เปิดเทอมวันแรกของภาคเรียนที่ 1 ปี 2564 ยังสับสน แม้กระทรวงศึกษาธิการจะยืนยันวันเปิดเทอมวันที่ 14 มิถุนายนนี้ แต่ ศบค. ได้แบ่งพื้นที่จังหวัดเป็นสี สีแดงเข้มหรือแดงเลือดหมูใน 4 จังหวัด ห้ามจัดการเรียนการสอนแบบ On-site คือห้ามใช้สถานที่โรงเรียนจัดการเรียนการสอนเด็ดขาด
โรงเรียนในพื้นที่กรุงเทพมหานครจึงต้องปรับตัวอย่างมากเพื่อให้เข้ากับสถานการณ์การสอนออนไลน์ ปัญหานอกจากนักเรียนบางส่วนไม่พร้อมด้วยข้อจำกัดด้านอุปกรณ์และทุนทรัพย์แล้ว คุณครูหลายคนที่อายุมากแล้ว และคุ้นชินกับการสอนแบบปกติมาตลอดชีวิตก็ต้องปรับตัวอย่างมากเช่นกัน
โรงเรียนประเทืองทิพย์วิทยา โรงเรียนเอกชนย่านบางเขน เป็นหนึ่งในโรงเรียนที่ครูหลายคนต้องปรับตัวเองมาใช้สื่อออนไลน์ในการสอน หากเป็นครูในยุคสมัยนี้คงเป็นเรื่องง่ายกับการใช้เทคโนโลยีในการสอนออนไลน์ แต่ยังมีครูอีกไม่น้อยที่มีอายุมากไม่คุ้นชินกับเทคโนโลยีในยุคสมัยนี้ ทางโรงเรียนจึงมีการจัดอบรมโดยคุณครูไอที เพื่อสอนการใช้งานโปรแกรมและอุปกรณ์สำหรับการสอน บางคนก็ทำได้อย่างคล่องแคล่ว แต่ครูบางคนก็ยังติดขัดอยู่บ้าง คุณครูทุกคนพร้อมที่จะเรียนรู้ เพื่อให้เด็กได้รับการสอนอย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
การเรียนออนไลน์จำเป็นต้องมีทั้งอุปกรณ์และอินเทอร์เน็ต และสำหรับเด็กเล็กจำเป็นต้องมีผู้ปกครองคอยดูแล ซึ่งไม่ใช่ทุกครอบครัวที่มีความพร้อม บางครอบครัวต้องพาลูกเล็กมาโรงเรียนเพื่อให้คุณครูคอยดูแลขณะเรียนออนไลน์เพราะต้องออกไปทำงาน นักเรียนบางคนต้องมาโรงเรียนเพราะไม่มีอุปกรณ์หรืออินเทอร์เน็ตในการเรียนออนไลน์ ในบางวิชาที่ต้องเรียนภาคปฏิบัติทำการทดลองอาจต้องงดไปก่อน เน้นเรียนภาคทฤษฎีไปก่อน เรียนที่บ้านอย่างไรก็ไม่เหมือนเรียนที่โรงเรียน
คุณครูสอนวิชาทำอาหาร ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 กำลังพยายามแก้ปัญหาขณะทำการสอนออนไลน์ เพราะนักเรียนบอกว่ามองไม่เห็นเอกสารงานที่ครูมอบหมายให้ โดยมีครูอีกท่านที่คุ้นชินกับการใช้โปรแกรมรีบเข้ามาช่วยแก้ปัญหา “ครูเป็นมือใหม่มากสำหรับการสอนออนไลน์ คงต้องค่อยๆ เรียนรู้กันไป”
หลังสอนจบคาบ คุณครูได้นำกระดาษแผ่นเล็กๆ ที่วาดตารางสอนและเขียนด้วยลายมือตัวบรรจงขึ้นมาดูว่าคาบต่อไปจะต้องสอนอะไร ระดับชั้นไหน และส่งลิงก์เพื่อเข้าเรียนออนไลน์ให้นักเรียนในไลน์กลุ่ม คุณครูบอกว่าเขียนตารางสอนไว้ดูเอง เพราะถนัดดูผ่านกระดาษมากกว่าจอ
ในการสอนออนไลน์คุณครูหลายท่านที่มีอายุค่อนข้างเยอะ มักไม่คุ้นชินกับการใช้เทคโนโลยี แต่ทางโรงเรียนได้ทำการจัดอบรมให้ครูไอทีเข้ามาทำการสอนการใช้โปรแกรม จึงทำให้ครูหลายท่านสามารถใช้โปรแกรมได้อย่างคล่องแคล่วถึงแม้จะพึ่งหัดใช้ก็ตาม
ช่วงชีวิตมัธยมศึกษาในโรงเรียนที่ขาดหายไป เพราะการเรียนออนไลน์เป็นการเรียนผ่านหน้าจออยู่ที่บ้าน ทำให้เด็กนักเรียนไม่ได้มาพบปะกับเพื่อนๆ และคุณครูที่โรงเรียน เจอหน้ากันเพียงผ่านหน้าจอ
นอกจากครูไทยที่ต้องปรับตัวกับการสอนออนไลน์ ครูชาวต่างชาติที่สอนในไทยก็ต้องปรับตัวเช่นกัน ในการเรียนภาษาอังกฤษซึ่งเป็นวิชาที่ต้องอาศัยความรู้ความเข้าใจในคำศัพท์ ถึงจะสามารถทราบเนื้อหาที่ครูสอนได้ คุณครูชาวต่างชาติวิชาวิทยาศาสตร์ พยายามใช้ท่าทางประกอบการสอน เพื่อให้นักเรียนเข้าใจเนื้อหาได้ง่ายขึ้น
“ไม่ได้ยินเสียงครับ” ข้อความแชตจากนักเรียนส่งถึงคุณครูในกลุ่มขณะเรียนออนไลน์ ในการเรียนออนไลน์มีปัญหาและอุปสรรคเกิดขึ้นได้เสมอ ทั้งจากอุปกรณ์ อินเทอร์เน็ต รวมไปถึงตัวผู้เรียนและผู้สอน เป็นเรื่องยากที่จะป้องกัน แต่เมื่อเกิดปัญหาคุณครูก็พร้อมแก้ไขอย่างทันท่วงที
การสอนออนไลน์ในบางวิชาต้องเป็นการสอนควบคู่ไปกับหนังสือเรียน เช่น วิชาคณิตศาสตร์ เพื่อให้เด็กทำโจทย์ตามที่คุณครูสั่ง จึงต้องเปิดหนังสือตามคุณครูและเรียนไปพร้อมๆ กันทีละหน้า
คุณครูบางคนเลือกที่จะใช้ Facebook Live ในการสอน และให้นักเรียนเช็กชื่อ หรือตอบคำถามผ่านช่องคอมเมนต์ ซึ่งคุณครูจะต้องเปิดทั้งสองหน้าจอควบคู่กันไป ทั้งไลฟ์สดสอนนักเรียน และดูคอมเมนต์ของนักเรียนในไลฟ์ควบคู่กันไป
การสอนออนไลน์ทำให้เด็กต้องอยู่บ้าน โดยเฉพาะเด็กเล็กชั้นประถมศึกษา เป็นวัยที่ควรได้รับคำแนะนำในการใช้สื่อออนไลน์ ซึ่งพ่อแม่อาจต้องออกไปทำงาน ทำให้ไม่มีใครดูแลเด็กในการใช้สื่อออนไลน์ได้ ผู้ปกครองบางท่านจึงพานักเรียนมาฝากคุณครูช่วยดูแลขณะเรียนออนไลน์
ไม่ใช่เด็กทุกคนที่มีความพร้อม ในการเรียนออนไลน์จำเป็นต้องใช้ทั้งอุปกรณ์และ อินเทอร์เน็ตสำหรับเข้าเรียนออนไลน์ เด็กนักเรียนบางคนจึงต้องเดินทางมาโรงเรียนเพื่อใช้คอมพิวเตอร์ของห้องคอมพิวเตอร์ในการเข้าเรียนออนไลน์
บางวิชาที่ต้องมีการปฏิบัติ การทดลอง เช่น วิชาชีววิทยา ทำให้การเรียนการสอนใช้ช่วงนี้เน้นไปที่เรื่องทฤษฎีมากกว่า หรือการทดลองง่ายๆ ที่สามารถทำเองได้ที่บ้าน
กล้องคงเป็นอุปกรณ์ที่ทำให้เด็กและนักเรียนใกล้กันมากขึ้นในสถานการณ์นี้ แม้จะเห็นกันผ่านหน้าจอแต่ก็ไม่เหมือนได้มาเจอกัน
การเรียนการสอนในช่วงโควิด-19 ทำให้ขาดการเจอหน้าพบปะพูดคุยกันของนักเรียนกับคุณครู การเป็นครูไม่เพียงแต่เป็นผู้ให้วิชาในห้องเรียน แต่ต้องสอนการใช้ชีวิตนอกห้องเรียนด้วย การไม่ได้พบเจอกันทำให้อาจไม่ได้เรียนรู้นิสัยของนักเรียนว่า คนนี้มีนิสัยแบบไหน ชอบอะไร และไม่ชอบอะไร จะได้ให้คำแนะนำหรือตักเตือนได้อย่างถูกต้อง หวังว่าหากสถานการณ์ดีขึ้น บรรยากาศการเรียนการสอนในห้องเรียนคงกลับมาเหมือนเดิม
พิสูจน์อักษร: ลักษณ์นารา พักตร์เพียงจันทร์
