ำไปเรื่อยๆ จนเขาโตเป็นผู้ใหญ่

มาเรียนรู้ให้รอบด้านถึงการเลี้ยงลูกได้ที่งาน Alpha Skills Summit 2025 ครั้งแรกกับงานใหญ่ระดับประเทศ ออกแบบเพื่อพ่อแม่ยุคใหม่ คุณครู และคนทำงานด้านการศึกษา ที่ต้องการเตรียมเด็ก Gen Alpha ให้พร้อมรับมือกับโลกอนาคต โดย THE STANDARD และซูเปอร์จิ๋ว

ดูรายละเอียดและซื้อบัตรเข้างานได้ที่: https://bit.ly/alphass2025cps2