ศาสตราจารย์ฌอน ดิโอนี ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเครื่องสร้างภาพด้วยสนามแม่เหล็ก (MRI) ในผู้หญิงและทารกของโรงพยาบาลโรดไอแลนด์ และศาสตราจารย์ประจำภาควิชากุมารเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยบราวน์ และมีวารสารทางวิชาการตีพิมพ์ถึง 69 ฉบับ และท่านยังได้รับทุนจากสถาบัน National institutes of Health (NIH) แห่งสหรัฐอเมริกา เพื่อการศึกษาวิจัยด้านการพัฒนาสมองของมนุษย์ เพื่อให้เกิดศักยภาพสูงสุด
ในโอกาสที่ศาสตราจารย์ฌอน ดิโอนี ได้มาร่วมประชุมสัมมนาวิชาการ Meet the expert in nutrition for Brain connection– the evidence support from the past to present จัดโดยชมรมเวชศาสตร์ทารกแรกเกิดแห่งประเทศไทย ซึ่งเราได้มีโอกาสฟังสัมภาษณ์ท่านเกี่ยวกับผลการวิจัยสมองเด็ก ซึ่งเราได้รับข้อมูลใหม่ๆ ที่น่าสนใจมากมาย และอยากแนะนำให้คุณแม่ทุกท่านได้ลองอ่านกัน โดยเฉพาะคุณแม่ที่มีลูกวัยทารกค่ะ
ตอนนี้ศาสตรจารย์ฌอนกำลังให้ความสำคัญในการศึกษาค้นคว้าเรื่องใดครับ
ศาสตราจารย์ฌอน ผู้เชี่ยวชาญด้านสมอง เผยผลการวิจัยที่ได้รับทุนจากองค์กรสุขภาพแห่งชาติของสหรัฐอเมริกา (NIH) สิ่งที่ผมกำลังศึกษาค้นคว้าอยู่ก็คือ “เราจะทำอย่างไรให้ทารกเติบโตอย่างสมบูรณ์แข็งแรง และมีสมองที่ชาญฉลาด” โดยผมจะทำการทดลองเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของปัจจัยในด้านต่างๆ เช่น กรรมพันธุ์ สิ่งแวดล้อม โภชนาการที่เด็กได้รับ รวมไปถึงการเลี้ยงดูจากพ่อแม่ กับการพัฒนาความฉลาดของเด็ก และศึกษาถึงสารอาหารที่มีผลต่อการพัฒนาการของสมองและความฉลาดของเด็ก โดยเฉพาะสารอาหารที่มีในนมแม่
ศาสตรจารย์ฌอนมีแรงบันดาลใจจากเรื่องใด ที่ทำให้ท่านเริ่มศึกษาในเรื่องของการพัฒนาการสมอง โดยเฉพาะในวัยทารกครับ?
“ผมเชื่อว่า เด็กในวันนี้ จะเป็นอนาคตของสังคมต่อไปในวันข้างหน้า ผมจึงมีความตั้งใจจริงที่อยากจะศึกษาค้นคว้าว่า มีปัจจัยใดบ้างที่จะช่วยเสริมสร้างพัฒนาการของพวกเขาให้ดีขึ้นตั้งแต่วันแรกของชีวิต เปรียบเสมือนการสร้างบ้าน บ้านที่เริ่มสร้างนั้น เราสามารถออกแบบและย้ายสวิตช์ หรือสายไฟต่างๆ ง่ายกว่าบ้านที่สร้างเสร็จไปแล้ว ซึ่งก็เหมือนสมองเด็ก ผมเชื่อว่าเราสามารถช่วยเสริมสร้างสมองของทารกได้สมบูรณ์กว่าเด็กที่พ้นช่วงทารกไปแล้ว ดังนั้นผมจึงให้ความสำคัญกับการพัฒนาสมองเด็กตั้งแต่ช่วงที่เขายังเป็นวัยทารกและเด็กเล็กอยู่
รบกวนศาสตราจารย์เล่าถึงผลการวิจัยที่ค้นพบ และปัจจัยใดบ้างที่มีส่วนช่วยพัฒนาสมองของทารกครับ
“การวิจัยของผมจะทำการติดตามเด็ก 1,500 คน ซึ่งเด็ก 500 คน มีการเก็บข้อมูลตั้งแต่เด็กอยู่ในครรภ์จนกระทั่งเด็กคลอดและติดตามต่อมา ส่วนเด็กอีก 1,000 คนเข้าร่วมการศึกษาตั้งแต่อายุน้อยกว่า 6 เดือนและติดตามผลอย่างต่อเนื่อง และเก็บข้อมูลในเรื่องต่างๆ เช่น กรรมพันธุ์ คุณภาพอากาศ เวลาการนอน โภชนาการ รวมถึงการสแกนสมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) ทำให้เรารู้ว่า โภชนาการที่ดี คือปัจจัยหลักที่ทำให้เด็กฉลาด โดยเฉพาะนมแม่ เพราะในนมแม่มีสารอาหารที่สำคัญต่อการพัฒนาสมองเด็ก
สารอาหารใดบ้างในนมแม่ที่มีผลต่อการพัฒนาสมองเด็กครับ
“การสร้างไมอีลินในสมองเป็นปัจจัยสำคัญมากๆ เพื่อให้มีการเชื่อมต่อของสมองที่ดีและรวดเร็วขึ้น ซึ่งนมแม่มีสารอาหารมากมาย เช่น สฟิงโกไมอีลิน ดีเอชเอ โคลีน และสารอาหารอื่นๆ ซึ่ง ‘สฟิงโกไมอีลิน’ เป็นหนึ่งในสารอาหารที่ช่วยสร้างไมอีลินในสมอง ถ้าสมองมีไมอิลีนสมบูรณ์ ทารกก็จะฉลาด มีพัฒนาการดี และเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็ว
สฟิงโกไมอีลินช่วยพัฒนาสมองของทารกได้อย่างไร
“สมองทุกส่วนของมนุษย์จะต้องทำงานเชื่อมต่อถึงกันทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องของการมองเห็น การขยับตัว การจะฝึกเดินตั้งแต่เด็ก ซึ่งการเชื่อมต่อกันนั้นจะทำได้เร็วมากน้อยแค่ไหนขึ้นอยู่กับไมอิลีนในสมอง ในนมแม่มีสารอาหารหลายชนิด และมีสฟิงโกไมอิลีนที่ช่วยสร้างและพัฒนาไมอีลินในสมองทารกให้ดีขึ้น การเชื่อมโยงของสมองก็รวดเร็วขึ้น ดังนั้นเด็กที่กินนมแม่จึงมีการเรียนรู้ที่มีศักยภาพกว่าเด็กที่ไม่ได้กินนมแม่นั่นเองครับ
มีผลการวิจัยใดบ้างที่สามารถยืนยันได้ว่า สฟิงโกไมอีลินช่วยให้ทารกสามารถเรียนรู้ได้อย่างรวดเร็ว
“ผมทำการศึกษาในนมแม่พบว่า ดีเอชเอ โคลีน และสฟิงโกไมอีลิน เป็นหนึ่งในสารอาหารสำคัญของการสร้างไมอีลิน ไมอีลินมีโครงสร้างพิเศษที่ทำให้สมองทำงานได้เร็วขึ้น และส่งผลต่อศักยภาพการเรียนรู้และสติปัญญาของเด็ก สมองของเด็กที่มีไมอีลินมากกว่าจะเรียนรู้ได้ไวกว่า โดยเฉพาะเด็กที่กินนมแม่ จะมีการสร้างไมอีลินที่มากกว่า ส่งผลให้สติปัญญาสูงกว่าเด็กที่ไม่ได้รับนมแม่
ทำไม 1,000 วันแรกของชีวิต จึงเป็นช่วงเวลาที่สำคัญมากสำหรับเด็ก
“1,000 วันแรกของชีวิต เราจะนับตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์ 40 สัปดาห์ และหลังคลอดอีก 2 ปี โดยช่วงเวลานี้สมองของเด็กจะพัฒนาใกล้เคียงกับสมองของผู้ใหญ่ หรือพูดอีกนัยนึงว่า 1,000 วันแรกจะเป็นช่วงเวลาที่สมองมีพัฒนาการมากที่สุดก็ว่าได้ ดังนั้นช่วงเวลานี้จึงเป็นโอกาสทองในการพัฒนาสมองของลูก และเป็นรากฐานสำคัญที่จะทำให้การเรียนรู้ต่างๆ ในอนาคตของลูกนั้นดีขึ้นและรวดเร็วขึ้น
คุณพ่อคุณแม่จะมีส่วนช่วยเสริมสร้างพัฒนาการสมองของลูกได้อย่างไร
“คุณพ่อคุณแม่ควรใส่ใจโภชนาการและการเลี้ยงดูลูกครับ หมั่นกระตุ้นฝึกฝนทักษะต่างๆ ให้ความรักความผูกพันกับลูกตั้งแต่ยังเป็นทารก รวมไปถึงการดูแลโภชนาการที่ดีครับ ในกรณีที่คุณแม่ไม่สามารถให้นมได้ ควรปรึกษาแพทย์ เนื่องจากพัฒนาการด้านสมองและสติปัญญาของเด็กต้องมีโภชนาการที่เหมาะสมตั้งแต่ช่วงแรกของชีวิต หากเราสามารถสร้างสมดุลทั้งสองเรื่องนี้ได้ ผมเชื่อว่าลูกน้อยของคุณแม่ก็จะมีพัฒนาการที่ดีอย่างแน่นอน
#สฟิงโกไมอีลิน #สารอาหารเพื่อพัฒนาการทางสมอง #ไมอีลิน #สมองดีเรียนรู้ไว
พิสูจน์อักษร: ลักษณ์นารา พักตร์เพียงจันทร์
