ในโลกปัจจุบันที่ธุรกิจกำลังเผชิญหน้ากับยุค VUCA (Volatility, Uncertainty, Complexity, Ambiguity) ที่เต็มไปด้วยความผันผวน ความไม่แน่นอน ความซับซ้อน และความคลุมเครือ การดำเนินธุรกิจแบบลุยเดี่ยวอาจเสี่ยงเกินไป โดยเฉพาะการบุกไปในตลาดที่ไม่คุ้นชิน ท่ามกลางสภาพแวดล้อมที่ไม่คุ้นเคย การมีพาร์ตเนอร์ทางการเงินเคียงข้างเป็นเพื่อนคู่คิดจึงเป็นหนึ่งในปัจจัยที่สำคัญอย่างยิ่งสำหรับทุกธุรกิจ
ยุทธนา ไสไทย ผู้อำนวยการอาวุโส ที่ปรึกษาการลงทุนระหว่างประเทศ (Foreign Direct Investment) ธนาคารยูโอบี ประเทศไทย จะมาแชร์ ‘ปัจจัยแห่งความสำเร็จ’ ของบริษัทไทยที่สามารถออกไปปักธงธุรกิจในตลาดต่างประเทศ เรื่องอะไรต้องรู้ เดินแบบไหนอาจพลาดท่า บทสรุปที่จะช่วยให้ธุรกิจไทยเติบโตในตลาดต่างแดนได้อย่างสง่างาม จาก คัมภีร์ธุรกิจไทยบุกอาเซียน ฉบับพร้อมใช้ เตรียมธุรกิจทุกไซส์ให้พร้อมก่อนไปบุกตลาดอาเซียน จากพอดแคสต์ THE SME HANDBOOK by UOB Season 5
เหตุผลที่ธนาคารยูโอบีมองการลงทุนระหว่างประเทศเป็นเรื่องสำคัญ เพราะธนาคารยูโอบีเป็นธนาคารที่มีสำนักงานใหญ่ในประเทศสิงคโปร์ และมีเครือข่ายสำนักงานและสาขาที่แข็งแกร่งในหลายประเทศ โดยเฉพาะกลุ่มประเทศอาเซียน จึงมีความเชี่ยวชาญและมองเห็นโอกาสเติบโตของธุรกิจต่างๆ ในภูมิภาคนี้อย่างชัดเจน
“เราเห็นการลงทุนในอาเซียนค่อนข้างเยอะ ทั้งจากยุโรป ญี่ปุ่น อเมริกา รวมไปถึงประเทศในอาเซียนด้วยกันเอง ทำให้เห็นว่าแต่ละประเทศในอาเซียนเต็มไปด้วยโอกาสมากมายสำหรับธุรกิจ ขณะเดียวกันแต่ละประเทศก็มีคาแรกเตอร์ต่างกัน ทั้งเรื่องภาษา ศาสนา กฎหมาย พฤติกรรมผู้บริโภค จุดนี้จึงเป็นความท้าทายสำหรับนักลงทุนที่ต้องการจะเข้าไปขยายตลาด”
ธนาคารยูโอบีเป็น Regional Bank ที่มีเครือข่ายที่แข็งแกร่งในภูมิภาคอาเซียน รวมถึงสาขาและสำนักงานในยุโรปและอเมริกาเหนือ เราจึงตั้งหน่วยงาน Foreign Direct Investment ขึ้นมา ซึ่งทำหน้าที่เสมือน One Stop Shop เพื่อช่วยเหลือนักลงทุนและบริษัทต่างๆ ในการขยายธุรกิจข้ามพรมแดน ทั้งในอาเซียนและประเทศอื่นๆ เช่น จีน ฮ่องกง ไต้หวัน ญี่ปุ่น อังกฤษ อเมริกา เป็นต้น และเรามีพันธมิตรที่เชี่ยวชาญในเรื่องต่างๆ ที่สำคัญสำหรับการขยายธุรกิจข้ามพรมแดนอีกด้วย ทั้งบริษัทกฎหมาย บริษัทบัญชี และหน่วยงานราชการต่างๆ ในแต่ละประเทศ
“ยกตัวอย่างบริษัทไทยต้องการไปทำธุรกิจที่เวียดนาม กฎหมายต่างๆ เป็นภาษาเวียดนามและไม่รู้จะเริ่มต้นจากตรงไหน ทางธนาคารยูโอบี ประเทศไทย จะประสานกับธนาคารยูโอบี ประเทศเวียดนาม เพื่อเชื่อมลูกค้าฝั่งไทยกับสำนักงานกฎหมายและหน่วยงานราชการที่เวียดนาม ให้ช่วยอธิบายขั้นตอนการจัดตั้งบริษัท กฎระเบียบต่างๆ ที่เกี่ยวข้องว่ามีอะไรบ้าง นอกจากนี้ธนาคารยูโอบี ประเทศเวียดนาม ยังสามารถดำเนินการเปิดบัญชีเพื่อรองรับเงินทุนที่จะเข้าไป ซึ่งขั้นตอนทั้งหมดนี้ลูกค้าไม่ต้องเดินทางไปที่เวียดนามเลย สามารถทำที่เมืองไทยได้”
5 ปัจจัยที่ต้องรู้ ถ้าอยากขยายธุรกิจให้ประสบความสำเร็จ
กว่า 10 ปีที่หน่วยงาน Foreign Direct Investment ของธนาคารยูโอบีดำเนินการมา เราเห็นเส้นทางความสำเร็จของธุรกิจมากมาย ซึ่งสามารถสรุปออกมาเป็น 5 เรื่องต้องรู้เพื่อให้การขยายธุรกิจไปต่างแดนประสบความสำเร็จ
- รู้กฎระเบียบ กระดุมเม็ดแรกเพื่อให้เห็นภาพว่าธุรกิจของเราสามารถทำอะไรได้ อะไรที่อาจขัดต่อกฎระเบียบ
- รู้พฤติกรรมผู้บริโภค ทำความเข้าใจพฤติกรรมของคนในประเทศนั้นๆ เพื่อมองหาโอกาสทางธุรกิจ
- รู้โลเคชันที่จะไป เนื่องจากแต่ละภูมิภาคของประเทศก็มีความแตกต่างที่ส่งผลต่อการทำธุรกิจ
- รู้จักที่ปรึกษาที่ดี ทั้งด้านกฎหมาย บัญชี และการเงิน
- รู้จักพาร์ตเนอร์ท้องถิ่น เพราะเขาย่อมรู้จักตลาดดีกว่า อะไรทำได้ ทำไม่ได้ อะไรทำแล้วเสี่ยงเกินไป
ยุทธนาบอกว่า แม้จะรู้ทุกเรื่อง แต่ก็เลี่ยงไม่ได้ที่ต้องเจอปัญหาที่ยากจะควบคุม วิธีป้องกันความเสี่ยงคือ ต้องมีเงินทุนสำรองเพื่อรองรับเหตุการณ์ไม่คาดฝัน “แม้ทุกอย่างจะตอบโจทย์ดีแล้วก็อาจเจอปัญหา เช่น ความล่าช้าในการออกกฎระเบียบ อาจทำให้เสียค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น หรืออาจมีการประท้วงเกิดขึ้นจนต้องหยุดกระบวนการผลิตชั่วคราว การมีเงินทุนสำรองก็จะช่วยประคับประคองความเสี่ยงตรงนี้ได้”
ตลาดในอาเซียน ประเทศไหนมีศักยภาพที่สุด
ยุทธนามองว่าแต่ละประเทศมีโอกาสทางธุรกิจต่างกัน พร้อมยกตัวอย่าง หากทำธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการผลิต มีโรงงาน ใช้แรงงานเยอะ ก็ต้องมองไปที่ประเทศที่ค่าจ้างแรงงานไม่สูง เช่น เวียดนาม และยังเหมาะกับการทำอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ เนื่องจากรัฐบาลส่งเสริม รวมไปถึงสินค้าอุปโภค บริโภค เนื่องจากประชากรเยอะ โดยเฉพาะคนวัยทำงานที่มีอายุตั้งแต่ 20-60 ปี กว่า 50 ล้านคน ซึ่งเป็นกลุ่มคนที่มีกำลังซื้อ เช่นเดียวกับอินโดนีเซีย ประชากรมีมากถึง 250 ล้านคน ธุรกิจที่สนใจประเทศนี้อาจเริ่มด้วยการหา Joint Venture หรือ Distributor เพื่อดูการตอบรับของตลาดว่าเป็นอย่างไร แล้วค่อยขยับขยาย
ธนาคารยูโอบีจะเข้ามาเป็นพาร์ตเนอร์ให้กับ SMEs สำหรับการลงทุนในต่างประเทศอย่างไร
ก่อนจะตอบคำถามว่าช่วยด้านไหน ยุทธนาอยากให้เข้าใจถึงความมุ่งมั่นของธนาคารยูโอบีที่ต้องการช่วยเหลือธุรกิจ SMEs ซึ่งขาดทีมงานดูแลและให้คำปรึกษาในการทำธุรกิจต่างประเทศ ด้วยเหตุนี้เอง ธนาคารยูโอบีจึงเข้ามาอำนวยความสะดวกในการให้คำปรึกษา พร้อมทั้งเชื่อมโยงกับที่ปรึกษาทางกฎหมายหรือสำนักงานบัญชี
“ธนาคารยูโอบีจะทำหน้าที่เป็นพาร์ตเนอร์ที่คอยให้คำปรึกษาด้านการเงินและซัพพอร์ตธุรกิจที่มีศักยภาพ ยกตัวอย่างเช่น หากคุณจดทะเบียนธุรกิจในต่างประเทศไม่ถึง 3 ปี การขอสินเชื่อกับธนาคารท้องถิ่นไม่ใช่เรื่องง่ายเลย แต่ถ้าธนาคารยูโอบีรู้จักธุรกิจของคุณในประเทศไทยเป็นอย่างดีและมองเห็นศักยภาพของธุรกิจ เราก็สามารถช่วยประสานงานให้สาขาปลายทางของเราในประเทศนั้นๆ ช่วยพิจารณาปล่อยสินเชื่อให้ได้เลย นี่คือข้อได้เปรียบที่สำคัญมากของการมี Regional Bank อย่างธนาคารยูโอบีเป็นพาร์ตเนอร์ทางการเงิน”
ส่วนเรื่องระยะเวลาในการดำเนินการก็จะต่างกันตามแต่ประเภทธุรกิจและกฎระเบียบของแต่ละประเทศ ยุทธนายกตัวอย่าง สิงคโปร์ ใช้เวลาเพียง 1 สัปดาห์ในการจดทะเบียนบริษัท และเปิดบัญชีธนาคารภายใน 1 เดือน แต่ประเทศอื่นอาจจะใช้เวลามากน้อยกว่านี้ หรือมีขั้นตอนที่แตกต่างกันไป
“ไม่จำเป็นว่าทุกธุรกิจต้องไปต่างประเทศ แต่ถ้าคุณอยากโตและขยายตลาด เช็กตัวเอง 2 ข้อ ข้อแรก ธุรกิจของเราแข็งแรงพอหรือไม่ ข้อสอง มีพาร์ตเนอร์ที่นั่นหรือเปล่า เพราะพาร์ตเนอร์มีส่วนสำคัญในการให้ข้อมูลเพื่อช่วยในการตัดสินใจ”
และหนึ่งในหน้าที่สำคัญของธนาคารยูโอบีคือ การเลือกพาร์ตเนอร์ให้กับลูกค้า วิธีการเลือก ขั้นแรก ต้องรู้ก่อนว่าลูกค้ามองหาพาร์ตเนอร์ในกลุ่มธุรกิจไหน ต่อมาคือ ธุรกิจต้องการพาร์ตเนอร์ที่มีโปรไฟล์แบบไหน เช่น ต้องการพาร์ตเนอร์ที่มีเครือข่ายทั่วประเทศ อยากได้ยอดขาย 500 ล้านบาท สิ่งนี้จะช่วยระบุไซส์ของพาร์ตเนอร์ได้
“เมื่อรู้ข้อมูลเบื้องต้นมาแล้ว ทาง ธนาคารยูโอบีจะหาลูกค้าที่มีโปรไฟล์ที่ลูกค้าต้องการ จากนั้นจะส่งโปรไฟล์ลูกค้าเมืองไทยให้ลูกค้าธนาคารยูโอบีในประเทศนั้นดูว่า มีธุรกิจไทยมองหาพาร์ตเนอร์ สนใจจะคุยหรือไม่ ถ้าสนใจก็เชื่อมสองฝั่งให้เจอกัน ขั้นตอนทั้งหมดที่เล่ามาไม่มีค่าธรรมเนียม”
แต่ในกรณีที่ไม่มีโปรไฟล์ตรงกับที่ต้องการ ธนาคารยูโอบีจะคุยกับบริษัทกฎหมายและหน่วยงานราชการของประเทศนั้นๆ เพื่อหาว่ามีลูกค้าไหนสนใจ แปลว่ารายชื่อที่ได้ ธนาคารยูโอบีสกรีนมาให้แล้ว
ยุทธนาบอกว่า ที่ผ่านมาธุรกิจขนาดกลางไปต่างประเทศน้อย แต่ปัจจุบันมีแนวโน้มว่าธุรกิจขนาดเล็กและกลางเริ่มจะขยายไปตลาดต่างประเทศมากขึ้น ธุรกิจหลักๆ ก็เช่น Trading Company และ Holding Company จะเห็นเยอะขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
“แนะนำให้วางแผนและเตรียมตัวให้พร้อม หากไม่แน่ใจว่าธุรกิจคุณยังขาดความพร้อมด้านไหน สามารถเดินไปที่สาขาของธนาคารยูโอบี ถามเรื่องการลงทุนระหว่างประเทศได้เลย เพราะเราพร้อมที่จะเติบโตเคียงข้างธุรกิจของคุณเสมอ”
