วันนี้ (17 ธันวาคม) เสริมศักดิ์ พงษ์พานิช รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) เปิดเผยว่า พนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร รายงานเรื่อง แมกซ์ ฮอลเลน ผู้อำนวยการ และประธานกรรมการบริหารพิพิธภัณฑ์ศิลปเมโทรโพลิแทน (The Metropolitan Museum of Art หรือ The MET) สหรัฐอเมริกา มอบหมายให้ จอห์น กาย ภัณฑารักษ์แผนกเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นผู้แทนเข้าพบอธิบดีกรมศิลปากร ส่งมอบหนังสือแจ้งขอส่งคืนโบราณวัตถุจำนวน 2 รายการ ให้แก่ประเทศไทย เมื่อวันที่ 12 ธันวาคมที่ผ่านมา
เสริมศักดิ์กล่าวอีกว่า การส่งคืนโบราณวัตถุในครั้งนี้ สืบเนื่องจากพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน ตรวจสอบรายการโบราณวัตถุที่มีประวัติการได้มาเกี่ยวข้องกับ ดักลาส แลตช์ฟอร์ด นายหน้าค้าโบราณวัตถุ ผู้ซึ่งถูกสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กใต้แจ้งดำเนินคดีค้าโบราณวัตถุโดยผิดกฎหมายเมื่อปี 2562 พบว่า มีโบราณวัตถุประติมากรรมสำริดจากประเทศไทย คือประติมากรรมพระศิวะสำริด ที่รู้จักในชื่อ ‘Golden Boy’
และยังพบโบราณวัตถุที่มีที่มาเกี่ยวพันกับ ดอรีส วีเนอร์ ซึ่งถูกสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กแจ้งดำเนินคดีค้าโบราณวัตถุโดยผิดกฎหมายเช่นกัน เมื่อปี 2564 เป็นโบราณวัตถุประติมากรรมสตรี จำนวน 1 รายการ
คณะกรรมการบริหารพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทนจึงมีมติถอดโบราณวัตถุทั้ง 2 รายการออกจากบัญชีทะเบียนโบราณวัตถุของพิพิธภัณฑ์ และประสานแจ้งวัตถุประสงค์การส่งคืนแก่ไทยตามข้อตกลงกับสำนักงานอัยการเขตนิวยอร์กใต้ โดยจะประสานงานและทำพิธีส่งมอบอย่างเป็นทางการ ผ่านสถานกงสุลใหญ่ไทย ณ นครนิวยอร์กต่อไป
เสริมศักดิ์กล่าวอีกว่า สำหรับโบราณวัตถุที่จะได้รับกลับคืนครั้งนี้ ประกอบด้วย
- ‘ประติมากรรมพระศิวะ’ อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 เป็นรูปพระศิวะสวมเครื่องทรงแบบบุคคลชั้นสูง ถือเป็นโบราณวัตถุชิ้นเยี่ยม ซึ่งพบไม่มากนัก ประติมากรรมนี้สูงถึง 129 เซนติเมตร มีเทคนิคการสร้างแบบพิเศษ คือหล่อด้วยสำริดและกะไหล่ทอง
- ‘ประติมากรรมสตรี’ อายุราวพุทธศตวรรษที่ 16 เช่นกัน สูง 43 เซนติเมตร อยู่ในท่านั่งชันเข่า และยกมือไหว้เหนือศีรษะ แต่งกายแบบบุคคลชั้นสูง หล่อด้วยสำริด มีร่องรอยการประดับด้วยโลหะเงินและทอง
“การส่งคืนโบราณวัตถุแก่ไทย หลังจากตรวจสอบพบว่ามีที่มาจากผู้ครอบครองเดิมที่ได้มาโดยผิดกฎหมาย เป็นการแสดงถึงจริยธรรมของพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน ที่ให้ความสำคัญกับการครอบครองโบราณวัตถุที่ถูกต้องตามกฎหมาย ประกอบกับความสัมพันธ์อันดีระหว่างกรมศิลปากร วธ. และพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน ในการแลกเปลี่ยนความรู้ทางวิชาการพิพิธภัณฑ์ ตลอดจนการจัดแสดงนิทรรศการโบราณวัตถุร่วมกัน ที่ผ่านมา ผมในนามของ วธ. ประเทศไทย ขอแสดงความชื่นชมและขอบคุณพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน ในการแจ้งส่งมอบโบราณวัตถุกลับคืนสู่ประเทศในครั้งนี้ และจะได้รายงานนายกรัฐมนตรีเพื่อรับทราบข่าวดีต่อไป” เสริมศักดิ์กล่าว
เสริมศักดิ์กล่าวอีกว่า สำหรับนโยบายการติดตามโบราณวัตถุของไทยในต่างประเทศกลับคืนสู่ประเทศ ถือเป็นภารกิจที่สำคัญ ที่ได้มอบหมายให้กรมศิลปากรดำเนินการอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะโบราณวัตถุจากเมืองโบราณศรีเทพ ที่อยู่ในขั้นตอนการประสานอย่างใกล้ชิดกับหน่วยงานของสหรัฐอเมริกา ได้แก่ Homeland Security Investigations (HSI) กรุงเทพฯ โดยจะดำเนินการตามช่องทางทางการทูตอย่างถูกต้อง และเป็นไปด้วยความร่วมมือด้วยมิตรภาพของ 2 ประเทศ
