ศาสตราจารย์พิเศษ ดร.สุรเกียรติ์ เสถียรไทย อดีตรองนายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ มองว่าผู้นำที่ดีไม่ว่าประเทศใดก็ตาม ต้องเปิดรับฟังความคิดเห็นจากทุกภาคส่วน และควรเรียนรู้อยู่ตลอดเวลา เพราะปัจจุบันมีความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นตลอดเวลา พร้อมให้ข้อเสนอแนะว่าการเป็นเจ้าภาพการประชุมระดับผู้นำควรดึงสังคมเข้ามามีส่วนร่วม เพื่อให้เกิดความรู้สึกว่าประชาชนได้เป็นเจ้าภาพจริงๆ
ในระหว่างการบันทึกเทปสัมภาษณ์พิเศษรายการ The Secret Sauce ที่ดำเนินรายการโดย เคน-นครินทร์ วนกิจไพบูลย์ บรรณาธิการบริหาร THE STANDARD เมื่อวานนี้ (2 พฤศจิกายน) มีคำถามช่วงหนึ่งเกี่ยวข้องกับการเป็นเจ้าภาพการประชุมสุดยอดผู้นำ APEC ของไทยระหว่างวันที่ 18-19 พฤศจิกายนนี้
ดร.สุรเกียรติ์กล่าวถึงประสบการณ์เมื่อครั้งที่ได้เป็นประธาน APEC ปี 2003 ว่า ได้ใช้เวลาเตรียมตัวเกือบ 2 ปี โดยมีการส่งทีมไปดูงานที่จีน ซึ่งเป็นเจ้าภาพจัดที่เซี่ยงไฮ้ในปี 2001 ต่อด้วยเม็กซิโกที่เป็นเจ้าภาพจัดประชุมในปี 2002 เพื่อดูว่าเขาทำอย่างไร เปรียบเทียบว่ามีข้อดีข้อเสียอย่างไร แล้วจึงนำมาเป็นแนวทางจัดเองในปี 2003
ดร.สุรเกียรติ์กล่าวว่า “การจัดการประชุม APEC มี 2 มิติใหญ่ๆ คือในด้านพิธีการ ซึ่งหมายถึงโอกาสที่เราจะได้ต้อนรับเขา ได้โชว์วัฒนธรรมของเรา เพราะแต่ละคนมีผู้สื่อข่าวมาเป็นร้อย เท่ากับว่าเรามีผู้สื่อข่าวมาครึ่งหมื่นที่ติดตามผู้นำมา ซึ่งโจทย์คือทำอย่างไรจึงจะสามารถถ่ายทอดวัฒนธรรมให้ต่างชาติได้เห็น ทำอย่างไรให้คนไทยได้ภาคภูมิใจกับการที่เราได้เป็นเจ้าภาพจัดงาน APEC”
ซึ่งในช่วงปีกว่าที่ผ่านมา เราได้รับฟังความคิดเห็นว่าหลายภาคส่วนจะมีส่วนร่วมอย่างไร เพราะตอนจัดปี 2003 เราก็จัดประชุมในหลายระดับ เราให้นักศึกษามหาวิทยาลัยมาเป็นอาสาสมัครด้วย
“ผมเจอหลายคนเป็นอาจารย์ พวกเขาบอกว่า ณ วันนั้นพวกเขาเข้าโครงการในฐานะนักศึกษา ซึ่งได้เรียนรู้มาก ได้รู้จักการต่างประเทศ เรื่องเศรษฐกิจระหว่างประเทศ คือตรงนี้มันก็เป็นโอกาสที่จะดึงสังคมให้เข้ามามีส่วนร่วม ไม่ใช่แค่ว่ามีส่วนร่วมเพียงดูโทรทัศน์แล้วบอกว่าเราเป็นเจ้าภาพนะ ซึ่งพอเป็นวันหยุด ทุกคนก็ไปเที่ยวที่อื่น ก็ไม่ได้รู้สึกว่าเป็นเจ้าภาพอะไร” ดร.สุรเกียรติ์กล่าว
อีกหนึ่งมิติที่ทุกคนสามารถมีส่วนร่วมได้คือ “หัวข้อการประชุม เราอยากเห็นเรื่องอะไร ผมคิดว่าสิ่งหนึ่งที่ APEC สามารถช่วยเราได้ก็คือ ทำอย่างไรให้ APEC ช่วยให้เราเป็น Future Ready Thailand หรือเป็นประเทศที่พร้อมสำหรับอนาคต เช่น เรื่องของเทคโนโลยี ซึ่งเราจะเห็นว่า APEC มีหลายเขตเศรษฐกิจที่เป็นผู้นำเทคโนโลยี เช่น ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ สิงคโปร์ ฮ่องกง อเมริกา ทำอย่างไรที่พวกเขาจะนำเทคโนโลยี AI เหล่านี้มาช่วยคนตัวเล็กตัวน้อย ไม่ใช่แค่ช่วยธุรกิจขนาดใหญ่อย่างเดียว แต่มาช่วยสตาร์ทอัพของเรา
“หรือทำอย่างไรให้ประเทศที่เก่งในเรื่องของ Green Economy อย่างออสเตรเลียและญี่ปุ่นมาช่วยเราในเรื่องของเศรษฐกิจสีเขียว นอกเหนือจากเรื่อง BCG แล้ว ยังมีอีกมากมาย ทำอย่างไรที่เราจะมีการค้าการลงทุนที่มีขยะน้อยลง ไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม เป็นต้น” ดร.สุรเกียรติ์กล่าว
ดร.สุรเกียรติ์ให้ข้อเสนอแนะว่า หากไทยได้เป็นเจ้าภาพการประชุมอื่นๆ อีกในอนาคต ก็อยากจะเห็นกระบวนการมีส่วนร่วมที่มาจากฐานราก มาจากทุกภาคส่วนมากขึ้น
“และที่สำคัญคือผู้นำต้องมี Growth Mindset ต้องพร้อมที่จะรับฟัง มีความพร้อมที่จะเปิดฟัง ไม่เป็นคนน้ำเต็มแก้ว การที่เราไม่รู้อะไรไม่ใช่สิ่งน่าอาย การที่เราทำอะไรมาตลอดแล้วประสบความสำเร็จ ไม่ใช่เครื่องการันตีว่าเรารู้หมด เพราะว่าประสบการณ์ของเราเมื่อ 3 ปีที่แล้วอาจจะใช้ไม่ได้เลยกับประสบการณ์ของปีนี้ ประสบการณ์ที่ผมเคยเป็นรัฐมนตรีมา เคยเป็นคณบดีมา อาจจะใช้ไม่ได้เลยกับอะไรหลายๆ อย่างที่เกิดขึ้นในวันนี้
“สำหรับผม ผมคิดว่าทุกวันคือการเรียนรู้ จริงๆ ยุคนี้เป็นโอกาสทองของผู้นำที่จะได้เรียนรู้ทุกวัน เพราะความเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นทุกวัน ถ้าเกิดผู้นำไม่ว่าประเทศใดก็ตามปฏิเสธที่จะเรียนรู้ของใหม่ๆ ปฏิเสธที่จะรับฟังความเห็นของทุกภาคส่วน ผมถือว่าขาดทุน ซึ่งก็จะทำให้ประเทศขาดทุนไปด้วย” ดร.สุรเกียรติ์กล่าว
