กันยายน เดือนเสี่ยงขาประจำของโลกการเงิน

โลกการเงินปี 2025 ที่นักลงทุนมองว่ามีความไม่แน่นอนสูงที่สุดปีหนึ่ง ดำเนินมาได้ถึง 8 เดือนแล้ว แต่ไม่ว่าจะพบกับหลากหลายความกังวล สินทรัพย์ และดัชนีหุ้นหลักทั่วโลกกลับปรับตัวขึ้นใกล้จุดสูงสุดของปีกันทั้งนั้น

ในเดือนกันยายนนี้ โลกการเงินเปิดตัวด้วยโหมด Risk-On เมื่อตลาดแรงงานสหรัฐชะลอตัว หนุนการลดดอกเบี้ยของ Fed ทำให้นักลงทุนส่วนหนึ่งกังวลว่านี่จะเป็น Bad News is Good News ที่อาจดีระยะสั้น แต่เป็นความเสี่ยงในระยะยาวหรือไม่

นอกจากนั้น ในเชิงสถิติเดือนกันยายนก็ต่างจากเดือนทั่วไป มักเป็นเดือนที่ตลาดมีความผันผวนสูงขึ้น หรือการเปลี่ยนแปลงใหญ่มักเกิดขึ้นในช่วงนี้ สิ่งไหนคือมายาคติ เรื่องจริง และอะไรจะเกิดขึ้นได้บ้าง จึงเป็นสิ่งที่นักลงทุนไทยต้องรู้

เริ่มด้วยการวิเคราะห์เดือนกันยายนในช่วงตลาดการเงินยุคใหม่ (หลัง GFC) พบว่าเป็นเดือนที่สินทรัพย์ทางการเงินมักปรับตัวลงจริง

ตลาดหุ้นสหรัฐ (S&P500) และหุ้นโลก (World excluded US) มีผลตอบแทนเฉลี่ยติดลบ 0.66% และ 0.45% ตามลำดับ สินทรัพย์ที่มีค่าเฉลี่ยติดลบในก.ย.มากที่สุดในอดีตคือทองคำ (-1.53%) โดยมีสัดส่วนเดือนที่ผลตอบแทนติดลบถึง 73% พร้อมกับที่บอนด์ (BB Global Agg. Bonds) ก็มีผลตอบแทนเฉลี่ยติดลบพร้อมกันด้วย

สำหรับตลาดหุ้นและบอนด์ ก.ย.ที่แย่ที่สุดคือปี 2022 เป็นช่วงดอกเบี้ยขาขึ้น และ Fed กำลังขึ้นต่อเนื่องครั้งที่ 5 ส่วนทองคำปีที่แย่ที่สุดคือ 2011 จากแรงขายทำกำไรที่จุดสูงสุดใหม่ โดยมี Fed ใช้นโยบายการเงิน Operation Twist ทำให้เงินลงทุนยิ่งย้ายไปสู่ตลาดบอนด์เร็วขึ้นอีก

หมายความว่าความเสี่ยงของก.ย.ในอดีตมักเกิดจาก Liquidity Tightening หรือ การเปลี่ยนแปลงเชิงนโยบาย ส่งผลให้ทั้งสินทรัพย์เสี่ยง และสินทรัพย์ปลอดภัย ทำผลงานไม่ดีทั้งคู่ ไม่ใช่ปัจจัยเชิงฤดูกาลที่ชัดเจน

อย่างไรก็ดี ผมวิเคราะห์ต่อไปว่า หลังจากเดือนก.ย.แล้วตลาดช่วงที่เหลือของปีจะเป็นอย่างไรกลับได้ผลที่น่าสนใจคือ

กันยายนที่แย่ อาจเป็นไม่ใช่สัญญาณความเสี่ยงไปทั้งหมด

เช่นในฝั่งหุ้น พบว่าดัชนี S&P500 ปรับตัวขึ้นทุกครั้งในไตรมาสสี่ที่เดือนก.ย.ที่ผลตอบแทนติดลบ

แม้ความสัมพันธ์นี้จะไม่ได้เกิดขึ้นในทุกสินทรัพย์ เพราะผลตอบแทนของบอนด์ควรเคลื่อนไหวตามทิศทางดอกเบี้ย ทองคำควรขยับตาม momentum และเหตุการณ์เฉพาะตัว เช่นเดียวกับเงินบาท ที่ควรปรับตัวขึ้นลงตามทิศทางของเงินดอลลาร์ แต่ทั้งหมดกลับชี้ไปในทิศทางเดียวกัน ว่าปัจจัยฤดูกาลอย่าง Christmas Rally ดูจะมีโอกาสเกิดมากขึ้นถ้าตลาดปรับตัวลงในเดือนนี้

มุมมองของผมสำหรับเดือนกันยายนและไตรมาสที่สี่ปี 2025 มีทั้งหมดสามรูปแบบ

กรณี Base Case เศรษฐกิจชะลอตัว ไม่ถดถอย Fed ลดดอกเบี้ยแบบค่อยเป็นค่อยไป ดอลลาร์อ่อน หุ้นทั่วโลกไปต่อ

ภาพตลาดคล้ายกับปี 1995 และ 2019 ตลาดปรับตัวลงและ Fed ใช้นโยบายการเงินผ่อนคลายแบบป้องกันความเสี่ยง กำไรหุ้นทรงตัว ตลาดนอกสหรัฐมีแนวโน้มทำผลตอบแทนดีเพราะ Valuation ต่ำกว่า

ส่วนบอนด์และทองคำมีแนวโน้มปรับตัวขึ้นต่อจากการลดดอกเบี้ยต่อเนื่อง มีเพียงดอลลาร์ที่อาจไม่อ่อนค่ากว่านี้มาก เนื่องจากระดับปัจจุบันรับข่าวเหล่านี้ไปแล้ว

ดีกว่านั้นคือกรณี Bull Case เงินเฟ้อลดลงเร็วจากภาษีการค้าที่ไม่รุนแรงอย่างที่คาด ขณะที่ AI หนุนกำไรเติบโตต่อ

ภาพตลาดจะคล้ายปี 1998-1999 ช่วงปลายของขาขึ้น Dot-Com แต่ครั้งนี้ด้วยกำไรที่คอยหนุน Semiconductor ที่อยู่ในช่วงกำลังพัฒนา และการ Deglobalization ที่ทำให้เกิดการลงทุนในอุตสาหกรรมทั่วโลก

ข้อแตกต่างจากกรณี base case สำคัญคือภาษีการค้าที่มีโอกาสผ่อนคลายลงถ้าศาลสหรัฐฯ สั่งชะลอการเก็บภาษี หรือ Trump อาจเปลี่ยนใจถ้าเศรษฐกิจชะลอตัวลงอย่างรวดเร็ว ในกรณีเงินดอลลาร์จะอ่อนค่าต่อ เป็นแรงหนุนสำหรับทุกสินทรัพย์

แต่แน่นอนว่าก.ย.เป็นสถิติที่ไม่ควรมองข้าม Bear Case มีโอกาสเกิดขึ้นได้ถ้านโยบายการเงินไม่ผ่อนคลายตามคาด

ปัญหาสำคัญของการลงทุนในเดือนก.ย.ไปจนถึงช่วงท้ายปี 2025 คือเงินเฟ้อที่มีโอกาสทรงตัวสูงจากภาษีการค้า กำไรตลาดหุ้นลดลง ขณะที่บอนด์ยีลด์ระยะยาวมีแนวโน้มปรับตัวขึ้นเป็นผลจากการขาดดุลการคลัง

ถ้า Fed แสดงความลังเลที่จะลดดอกเบี้ยต่อเนื่อง ตลาดอาจถูกกดดันคล้ายกับปี 2022 ที่นโยบายการเงินเข้มงวด ขณะที่ความหวังการปรับนโยบายการเงินครั้งใหญ่ อาจต้องรอความชัดเจนจาก Trump ในการเลือกประธาน Fed คนใหม่

โดยสรุป ผมมองว่าอดีตของเดือนกันยายนที่น่ากลัวอาจไม่ใช่สิ่งที่จะเกิดซ้ำตามฤดูกาล แต่ละครั้งมีเหตุผลและปัจจัยเสี่ยงที่ต่างกัน

นักลงทุนไทยที่กำลังมองหาทิศทางการลงทุน ไม่ควรตั้งคำถามเพียงแค่ตลาดจะขึ้นหรือลงในเดือนนี้ แต่ควรถามว่า “อะไรคือปัจจัยที่จะขับเคลื่อนตลาดต่อจากนี้” และพอร์ตการลงทุนของเราพร้อมรับมือกับทั้งโอกาสและความเสี่ยงที่กำลังจะมาถึงแล้วหรือไม่ครับ

ภาพ: primeimages/Getty Images