THE STANDARD คุยกับ สมบัติ บุญงามอนงค์ ชื่อเล่น หนูหริ่ง หรือฉายาที่รู้จักกันในแวดวงว่า บก.ลายจุด ตอนนี้เขากลายมาเป็นผู้ก่อตั้ง พรรคเกรียน ด้วยนโยบาย ‘ไม่หาเสียง แต่หาเรื่อง!’ หลังจากก่อนหน้ามีการเคลื่อนไหวทางการเมืองหนักมากไม่แพ้กัน

 

หลายคนสงสัยว่าเขาตั้งพรรคทำไม แล้วทำไมต้องเกรียน แล้วชีวิตจริงๆ ของหนูหริ่งเกรียนจริงหรือเกรียนเล่นกันแน่

 

ชวนมาอัปเดตทัศนะต่อปัญหาต่างๆ ในสังคมจากมุมพรรคเกรียน พรรค Think Tank ของมวลชนที่มาระดมสมองและรับผิดชอบร่วมกันทั้งเรื่องการศึกษาในระบบ นอกระบบ ปัญหาสุนัขจรจัด การโกง และเรื่องราวปัญหา 3 จังหวัดชายแดนใต้ คุยกันแบบสากกะเบือยันเรือรบตั้งแต่บรรทัดถัดจากนี้ต่อไป

เป็นพรรคการเมืองที่เป็นพรรคมวลชน ประชาชนร่วมกันมาทำพรรค พัฒนาข้อเสนอนโยบายที่มาจากประชาชนจริงๆ ทำได้หลายๆ เรื่องทำออกมาเป็น Think Tank โยนข้อเสนอไปในพรรคการเมือง แล้วมีตัวแทนเข้าไปต่อสู้ในสภา

 

ชื่อ บก.ลายจุด มีที่มาอย่างไร

บก.ลายจุด เป็นนามปากกาตอนเป็นเว็บมาสเตอร์ที่ บ้านนอก.คอม ซึ่งตอนนั้นเป็นยุคแรกๆ ที่อินเทอร์เน็ตเข้ามาในไทย หรือเมื่อ 18 ปีโดยประมาณ ผมเป็นเว็บมาสเตอร์ ก็รู้สึกว่าเว็บไซต์เป็นเหมือนนิตยสาร เลยตั้งตัวเองขึ้นมาเป็น บก. ส่วนลายจุดมาจากชื่อภาพยนตร์การ์ตูนเรื่อง 101 Dalmatians เลยได้ฉายามาเป็น บก.ลายจุด ส่วนชื่อเล่นหนูหริ่ง เป็นชื่อที่ผมคว้าไว้ เพราะมีคนเรียกผมด้วยชื่อนี้ เนื่องจากก่อนหน้านั้นถูกเรียกว่าไอ้ตี๋มาโดยตลอด แล้วแถวบ้านผมมีไอตี๋ตั้งหลายคน ผมขอร้องนะครับว่าอย่าไปเรียกใครว่าตี๋ มันแยกยาก

 

อยากให้เล่าเรื่องวัยเด็กว่าไปทำอะไรมา แล้วทำไมวันนี้มาทำเพื่อสังคมได้

ผมเรียน ม.6 ที่โรงเรียนปทุมคงคา แต่เรียนไม่จบ ถูกครูเชิญให้ออกก่อน ตอนนั้นแสบมาก เป็นผู้นำการประท้วงอาจารย์ อาจารย์เรียกพ่อไปคุยว่าอยากจะให้น้องสมบัติไปเปลี่ยนสภาพแวดล้อม ซึ่งทางปฏิบัติก็คือเชิญออก แล้วต่อมา 2-3 ปีผมก็ไปอยู่กลุ่มอาสาสมัครมะขามป้อม ทำเรื่องละครชุมชนอยู่ที่นั่น 3 ปี ได้ไปดูแลโครงการอาสาสมัครงานเยาวชน แล้วปี 2534 ก็ลาออกไปต่อต้านรัฐบาล รสช. หลังจากนั้นก็ชวนเพื่อนๆ ตั้งกลุ่มศิลปวัฒนธรรมกระจกเงา ต่อมาคือมูลนิธิกระจกเงา ชีวิตของการทำงานเพื่อสังคมที่เล่าทั้งวันก็ไม่หมด ไปอยู่ดอย ไปลงพื้นที่สึนามิ ไปช่วยน้ำท่วม นี่คือทำมา 30 ปีแล้ว

 

แล้วปัจจุบันทำอะไรเป็นอาชีพหลัก

เป็นพ่อค้าขายนาฬิกา เสียดายบิ๊กป้อมไม่มี มันเป็นนาฬิกาเรือนใหญ่ 2475 เป็นรูปหมุดคณะราษฎร ขาย 2,475 บาท เป็นนาฬิกาทองเหลืองอย่างดี มีคนสั่งซื้อเรื่อยๆ นอกจากขายนาฬิกาก็จัดรายการสถานีโทรทัศน์ผ่านดาวเทียม

ความขัดแย้งทั้งหลาย สิ่งที่ขาดไปมันคือภราดรภาพ สังคมไทยขาดสิ่งนี้ คุณต้องทำกิจกรรมที่มันร้อยใจกัน คือบันเทิงไม่ได้แปลว่าต้องหัวเราะนะ แต่มันเป็นความสุข ถ้าเราทำให้มีเรื่องเชื่อมความสัมพันธ์กันได้ มันก็จะลดการเผชิญหน้าได้

รายได้ประจำเดือนน่าจะพอใช้ แต่มาเล่นการเมืองมันต้องมีทุนนะ

ทุนผมนี่หนักนะ พรรคการเมืองที่ออกมา ไม่มีใครสู้ผมได้สักคน เพราะผมโดนอายัดบัญชี (หัวเราะ)

 

แล้ววางแผนเรื่องทุนไว้อย่างไร

การไม่มีทุนเป็นเรื่องดีครับ เพราะไม่ต้องใช้ (หัวเราะ) กฎหมายมันบอกว่าให้เอามาจากค่าลงทะเบียนและเงินสนับสนุนของสมาชิกพรรค ดังนั้นผมก็ยึดอันนี้ ค่าสมัครสมาชิกคน 500 คนที่ก่อตั้งไม่ต่ำกว่า 1,000 บาท ไม่เกิน 50,000 บาท เริ่มจากตรงนี้ก่อน

 

 

ย้อนกลับมาเรื่องที่ทำงานเพื่อสังคม ตรงนี้ทำให้สนใจมาเล่นการเมืองหรือเปล่า

งานสังคมก็คืองานการเมืองนั่นแหละ การทำให้บ้านเมืองเป็นไปอย่างที่เราอยากจะเห็น แต่บทบาทมันอยู่ในภาคประชาสังคม จริงๆ พรรคการเมืองก็คือองค์กรทางการเมืองของประชาชน งานการเมืองเป็นงานขับเคลื่อนทางนโยบาย

 

ผมทำงานมา 30 ปี ผมรู้ว่าสุดท้ายมันต้องขับเคลื่อนทางนโยบาย ไม่อย่างนั้นมันแก้ไม่ได้ ปัญหาหลายๆ เรื่อง จากที่เมื่อก่อนเราเห็นปัญหา เราต้องผลักดันเสนอต่อรัฐบาล แต่วันนี้เราจะขับเคลื่อนนโยบาย มันต้องมีความต้องการของชาวบ้านเล็กๆ น้อยๆ เข้ามาเชื่อมต่อ เป็นพรรคการเมืองที่เป็นพรรคมวลชน ประชาชนร่วมกันมาทำพรรค พัฒนาข้อเสนอนโยบายที่มาจากประชาชนจริงๆ ทำได้หลายๆ เรื่องทำออกมาเป็น Think Tank โยนข้อเสนอไปในพรรคการเมือง แล้วมีตัวแทนเข้าไปต่อสู้ในสภา

open data เปิดให้ประชาชนเข้าถึงโครงการจัดซื้อจัดจ้างได้ คือถ้าคุณโกงแล้วถูกจับได้ คุณจะโกงไหม คนที่คุณคิดว่าดี ถ้าไม่มีคนเห็น มันก็จะโกง

ทำไมชื่อพรรคเกรียน

เกรียน ตามพจนานุกรมแปลว่า สั้น เป็นระเบียบเรียบร้อย ความหมายมันดี

สัญลักษณ์เป็น ‘ก’ เพราะเป็นอักษรตัวแรก พรรคเกรียนเป็นพรรคมวลชน มีประชาชนเป็นรากฐาน ดังนั้นพื้นฐานของพรรคการเมืองต้องมีจุดเริ่มต้นที่ประชาชน แล้วมีหงอนไก่ 3 อัน เป็นเรื่องอุดมคติของอาจารย์ป๋วย คือความจริง ความดี ความงาม

 

ถ้าชื่อนี้โดน กกต. ไม่ให้ใช้ มีชื่อสำรองไหม

ต้องมีเหตุผลชี้แจง ถ้าไม่มี ผมฟ้องศาลปกครอง ส่วนชื่อสำรองมี แต่ผมยังไม่บอกนะ เก็บไว้ก่อน แต่คิดว่าคงไม่ต้องใช้

 

 

ช่วยอธิบายอย่างหนักแน่นอีกทีหนึ่งว่ามาจริง ไม่ได้มาเล่นๆ

ผมไม่รู้จะอธิบายเรื่องนี้อย่างไรดี เพื่อนสนิทยังมาถามผม แต่นั่นมันวิธีคิดทางการเมืองแบบเก่าที่ว่าการเมืองเป็นเรื่องจริงจัง ทำให้มันผลักคนจำนวนหนึ่งให้ไม่สนใจการเมือง คุณเคยได้ยินไหม คนบอกการเมืองมันน่าเบื่อ ไม่สนใจ มันซีเรียส คุณได้ยินเรื่องแบบนี้เท่าไร มหาศาล ดังนั้นถ้าผมทำให้พวกนี้สนใจการเมืองได้ มันจะเกิดกระแส ประชาชนจะเข้ามาร่วมกันทางการเมือง ทำให้ประเทศมันเดินหน้าได้ ก็ต้องใช้ความบันเทิงที่จะไม่มีเบื่อ

 

แต่เมื่อไปอยู่ในงานการเมือง คุณต้องบริหารเรื่องเครียดๆ อย่าง 3 จังหวัดชายแดนใต้ มันไม่สามารถบันเทิงได้

คือมันบันเทิงได้ ไม่ใช่แค่ภาคใต้ แต่ความขัดแย้งทั้งหลาย สิ่งที่ขาดไปมันคือภราดรภาพ สังคมไทยขาดสิ่งนี้ คุณต้องทำกิจกรรมที่มันร้อยใจกัน คือบันเทิงไม่ได้แปลว่าต้องหัวเราะนะ แต่มันเป็นความสุข ถ้าเราทำให้มีเรื่องเชื่อมความสัมพันธ์กันได้ มันก็จะลดการเผชิญหน้าได้ พูดคุยกันได้ดีกว่านี้ ต้องทำให้ทั้งสองฝ่ายรู้สึกว่าการใช้วิธีแรงมาแรงไปมันไม่ได้ผล แล้วมันจะนำไปสู่วิธีที่สร้างสรรค์กว่า

คือการศึกษาในระบบมันเป็นการใช้ทรัพยากรเวลาเยอะ ใช้เวลาทั้งหมดเลย อย่างตอนนี้คุณเรียนจบมากี่ปีแล้ว คุณคิดว่าคุณจำสิ่งที่เรียนมาตลอดได้กี่เปอร์เซ็นต์

ลูกสาวเป็นห่วงพ่อไหมที่มาตั้งพรรคเกรียน

ไม่เป็นห่วง พร้อมกับตั้งชื่อพรรคสำรองให้เรียบร้อยแล้ว ลูกสาวบอกว่าถ้าชื่อพรรคเกรียนไม่ได้ เอาพรรคยูนะ พรรคยูคือพรรคคุณ ชื่อดีมาก

 

ทุกวันนี้สอนลูกสาวอย่างไร

ดูแลตัวเองให้ดี ใช้ชีวิตให้เต็มที่เลย จัดเต็ม

 

จะให้ลูกสาวมาช่วยการเมืองไหม ถ้าต้องลงเต็มที่

โลโก้นี่ลูกสาวผมทำให้นะ เขามีรายได้จากการออกแบบกราฟิก อย่างห้องสมุดโรงเรียน มหาวิทยาลัย จัดส่งกราฟิกประกวด ทำหนังสั้นประกวด

 

มีคนถามมาว่าถ้าอยากอยู่พรรคเกรียนต้องมีอะไรบ้าง นอกจากมีคดี

ไม่จำเป็นต้องมีคดีครับ เรามีเยอะแล้ว หนึ่งคือมีกึ๋น เราเป็นพรรคการเมืองจริงๆ คนที่เข้ามาต้องมีข้อเสนอ มีปัญหา แล้วคุณต้องพัฒนาข้อเสนอเป็น Think Tank เหมือนวิกิพีเดียด้านความคิดที่จะแก้ปัญหา เป็นจุดแข็งของพรรคเกรียนที่จะรวมความคิดที่มันกระจัดกระจาย ผมยกตัวอย่าง มีคนไปเสนอความเห็นในพันทิป ทำไมบัตรประชาชนต้องถ่ายสำเนาสองด้าน ทำไมไม่ถ่ายด้านเดียว ซึ่งอีก 10 ปีเดี๋ยวมันก็มีคนเอากระทู้นี้มาโพสต์อีก ทำแบบนี้มา 10 กว่าปีนะ จน 2 ปีที่แล้วรัฐบาลต้องมีมติบอกว่าถ่ายเอกสารหน้าเดียว ถามว่าไอเดียบ้าๆ พลิกฝ่ามือแบบนี้มูลค่ากี่บาท มันมีไอเดียแบบนี้เต็มไปหมดเลย

 

หรืออย่างสมาชิกคนหนึ่งเป็นอดีตครูแล้วเขามีเพื่อนเป็นครู เขามีคำถามว่าทำไมครูที่ควรสอนนักเรียนกลับไม่ว่าง เพราะต้องทำเอกสาร ทำไมเราไม่หาวิธีทำให้ครูเสียเวลาทำเอกสารให้น้อยลงเพื่อเอาเวลาไปสอนเด็ก เพราะเราปฏิรูปการศึกษาไม่ได้หรอก ถ้าครูต้องเอาเวลาไปทำเอกสารบ้าๆ บอๆ เต็มไปหมด แล้วไปรีเสิร์ชมาพบว่าบางโรงเรียนลดเวลาทำเอกสารได้ ดังนั้นผมว่าต้องระดมกันทุกฝ่าย

 

ถามว่าปัญหาการโกงที่มีทุกหย่อมหญ้า จิ้มไปตรงไหนก็เจอโกง แก้อย่างไรดี

open data เปิดให้ประชาชนเข้าถึงโครงการจัดซื้อจัดจ้างได้ คือถ้าคุณโกงแล้วถูกจับได้ คุณจะโกงไหม คนที่คุณคิดว่าดี ถ้าไม่มีคนเห็น มันก็จะโกง วิธีไม่ใช่สร้างคนดี วิธีแก้โกงคือถ้าโกง คุณโดนจับ วิธีคือเอาไฟส่องให้คนคุ้ยได้ ‘ก’ ของพรรคเกรียน คือมันคุ้ยนะ นิสัยไก่ ไก่มันคุ้ย ดังนั้น open data เสร็จแล้วเอาบล็อกเชนใส่ มันจบ คุณไปแก้อะไรไม่ได้แล้ว

 

ตอนนี้มีอะไรอัดอั้นอยากระบายมากที่สุด

เรื่องเซตซีโร่หมาจรจัด คือคนคิดได้ แต่เรื่องนี้ไม่มีใครทำได้ในประเทศไทย ไม่มี ผมไม่เห็นด้วยกับเรื่องนี้ ขนาด 14 ตัวที่นครศรีธรรมราชตายไปยังประท้วงขนาดนี้ ลองคิดดูว่าเอาหมาจรจัด 7 แสนตัวไปรมแก๊ส ไปไม่รอดหรอก ประเทศนี้ทะเลาะกันตาย

 

คุณต้องนึกถึงมูลค่าของความรู้สึกของผู้คน คนจะเกลียดชังกัน บอกว่านี่เรามีชีวิตอยู่ท่ามกลางคนที่สนับสนุนการฆ่าสัตว์ ฆ่าสุนัขกันขนาดนี้เลย มันจะเกิดความขัดแย้งครั้งใหญ่

 

ดังนั้นทางออกเรื่องนี้คือต้องคิดวิธีจัดการทั้งระบบ ทำให้สุนัขที่มาจากฟาร์ม จากบ้านคนเลี้ยงมันไม่ออกมาข้างถนน ตัวที่ออกมาข้างถนนนำไปทำหมัน ไปทำ shelter (ศูนย์พักพิงสุนัขจรจัด) ให้พวก อบต. ต่างๆ กลุ่มแม่บ้านฯ ทั้งหลาย ทำให้เข้าไปอยู่แล้วให้รัฐสนับสนุนค่าอาหาร ค่าดูแล แล้วสัก 10 ปี สุนัขพวกนี้ก็ค่อยๆ ลดลง หรือถ้าคุณไม่อยากจ่ายค่า shelter ก็ทำหมันให้หมด อีกสิบปีมันก็หมด เป็นเรื่องที่ต้องจัดการ

 

บก.ลายจุด ชอบอ่านหนังสือประเภทไหน

จริงๆ ผมไม่ค่อยได้อ่านหนังสือ ดูอินเทอร์เน็ต คุยกับคนฟัง คือมีช่วงหนึ่งของชีวิตที่ได้อ่าน อ่านแบบบ้าเลือดเลยนะ แทบจะกินนอนในห้องสมุด แต่เป็นช่วงหนึ่งปีสั้นๆ ที่ได้อ่านหนังสือแหลกลาญ หลังจากนั้นก็เหนื่อย เลิก เพราะพบว่ามีวิธีการเรียนรู้รูปแบบต่างๆ ความจริงหนังสือที่สำคัญที่สุดของผมคือยูทูบ ลูกสาวผมสอนทุกอย่างเลย ผมเชื่อลูกครับ

ความบันเทิงมันหล่อเลี้ยง มันอาจไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุด แต่ว่าการไม่มีมัน มันโหดร้าย พรรคเกรียนคือผู้นำความบันเทิงสู่สังคมไทย

ทัศนคติของ บก.ลายจุด เรื่องการศึกษาในบ้านเราเป็นอย่างไร

คุณอย่าไปหวังการศึกษาในระบบ ถ้าคุณมีปัญญาจัดการศึกษานอกระบบได้ คุณเอาลูกหลานไปเรียนนอกระบบ ทำโฮมสคูล ถ้าคุณมีปัญญานะ หรือทำคู่ขนาน คือส่วนหนึ่งก็อยู่ในระบบ แต่พยายามอย่าไปหาโรงเรียนที่เสียเวลาเยอะๆ คือการศึกษาในระบบมันเป็นการใช้ทรัพยากรเวลาเยอะ ใช้เวลาทั้งหมดเลย อย่างตอนนี้คุณเรียนจบมากี่ปีแล้ว คุณคิดว่าคุณจำสิ่งที่เรียนมาตลอดได้กี่เปอร์เซ็นต์ ถึง 10 ไหม ผมถามว่าคุณเอาไปใช้ได้กี่เปอร์เซ็นต์

 

อาจจะครึ่งหนึ่ง

เท่ากับคุณลงไป 100 ได้ 5 ผมถามว่าคุณมีชีวิตรอดอยู่ทุกวันนี้ คุณไปใช้ความรู้จากไหน

 

ประสบการณ์ที่เจอ

ก็นั่นคือ 95% ที่ทำให้คุณเอาชีวิตรอด ทำไมคุณไม่เอาตรงนั้นส่งเสริมให้ดีที่สุด ถ้าคุณไม่เสียเวลาอยู่ในระบบมากเกินไป เอาเวลาไปเรียนรู้นอกระบบ สิ่งนั้นจะทำให้การเรียนรู้คุณดีขึ้น

 

ผมบอกเลยว่าระบบการศึกษานี้ไม่สามารถรองรับการขยายตัวขององค์ความรู้หรือการเปลี่ยนแปลงของความรู้ใหม่ๆ ได้ ถ้าคุณไปฝากไว้กับระบบการศึกษานี้ คุณตาย เด็กจะต้องมีทัศนะของการเรียนรู้ด้วยตนเองให้ได้ มีการเรียนรู้นอกระบบไปด้วย ควบคู่กับการศึกษาในระบบ ดูยูทูบครับ เปิดวิกิพีเดีย ค้นกูเกิลทุกวัน วันนี้เจออะไรสงสัย อย่างสงสัยว่า บก.ลายจุด ทำอะไรให้สังคมบ้าง ทำไมไม่เปิดยูทูบ เปิดกูเกิล เปิดวิกิพีเดีย มันจะมีลิงก์ต่อไปหมดว่าผมทำอะไรบ้าง คุณไม่ต้องไปถามเรื่องอะไรแบบนี้ตามไลฟ์เฟซบุ๊ก

 

 

บก.ลายจุด มีความฝันอะไรไหม

ฝันผมคือเปลี่ยนแปลงโลก ผมพยายามใช้ทรัพยากรของผม ชีวิตผม เวลา และความสามารถที่ผมมีให้กับการเปลี่ยนสิ่งที่เปลี่ยนแปลงได้ให้มันดีขึ้น การใช้ชีวิตให้เป็นประโยชน์ ทำงานเพื่อสังคมมันเหนื่อย เพื่อนผมที่ทำเพื่อสังคมไม่มีความบันเทิง ทำมา 30 ปีพบว่าเปลี่ยนอะไรไม่ได้ มันจะบ้า เพราะฉะนั้นวิธีป้องกันการบ้าคือต้องมีความบันเทิง มันเป็นกลยุทธ์ให้ตัวเองไม่บ้า ความบันเทิงมันหล่อเลี้ยง มันอาจไม่ใช่สิ่งสำคัญที่สุด แต่ว่าการไม่มีมัน มันโหดร้าย พรรคเกรียนคือผู้นำความบันเทิงสู่สังคมไทย

 

ความสุขของ บก.ลายจุด อยู่กับอะไรมากที่สุด

ผมเคยดูยูทูบ มีคนบอกว่ามนุษย์เรามันขับเคลื่อนเพราะสนุก ต่อให้เรื่องนั้นมันดูเครียดนะ แต่ถ้าทำแล้วไม่เลิก จริงๆ แล้วมันสนุก สิ่งที่ผมทำตอนนี้ ผมโคตรสนุกเลย เหมือนอะดรีนาลีนผมหลั่งตลอดเวลา

 

Photo: THE STANDARD DAILY