วันนี้ (21 สิงหาคม) อดีตกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ (กสม.) รวม 6 คน ได้ร่วมกันออกแถลงการณ์ขอให้เคารพสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น ยุติการคุกคามและการดำเนินคดีอาญาต่อนักเรียน นิสิตนักศึกษา และประชาชน โดยมีรายละเอียดระบุว่า
ภายหลังรัฐประหาร พ.ศ. 2557 ได้เกิดความขัดแย้งทางการเมืองรอบใหม่ แม้ต่อมารัฐบาลจะประกาศใช้รัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 และให้มีการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตย แต่รัฐบาลก็ยังคงถูกมองว่าพยายามสืบทอดอำนาจ รัฐธรรมนูญเปิดโอกาสให้นายกรัฐมนตรีไม่ต้องมาจากการเลือกตั้ง โดยได้รับการสนับสนุนจากสมาชิกวุฒิสภาที่มาจากการแต่งตั้งของคณะรักษาความสงบแห่งชาติ (คสช.) รวมถึงการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี ที่ประชาชนโดยเฉพาะเยาวชนและนิสิตนักศึกษามองว่าเป็นการปิดกั้นการวางแผนอนาคตของคนรุ่นใหม่ อีกทั้งไม่สอดคล้องกับสถานการณ์โลกที่กำลังเปลี่ยนแปลง
ปัจจุบันสถานการณ์ความขัดแย้งทางการเมืองของไทยทวีความรุนแรงขึ้น เยาวชน นักเรียน นิสิตนักศึกษาที่ออกมาใช้สิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออกอย่างสันติเพื่อเรียกร้องให้มีการปฏิรูปการเมืองถูกมองว่าเป็นผู้เห็นต่างจากรัฐ และมักถูกคุกคามในรูปแบบต่างๆ กัน โดยเฉพาะการถูกคุกคามโดยกฎหมาย (Judicial Harassment) จนนำมาสู่ข้อเรียกร้องให้รัฐบาลยุติการคุกคาม แก้รัฐธรรมนูญเพื่อเปิดโอกาสให้มีการตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญที่มาจากประชาชน และยุบสภาเพื่อเลือกตั้งใหม่ให้ประเทศไทยคืนสู่ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข หากแต่ข้อเรียกร้องเหล่านี้ถูกตีความ บิดเบือน และอาฆาตมาดร้ายจากคนบางกลุ่มว่าข้อเรียกร้องของเยาวชนเป็นความพยายาม ‘ล้มล้างสถาบันพระมหากษัตริย์’ ซึ่งการตีความลักษณะนี้อาจนำไปสู่ความขัดแย้งและการใช้ความรุนแรงในสังคมไทยมากขึ้น
ในฐานะผู้ทำงานด้านสิทธิมนุษยชนซึ่งติดตามสถานการณ์ทางการเมืองอย่างใกล้ชิด พวกข้าพเจ้าตามรายนามแนบท้ายมีความห่วงกังวลอย่างยิ่งต่อสถานการณ์บ้านเมืองในปัจจุบัน และมีความเห็นว่าสิทธิในการชุมนุมโดยสงบ รวมถึงเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นที่เกี่ยวข้องกับสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมืองเป็นสิทธิขั้นพื้นฐานของประชาชนทุกคนในการปกครองตามระบอบประชาธิปไตย รัฐบาลมีหน้าที่เอื้ออำนวยให้การชุมนุมเป็นไปโดยสงบ และปกป้องคุ้มครองผู้ร่วมชุมนุมจากการถูกคุกคามทุกรูปแบบที่อาจเกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะผู้ชุมนุมที่เป็นเด็กและเยาวชน รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องพึงตระหนักว่าเด็กทุกคนมีสิทธิเสรีภาพในการแสดงออกโดยปราศจากความกลัว เด็กมีสิทธิที่จะมีส่วนร่วมทั้งทางการเมืองและสังคมที่เกี่ยวข้องกับพวกเขา และรัฐต้องดำเนินมาตรการที่จำเป็นในการคุ้มครองเด็กทุกคนจากความรุนแรงทั้งทางวาจาและการใช้ความรุนแรงที่เกิดจากอคติ
พวกข้าพเจ้ามีความห่วงใยอย่างยิ่งว่าสถานการณ์ความขัดแย้งที่กำลังเกิดขึ้นในปัจจุบันอาจลุกลามบานปลายจนนำไปสู่การใช้ความรุนแรงดังที่เคยปรากฏในอดีต จึงมีข้อเสนอแนะต่อรัฐบาลและทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้อง ดังนี้
- รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องต้องเคารพและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นทางการเมืองและการแสดงออกอย่างสันติของนักเรียน นิสิตนักศึกษา และประชาชน และยุติการคุกคามทุกรูปแบบ ทั้งการเฝ้าติดตาม สอดแนม รวมถึงการคุกคามทางกฎหมายด้วยการฟ้องร้องดำเนินคดีต่อผู้เห็นต่างจากรัฐ
- รัฐบาลควรแก้ปัญหาความขัดแย้งทางความคิดของคนในชาติ โดยนำหลักรัฐศาสตร์มาเป็นแนวทางในการแก้ปัญหามากกว่ามองว่าใครผิดใครถูกและใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัดต่อผู้เห็นต่างจากรัฐ ซึ่งอาจนำไปสู่การสร้างความขัดแย้ง ความเกลียดชัง และความไม่ไว้วางใจรัฐมากยิ่งขึ้น
- ในส่วนข้อเสนอของผู้ชุมนุมเรื่องการปฏิรูปสถาบันพระมหากษัตริย์ตามรัฐธรรมนูญ เนื่องจากการแสดงความคิดเห็นที่อยู่ในกรอบกฎหมายและรัฐธรรมนูญไม่ใช่การกระทำอันเป็นการละเมิดหรือล้มล้างสถาบัน หากแต่เป็นการนำเสนอเพื่อตั้งคำถามที่จะนำไปสู่การปฏิรูปสถาบันพระมหากษัตริย์ให้ดำรงอยู่กับสังคมไทยอย่างสง่างาม ภายใต้ระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข รัฐบาลและภาคประชาสังคมทุกฝ่ายจึงควรรับฟังซึ่งกันและกันด้วยขันติและอหิงสาธรรม และไม่ควรนำประเด็นนี้ไปใช้ในการปลุกระดมให้คนไทยเกลียดชังกัน ซึ่งสุดท้ายอาจนำไปสู่การใช้ความรุนแรงของคนในชาติ
- รัฐบาลและรัฐสภาควรเร่งดำเนินการในการแก้ไขรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560 ก่อนยุบสภา เพื่อให้เป็นไปตามข้อเสนอของนักเรียน นิสิตนักศึกษา และประชาชน ซึ่งสอดคล้องกับมติของพรรคการเมืองทั้งฝ่ายรัฐบาลและพรรคฝ่ายค้าน ทั้งนี้กระบวนการร่างรัฐธรรมนูญต้องเน้นการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในการแสดงความคิดเห็นและตัดสินใจ และจัดตั้งสภาร่างรัฐธรรมนูญที่ประกอบด้วยประชาชนทุกภาคส่วน เพื่อเป็นการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งทางการเมืองอันเนื่องมาจากรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2560
- รัฐบาลและกระทรวงศึกษาธิการควรดำเนินมาตรการที่จำเป็นในการคุ้มครองการใช้สิทธิเสรีภาพของเด็กตามอนุสัญญาว่าด้วยสิทธิเด็กขององค์การสหประชาชาติ โดยให้เด็กมีส่วนร่วมในทุกกิจการที่ส่งผลกระทบต่อเด็ก โรงเรียนต้องเป็นพื้นที่ปลอดภัยในการแสดงความคิดเห็นและการแสดงออกทางการเมือง และรับประกันว่าจะต้องไม่มีการลงโทษเด็กด้วยความรุนแรงทุกรูปแบบ กรณีเด็กทำผิดกฎหมาย ต้องมีการประกันว่าเด็กและเยาวชนทุกคนจะได้รับความช่วยเหลืออย่างเหมาะสมตามกระบวนการกฎหมายที่เกี่ยวกับเด็กและเยาวชน
ทั้งนี้ หวังอย่างยิ่งว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันจะทำให้คนไทยทุกคนได้ตระหนักถึงคุณค่าของการร่วมทุกข์ร่วมสุขกันบนพื้นฐานของความแตกต่างทางความคิด มีความอดทนอดกลั้นและยืดหยุ่นต่อกัน เพื่อเป็นการพัฒนาประชาธิปไตยในประเทศไทยสืบไป
- วสันต์ พานิช
- สุนี ไชยรส
- นัยนา สุภาพึ่ง
- นิรันดร์ พิทักษ์วัชระ
- เตือนใจ ดีเทศน์
- อังคณา นีละไพจิตร
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
