ราชวงศ์ดอกเบญจมาศของญี่ปุ่นมีประวัติการสืบทอดราชบัลลังก์มาอย่างยาวนาน ในปัจจุบันญี่ปุ่นเป็นเพียงประเทศเดียวในโลกยุคสมัยใหม่ที่ยังคงเรียกประมุขของประเทศว่า ‘จักรพรรดิ (Emperor)’ โดยสมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะจะทรงสละราชสมบัติในวันที่ 30 เมษายนนี้ พร้อมส่งต่อพระราชอำนาจให้แก่เจ้าชายนารุฮิโตะ มกุฎราชกุมาร ในวันที่ 1 พฤษภาคม 2019
สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะทรงเป็นพระราชบุตรพระองค์ที่ 5 จาก 7 พระองค์ และทรงเป็นพระราชโอรสพระองค์โตในสมเด็จพระจักรพรรดิฮิโรฮิโตะ (จักรพรรดิโชวะ) และสมเด็จพระจักรพรรดินีนางาโกะ (จักรพรรดินีโคจุง) มีพระราชอนุชา 1 พระองค์ คือ เจ้าชายมาซาฮิโตะ ซึ่งทรงเป็นทายาทสืบพระราชบัลลังก์ลำดับที่ 4 แห่งราชวงศ์ญี่ปุ่นในขณะนี้
สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะทรงเป็นกษัตริย์พระองค์แรกที่ได้รับพระราชทานพระบรมราชานุญาตให้อภิเษกสมรสกับหญิงสามัญชน ครั้นยังทรงดำรงตำแหน่งมกุฎราชกุมารแห่งญี่ปุ่น เมื่อปี 1956 สมเด็จพระจักรพรรดิและสมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะ ทรงมีพระราชโอรสและพระราชธิดารวม 3 พระองค์ ได้แก่ เจ้าชายนารุฮิโตะ มกุฎราชกุมาร เจ้าชายฟุมิฮิโตะ และ ซายาโกะ คุโรดะ ที่สละฐานันดรศักดิ์ และใช้ชีวิตเยี่ยงสามัญชนกับชายหนุ่มผู้เป็นที่รัก
เจ้าชายนารุฮิโตะ มกุฎราชกุมาร จะทรงขึ้นครองราชย์ในฐานะสมเด็จพระจักรพรรดิแห่งญี่ปุ่น พระองค์ที่ 126 เริ่มต้นรัชสมัยเรวะ (Reiwa) อย่างเป็นทางการ เจ้าหญิงมาซาโกะ มกุฎราชกุมารีแห่งญี่ปุ่น พระวรชายา จะได้รับการสถาปนาขึ้นเป็นสมเด็จพระจักรพรรดินีพระองค์ใหม่แห่งญี่ปุ่น โดยทั้ง 2 พระองค์ มีพระราชธิดาร่วมกัน 1 พระองค์ คือ เจ้าหญิงไอโกะ ซึ่งอาจได้ดำรงพระสถานะมกุฎราชกุมารีในช่วงเวลาต่อมา แต่ไม่มีสิทธิ์ในการสืบราชบัลลังก์ต่อจากพระราชบิดา เนื่องจากถูกสงวนไว้ให้แก่พระรัชทายาทที่เป็นเพศชายเท่านั้น ตามที่ได้ระบุไว้ในกฎมณเฑียรบาล
คาดการณ์ว่า ภายหลังจากพระราชพิธีสละราชสมบัติและพระราชพิธีขึ้นครองราชย์แล้ว สมเด็จพระจักรพรรดิอะกิฮิโตะจะทรงดำรงพระสถานะ ‘สมเด็จพระจักรพรรดิพระเจ้าหลวง (Emperor Emeritus)’ ในขณะที่สมเด็จพระจักรพรรดินีมิชิโกะก็จะทรงทรงดำรงพระสถานะ ‘สมเด็จพระจักรพรรดินีพระพันปีหลวง (Empress Emerita)’ ต่อจากสมเด็จพระจักรพรรดินีโคจุง สมเด็จพระจักรพรรดินีพระพันปีหลวงพระองค์ก่อนหน้าที่สวรรคตเมื่อช่วงกลางปี 2000 ที่ผ่านมา
เจ้าชายฟุมิฮิโตะ พระราชอนุชาในสมเด็จพระจักรพรรดิพระองค์ใหม่ อาจได้รับการสถาปนาขึ้นดำรงพระสถานะ พระรัชทายาทลำดับที่ 1 ต่อจากพระเชษฐาของพระองค์ เจ้าชายฟุมิฮิโตะและเจ้าหญิงกิโกะ ทรงมีพระราชโอรสและพระราชธิดารวม 3 พระองค์ ได้แก่ เจ้าหญิงมาโกะ (ที่ทรงเตรียมสละฐานันดรศักดิ์) เจ้าหญิงคาโกะและเจ้าชายฮิซะฮิโตะ ซึ่งทรงเป็นพระโอรสเพียงพระองค์เดียวของราชวงศ์ญี่ปุ่นในช่วงเวลานี้ นับตั้งแต่เจ้าชายฟุมิฮิโตะ ผู้เป็นพระบิดา ประสูติเมื่อปี 1965
ภาพประกอบ: Nisakorn Rittapai
