ช่วง 2-3 วันที่ผ่านมา ข่าวที่สะเทือนความรู้สึกคนไทยทั้งประเทศและครองพื้นที่สื่อทุกสำนักคงหนีไม่พ้นข่าวการลักลอบล่าสัตว์ป่าในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวร ซึ่งนำไปสู่การตั้งคำถามในสังคมเพื่อทวงความยุติธรรมให้กับสัตว์ป่า เพราะชีวิตและอิสรภาพของพวกมันไม่ควรถูกพรากไปจากผืนป่าเพียงเพื่อสนองความต้องการของมนุษย์ที่เอาไว้เชยชม หรือล่าเพื่อเกมกีฬา

เช่นเดียวกับที่ประเทศลาว ข่าวการช่วยเหลือแพนด้าแดงใกล้สูญพันธุ์ 3 ตัวจากเงื้อมมือขบวนการลักลอบค้าสัตว์ป่า แม้จะเป็นเรื่องน่ายินดี แต่ในอีกด้านหนึ่งก็สะท้อนถึงความโหดร้ายของเครือข่ายค้าสัตว์ป่าต่างถิ่นที่นับวันจะยิ่งเหิมเกริมและไม่เกรงกลัวกฎหมาย

ประเทศลาว ซึ่งมีชายแดนติดกับเวียดนามและจีน เป็นอีกหนึ่งโซนสีแดงของแหล่งค้าสัตว์ป่าหรือชิ้นส่วนสัตว์ป่าที่ยังไม่ถูกกวาดล้างจนสิ้นซาก เมื่อวันที่ 12 มกราคมที่ผ่านมา เจ้าหน้าที่ได้สุ่มตรวจค้นรถตู้คันหนึ่งที่เดินทางมาจากจีน ก่อนจะพบแพนด้าแดง 6 ตัวที่ถูกขังอยู่ในกรงโดยที่พวกมันเองก็ไม่รู้ว่าจะไปไหน

น่าคิดว่าถ้าเจ้าหน้าที่ไม่ได้สั่งหยุดตรวจรถคันนี้ ชะตากรรมของแพนด้าแดงเหล่านี้จะลงเอยอย่างไร

น่าเสียดายที่แพนด้าแดง 3 จาก 6 ตัวมีสภาพอิดโรยและป่วย ก่อนจะตายจากไปในระหว่างที่เจ้าหน้าที่พยายามช่วยเหลือ

แต่แพนด้าแดงอีก 3 ตัวถูกส่งไปยังสถานพักฟื้นภายใต้การดูแลอย่างใกล้ชิดขององค์กรพิทักษ์สัตว์ป่า Free The Bears จากออสเตรเลีย ที่มีศูนย์ดำเนินงานในหลวงพระบาง

ร็อด เมบิน ผู้อำนวยการฝ่ายสื่อสารประจำภูมิภาคของ Free The Bears ให้สัมภาษณ์กับ AFP ว่าแพนด้าแดงทั้ง 3 ตัวซึ่งได้รับการดูแลอย่างดีนาน 2 สัปดาห์ เวลานี้ฟื้นตัวดีขึ้นมากจนสามารถย้ายไปยังกรงที่ใหญ่กว่าได้ ซึ่งจะทำให้พวกมันมีพื้นที่ปีนป่ายมากขึ้น

ทางกลุ่ม Free The Bears ยังได้แชร์ภาพล่าสุดของพวกมันขณะเคี้ยวใบไม้และแทะผลไม้สด ซึ่งทำให้เราสบายใจได้ว่าพวกมันจะมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้นหลังจากนี้

สำหรับใครที่อยากรู้ว่าเมื่อพวกมันพร้อมกลับคืนสู่ธรรมชาติแล้ว นักอนุรักษ์จะส่งพวกมันไปอยู่ไหน

เมบินตอบว่าทางศูนย์ยังไม่ได้ตัดสินใจในเรื่องนี้ แต่มีอยู่สองทางเลือกคือให้อยู่ในเขตคุ้มครองสัตว์ป่าในลาว หรือส่งกลับเข้าป่าในจีน

พบการลักลอบขนแพนด้าแดงในลาวครั้งแรก จุดหมายคือไทย?

แต่เรื่องน่าเป็นห่วงก็คือนี่เป็นครั้งแรกที่มีการสกัดการลักลอบขนแพนด้าแดงในลาว ทั้งยังเป็นแพนด้าแดงขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยมีการช่วยเหลือมาอีกด้วย

“มันค่อนข้างน่าประหลาดใจสำหรับเรา” เมบินเล่า “นี่มันผิดปกติ เพราะเราไม่เคยเจอแพนด้าแดงในลาวมาก่อนเลย เราสงสัยว่าพวกมันอาจถูกส่งไปตลาดมืดที่ค้าสัตว์ป่าต่างถิ่นหรือสวนสัตว์ส่วนตัว”

เมบินวิตกว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเป็นเครื่องบ่งชี้ว่ามีคนจำนวนมากขึ้นที่ต้องการเป็นเจ้าของแพนด้าแดง เพราะหน้าตาของพวกมันน่ารักน่าเอ็นดู ตัวเล็ก และมีขนสีทองแดง ดังนั้นจึงทำให้พวกมันกลายเป็นสัตว์ตัวเลือกอันดับต้นๆ สำหรับคนที่ต้องการเลี้ยงสัตว์ป่าหายาก นอกจากนี้ยังมีคนต้องการฆ่าเพื่อเอาขน ด้วยเหตุนี้สัตว์ชนิดนี้จึงตกอยู่ในอันตราย

ข้อมูลจากการประเมินในบัญชีแดงของสหภาพเพื่อการอนุรักษ์ธรรมชาติ (IUCN Red List of Threatened Species) ระบุว่า หนึ่งในปัจจัยที่ทำให้แพนด้าแดงเป็นที่ต้องการมากขึ้นมาจากการแชร์รูปน่ารักๆ ของเจ้าแพนด้าแดงตัวน้อยในโซเชียลมีเดีย

ขณะที่ แดมเบอร์ บิสตา จากองค์กร Red Panda Network ให้ความเห็นว่าการที่แพนด้าแดงเป็นที่ต้องการมากขึ้นในตลาดมืดจะส่งผลให้จำนวนประชากรของพวกมันในป่าลดลงอย่างรวดเร็ว ประกอบกับการผสมพันธุ์เพื่อขยายพันธุ์พวกมันมีค่าใช้จ่ายสูงจนไม่คุ้มค่า ดังนั้นการบุกรุกป่าเพื่อจับพวกมันจึงมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น

บิสตากล่าวเสริมว่าแพนด้าแดงไม่เหมาะกับการเป็นสัตว์เลี้ยง เพราะเลี้ยงยาก เสี่ยงติดเชื้อได้ง่าย และในแต่ละวันพวกมันจะกินอาหารหนัก 1 ใน 4 ของน้ำหนักตัวเลยทีเดียว      

ส่วน อัง ภูริ เชอร์ปา ผู้อำนวยการ Red Panda Network ประจำประเทศเนปาล กล่าวว่า เราไม่ค่อยพบสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิดนี้อาศัยอยู่นอกอาณาเขตที่อยู่ของมันในป่าไผ่ของประเทศเนปาล, ภูฏาน, อินเดีย, จีน และเมียนมา

เชอร์ปาระบุว่า ผลจากการตรวจสอบเบื้องต้นพบว่าแพนด้าแดง 6 ตัวนี้น่าจะถูกส่งไปตลาดค้าสัตว์เลี้ยง หรืออาจอยู่ในระหว่างเดินทางมาประเทศไทย ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ประเทศต่างๆ ต้องช่วยกันสอดส่องเพื่อปราบปรามและกวาดล้างการค้าผิดกฎหมายนี้

ถึงแม้แพนด้าแดง 3 ตัวจะได้รับการช่วยเหลืออย่างปลอดภัยแล้ว แต่ใช่ว่าเพื่อนสัตว์ป่า รวมถึงครอบครัวของพวกมันจะโชคดีแบบแพนด้าแดงเหล่านี้ แน่นอนว่าเมื่อไม่มีผู้ซื้อย่อมไม่มีผู้ขาย ดังนั้นจึงเป็นโจทย์ใหญ่สำหรับภาครัฐหรือทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องในการออกมาตรการลงโทษผู้ซื้ออย่างเข้มงวดด้วย เพราะยังมีชีวิตอีกนับไม่ถ้วนที่ต้องตกเป็นเครื่องสนองความเห็นแก่ตัวของมนุษย์ หากเรายังไม่เร่งแก้ไข

เพราะแพนด้าแดงควรจะได้ใช้ชีวิตอย่างอิสระหลังม่านไม้ไผ่ ไม่ใช่ถูกจองจำหลังลูกกรงเหล็ก

อ้างอิง:

• www.yahoo.com/news/red-pandas-rescued-laos-stir-fears-over-exotic-041355141.html
• www.nationalgeographic.com.au/animals/red-pandas-rescuedare-these-animals-the-next-black-market-pet.aspx