วิเคราะห์ ‘Project Big Picture’ แผนปฏิวัติฟุตบอลอังกฤษครั้งมโหฬารของลิเวอร์พูล และ แมนฯ ยูไนเต็ด

โดยไม่มีใครคาดคิด จู่ๆ แผ่นดินฟุตบอลอังกฤษก็ถึงคราวสั่นสะเทือนอีกครั้งเมื่อมีรายงานข่าวระดับ World Exclusive ของสำนักข่าว The Daily Telegraph เกี่ยวกับเรื่องข้อเสนอในการปฏิวัติวงการฟุตบอลอังกฤษที่ใหญ่ที่สุดชนิดพลิกฟ้าคว่ำแผ่นดินในชื่อ ‘Project Big Picture’

สิ่งที่สร้างความประหลาดใจให้แก่ทุกฝ่ายคือข้อเสนอดังกล่าวมาจากสองมหาอำนาจที่ประสบความสำเร็จสูงสุดของประเทศอย่างทีม ‘หงส์แดง’ ลิเวอร์พูล และ ‘ปีศาจแดง’ แมนเชสเตอร์ ยูไนเต็ด ที่ในยามปกติแล้วเป็นคู่แค้นตลอดกาล แต่กลับจับมือกันอย่างแน่นแฟ้นเพื่อผลักดันข้อเสนอนี้

สำหรับข้อเสนอเกี่ยวกับแผนการดังกล่าวเป็นข้อเสนอที่ริเริ่มโดยลิเวอร์พูล ที่ปัจจุบันเป็นของ Fenway Sports Group (FSG) กลุ่มธุรกิจกีฬาสัญชาติอเมริกัน โดยเดิมใช้ชื่อว่า ‘Revitalisation’ หรือการทำให้มีชีวิตชีวาอีกครั้ง ซึ่งแผนนี้ได้รับการสนับสนุนจากแมนฯ ยูไนเต็ด ซึ่งเป็นอีกหนึ่งสโมสรที่เป็นสมบัติของครอบครัวเกลเซอร์ กลุ่มทุนอเมริกันเช่นเดียวกัน

ในรายงานข่าวระบุว่าสโมสรอื่นๆ ในกลุ่มที่ได้รับการเรียกว่า ‘Big Six’ ซึ่งประกอบไปด้วยแมนเชสเตอร์ ซิตี้, อาร์เซนอล, เชลซี และท็อตแนม ฮอตสเปอร์ ต่างเห็นชอบด้วยเช่นกัน

แผนการฉบับนี้ไม่ได้เพิ่งคิดขึ้น แต่เริ่มหารือกันมาตั้งแต่ปี 2017 และผลกระทบรุนแรงจากการระบาดของโควิด-19 ที่ทำให้แฟนบอลไม่สามารถเข้าสนามได้ตั้งแต่เดือนมีนาคมเป็นตัวเร่งปฏิกิริยาในการผลักดันแผนนี้

โดยในตอนหนึ่งของเอกสารมีการระบุว่ามีเจตนาใน ‘การตั้งต้นใหม่ของระบบเศรษฐกิจและการปกครองของโครงสร้างฟุตบอลอังกฤษที่มีมาช้านาน’

ทั้งนี้ ส่วนที่ถูกมองว่าเป็นเรื่องดีคือการกระจายรายได้ใหม่ที่จะแบ่งรายได้ของพรีเมียร์ลีกให้แก่ฟุตบอลลีกมากขึ้น จากเดิม 4% เป็น 25% ซึ่งทำให้ ริค แพร์รี ประธานฟุตบอลลีก ยินดีที่จะร่วมผลักดันข้อเสนอนี้แม้ว่าจะทำให้เกิดความขัดแย้งอย่างรุนแรงกับทางพรีเมียร์ลีกก็ตาม

เหตุผลของแพร์รีคือ การร่วมแผนนี้จะทำให้ฟุตบอลลีกมีโอกาส ‘ลืมตาอ้าปาก’ มากขึ้นหลังจากที่ช่องว่างกับพรีเมียร์ลีกยิ่งห่างไกลกันราวกับอยู่ดาวคนละดวง ซึ่งแม้ในแผนดังกล่าวจะมีจุดที่น่ากังขาอยู่บ้าง เช่น ยกเลิกการแข่งขันฟุตบอล EFL Cup ซึ่งเป็นรายการเก่าแก่ของ EFL แต่ประเมินแล้วพวกเขา ‘ได้’ มากกว่า ‘เสีย’ และสมาชิกของฟุตบอลลีกจำนวน 72 สโมสร ‘เอาด้วย’ กับเรื่องนี้

ในส่วนที่น่ากังขาคือเรื่อง ‘อำนาจ’ ในการตัดสินใจเรื่องสำคัญที่จะตกอยู่กับ 9 สโมสรของพรีเมียร์ลีกทั้งหมดที่ถูกเรียกว่า Long-Term Shareholders ซึ่งประกอบไปด้วย 6 สโมสรในกลุ่ม Big Six รวมกับ เอฟเวอร์ตัน, เซาแธมป์ตัน และเวสต์แฮม ยูไนเต็ด

ในจำนวน 9 สโมสรนี้ ขอเพียงแค่ 6 เสียงก็สามารถโหวตเพื่อเปลี่ยนแปลงเรื่องสำคัญได้ทั้งหมด แม้กระทั่งการคัดค้านการเข้าเทกโอเวอร์ของสโมสรใหม่ต่อให้ผ่านการพิจารณาของพรีเมียร์ลีกก็ตาม หรือการเปลี่ยนแปลงกฎต่างๆ

ตรงนี้เป็นจุดที่ทำให้พรีเมียร์ลีกรวมถึงรัฐบาลอังกฤษออกมาตอบโต้อย่างรุนแรงและแสดงท่าทีผิดหวัง (โดยเฉพาะอย่างยิ่งต่อ ริค แพร์รี) ต่อการที่มีการเปิดเผยแผนดังกล่าวในสถานการณ์ที่ทุกฝ่ายเผชิญวิกฤต เพราะโดยหลักการเดิมของพรีเมียร์ลีกจะยึดหลัก ‘เท่าเทียม’ กันเป็นหลัก

ความเท่าเทียมเบื้องต้นคือทุกสโมสรในพรีเมียร์ลีกจะมี 1 สิทธิ์ 1 เสียง การโหวตเรื่องใดๆ ก็ตาม (ในช่วงก่อนหน้านี้ เช่น การโหวตเรื่อง Project Restart) จะต้องใช้เสียง 14 เสียงหรือมากกว่า 2 ใน 3 จึงจะอนุมัติ

หรือในเรื่องของรายได้จากลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดก็จะมีส่วนที่แบ่งเท่าเทียมกันอย่างชัดเจน (รายได้จากลิขสิทธิ์ภายในประเทศ) ส่วนที่เหลือจะคำนวณตามจำนวนนัดในการถ่ายทอดสด แต่ทุกสโมสรจะได้รับเงินในจำนวนที่ใกล้เคียงกัน

นอกจากนี้ยังมีเรื่องการลดจำนวนทีมในพรีเมียร์ลีกจาก 20 เหลือ 18 ทีมโดยให้เหตุผลเรื่องการลดจำนวนแมตช์ แต่มีการมองว่าเป็นการเปิดช่องเพื่อให้สโมสรใหญ่สามารถหารายได้จากการเดินสายทัวร์รอบโลกในระหว่างพรีซีซันได้สะดวกขึ้น

ทั้งนี้ หลังรายงานฉบับดังกล่าวเผยแพร่ออกมาได้เกิดกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรงในวงการฟุตบอลอังกฤษว่าเป็นแผนการ ‘ยึดอำนาจ’ ของเหล่าสโมสรยักษ์ใหญ่โดยใช้สถานการณ์ปัจจุบันเป็นข้ออ้าง (ในยามที่ EFL ลำบากเอาตัวแทบไม่รอด) เพื่อกรุยทางในการเปลี่ยนแปลงมากขึ้นอีกในอนาคต ซึ่งรวมถึงแผนการสร้างลีกระดับสุดยอดของยุโรปที่เป็นที่รู้จักว่า ‘ซูเปอร์ ลีก’ ซึ่งจะสร้างรายได้มหาศาลแก่สโมสรเหล่านี้

นอกจากนี้ฟุตบอลอังกฤษยังมีองค์ประกอบมากมาย ไม่ได้เป็นแค่เกมกีฬา แต่เป็นวัฒนธรรม เป็นส่วนสำคัญของชีวิต เป็นลมหายใจของคนอังกฤษ การจะเปลี่ยนแปลงใดๆ ก็ตามต้องคำนึงถึงภาคส่วนนี้ด้วย โดยเฉพาะแฟนบอลว่าต้องการเห็นความเปลี่ยนแปลงนี้หรือไม่ และคิดว่านี่เป็นการเปลี่ยนแปลงที่ดีจริงหรือ

อย่างไรก็ดี หลังจากที่ฝ่ายปฏิวัติที่นำโดยลิเวอร์พูล และแมนฯ ยูไนเต็ดได้ ‘เปิดหน้า’ มาแล้ว หลังจากนี้น่าจับตามองอย่างยิ่งว่าสถานการณ์ต่อไปจะเป็นอย่างไร ทุกฝ่ายจะสามารถหาทางออกร่วมกันได้หรือไม่

แต่สิ่งหนึ่งที่แน่ชัดนี่คือสายลมแห่งการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ครั้งแรกของฟุตบอลอังกฤษในรอบเกือบ 30 ปีนับตั้งแต่การต่อสู้เพื่อแยกตัวของสโมสรในระดับดิวิชัน 1 มาตั้งพรีเมียร์ลีก

และฟุตบอลอังกฤษจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

ริค แพร์รี อดีตผู้บริหารคนสำคัญของลิเวอร์พูล ปัจจุบันเป็นประธาน EFL คือหนึ่งในตัวละครสำคัญของเรื่องนี้

สำหรับแผนการ Project Big Picture นั้น ในส่วนที่มีความสำคัญประกอบไปด้วย

กองทุนช่วยเหลือ (Rescue Fund)

จัดตั้งกองทุนช่วยเหลือ 350 ล้านปอนด์สำหรับ EFL (English Football League-หน่วยงานที่กำกับดูแลลีกและสโมสรฟุตบอลในระดับ 2-4 ของอังกฤษ) และสมาคมฟุตบอล (FA) สำหรับฤดูกาล 2019/20 และ 2020/21

แบ่งเป็น

สำหรับ EFL:

เงินช่วยเหลือ 50 ล้านปอนด์สำหรับรายได้ที่สูญเสียจากวันที่มีการแข่งขัน (Matchday) ของฤดูกาล 2019/20
เงินช่วยเหลือ 200 ล้านปอนด์สำหรับรายได้ที่สูญเสียสำหรับฤดูกาล 2020/21
เงินช่วยเหลือจะถูกจ่ายให้ล่วงหน้าโดยมาจากเงินรายได้ส่วนที่จะเพิ่มขึ้นในอนาคต

สำหรับ FA:

เงินให้เปล่า 100 ล้านปอนด์ โดยมาจาก 55 ล้านปอนด์สำหรับค่าปฏิบัติงานที่สูญเสียไป, 25 ล้านปอนด์สำหรับการช่วยเหลือสโมสรในลีกที่ต่ำกว่า EFL (สโมสรนอกลีก/กึ่งอาชีพ), 10 ล้านปอนด์สำหรับช่วยเหลือลีกฟุตบอลหญิง วีเมนส์ ซูเปอร์ ลีก และแชมเปียนชิป และอีก 10 ล้านปอนด์สำหรับช่วยเหลือฟุตบอลในระดับรากหญ้า
เงินช่วยเหลือทั้งหมดจะมาจากการอนุมัติของสโมสรในพรีเมียร์ลีกผ่านการกู้ยืมที่สโมสรเป็นผู้ค้ำประกันให้

ส่วนที่เกี่ยวข้องกับปรับปรุงสนาม (Infrastructure Plan)

มีการตั้งกองทุนที่จะแบ่งเงิน 6% ของรายได้สุทธิของพรีเมียร์ลีกให้แก่สโมสรใน 4 ดิวิชันสูงสุด
ทุกปีแต่ละสโมสรจะได้รับเงิน 100 ปอนด์ต่อจำนวนที่นั่งในสนาม 1 ที่ (เช่น มี 10,000 ที่นั่งจะได้รับเงิน 1,000,000 ปอนด์)
เงินส่วนนี้จะใช้สำหรับการดูแลปรับปรุงสนามและประสบการณ์ของแฟนบอลเท่านั้น

ส่วนที่เกี่ยวข้องกับแฟนบอล (Fan Charter)

มีการกำหนดค่าตั๋วเข้าชมเกมพรีเมียร์ลีกนัดเยือนเอาไว้ที่ 20 ปอนด์ (ปรับทุก 3 ปีตามอัตราเงินเฟ้อ)
มีการช่วยเหลือค่าเดินทางสำหรับเกมเยือนพรีเมียร์ลีก
มีการสร้างอัฒจันทร์ชมฟุตบอลแบบยืนที่ปลอดภัย (Safe-Standing) ตามความเหมาะสมของแต่ละสโมสร โดยขึ้นอยู่กับการเห็นชอบจากรัฐบาล
จำนวนผู้ชมทีมเยือนจะต้องมีอย่างน้อย 3,000 ที่นั่งหรือ 8% ของความจุสนามในกรณีใดกรณีหนึ่ง

Annual Good Causes

เพิ่มงบประมาณสำหรับการใช้จ่ายเพื่อสังคมในอังกฤษ 66%
รายได้ของพรีเมียร์ลีกจำนวน 5% จะถูกแบ่งใช้เพื่อสังคมและวงการฟุตบอลระดับรากหญ้าอย่างต่อเนื่องทุกปี ซึ่งรวมถึงการต่อสู้กับปัญหาการเหยียดสีผิวและเชื้อชาติ

The Premier League urges football’s stakeholders to work together for the good of the game

Statement: https://t.co/07F9hVHoR8 pic.twitter.com/l8WeHtIt9x

— Premier League (@premierleague) October 11, 2020

พรีเมียร์ลีกผิดหวังกับแผน Project Big Picture และเรียกร้องให้ทุกสโมสรทำงานร่วมกันเพื่ออนาคตที่ดีของวงการฟุตบอล

สัดส่วนการแบ่งรายได้จากสื่อ สปอนเซอร์ (มีให้เลือก 3 ออปชัน)

Option A: 50% แบ่งเท่ากันหมด, 25% แบ่งตามจำนวนนัดที่ถ่ายทอดสด, อีก 25% แบ่งตามจำนวนนัดที่ถ่ายทอดสด 3 ปีที่ผ่านมา

Option B: ใช้แผนปัจจุบันของพรีเมียร์ลีก (50% แบ่งเท่ากัน, 25% ตามจำนวนนัดที่ถ่ายทอดสด และอีก 25% สำหรับค่าธรรมเนียมสาธารณูปโภค) แต่สโมสรที่ขึ้นชั้นมาใหม่จะถูกสงวนเงินไว้ 25 ล้านปอนด์สำหรับ 2 ปีแรกในพรีเมียร์ลีกเพื่อบรรเทาความเสี่ยงกรณีที่ตกชั้น

Option C: ใช้แผนปัจจุบันของพรีเมียร์ลีก แต่สโมสรที่ขึ้นชั้นมาใหม่จะได้รับเงิน 25% ของค่าธรรมเนียมสาธารณูปโภคใน 3 ปีแรกในลีก

ข้อเสนออื่นๆ

ยกเลิกการจ่ายเงินช่วยเหลือสโมสรที่ตกชั้น (Parachute Payments) และปรับแผนการแบ่งจ่ายเงินใหม่เพื่อความเป็นหนึ่งเดียวกันของพรีเมียร์ลีกและฟุตบอลลีก โดยจะเพิ่มส่วนแบ่งจาก 4% ในปัจจุบันเป็น 25%
ลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดของพรีเมียร์ลีกและฟุตบอลลีกสำหรับรายการในประเทศและต่างประเทศจะถูกนำจำหน่ายรวมกันโดยพรีเมียร์ลีก
เงินชดเชยที่จะต้องจ่ายให้แก่ EFL และ FA, เงินค่าโครงสร้างและเงินกู้ยืมจะลดลงตามความตั้งใจในการกระจายรายได้อย่างเท่าเทียม

โครงสร้างพีระมิดใหม่ (Pyramid Structure)

จำนวนสโมสรในพรีเมียร์ลีกซึ่งเดิมก่อตั้งโดย 18 สโมสรจะลดลงจาก 20 เหลือ 18 สโมสร
การปรับลดจะช่วยลดความแน่นของปฏิทินการแข่งขัน ด้วยจำนวนทีมที่ลดลง และการยกเลิกเงิน Parachute Payments จะทำให้มีเงินสนับสนุน EFL มากขึ้น
ลดจำนวนการแข่งขันจาก 38 เหลือ 34 นัดต่อฤดูกาล ซึ่งจะช่วยทีมชาติได้อีกทางด้วย
สำหรับจำนวนสโมสรในแชมเปียนชิพ, ลีกวัน และลีกทู จะมี 24 สโมสร

การเลื่อนชั้นและตกชั้น

การตกชั้นของพรีเมียร์ลีก: จะมีอย่างน้อย 2 ทีมที่ตกชั้นโดยอัตโนมัติ (อันดับ 17 และ 18)
การขึ้นชั้นของสโมสรในแชมเปียนชิป: อันดับ 1 และ 2 จะเลื่อนชั้นโดยอัตโนมัติ
ทีมอันดับ 16 ของพรีเมียร์ลีกจะต้องเล่นเพลย์ออฟร่วมกับสโมสรอันดับ 3-5 ของแชมเปียนชิป โดยทีมอันดับ 16 ของพรีเมียร์ลีกจะพบกับทีมอันดับ 5 ของแชมเปียนชิป และอีกคู่อันดับ 3-4 ของแชมเปียนชิปพบกันเอง ผู้ชนะระหว่างสองคู่นี้จะพบกันในนัดชิงชนะเลิศเพลย์ออฟ ใครที่ชนะจะได้เล่นในพรีเมียร์ลีก
การตกชั้นของทีมในแชมเปียนชิป: จะมีจำนวนการตกชั้น 3 ทีม
สำหรับลีกวัน: ขึ้นชั้น 3 ทีม ตกชั้น 4 ทีม
สำหรับลีกทู: ขึ้นชั้น 4 ทีม ตกชั้น 4 ทีม

สิทธิ์ในการโหวตแบบพิเศษ (Special Voting Rights)

9 สโมสรซึ่งเป็นสมาชิกของพรีเมียร์ลีกมาต่อเนื่องยาวนานกว่าสโมสรอื่นจะได้รับการพิจารณาในฐานะ ‘ผู้ถือหุ้นระยะยาว’ (Long-Term Shareholder)
ในการโหวตอนุมัติใดๆ สามารถกระทำได้ด้วยจำนวนผู้ถือหุ้นระยะยาว 2 ใน 3 (เดิมทุกสโมสรมี 1 สิทธิ์ 1 เสียง และการอนุมัติต้องใช้เสียงทั้งหมด 14 เสียง) โดยไม่จำเป็นต้องได้รับการเห็นชอบจากสโมสรอื่น ซึ่งจะใช้ในกรณี

การเลือกหรือถอดถอน CEO หรือสมาชิกบอร์ดบริหาร
การออกระเบียบเกี่ยวกับการควบคุมค่าใช้จ่าย
สัญญาการขายลิขสิทธิ์ถ่ายทอดสดและสื่อของลีก
สามารถโหวตค้านในกรณีที่พรีเมียร์ลีกอนุมัติเจ้าของสโมสรใหม่

ข้อเสนออื่นๆ

ทุกสโมสรในพรีเมียร์ลีกมีสิทธิ์ขายลิขสิทธิ์การถ่ายทอดสดจำนวนฤดูกาลละ 8 นัดให้แก่แฟนบอลโดยตรงผ่านช่องทางของสโมสรในทุกภูมิภาคทั่วโลก
ทุกสโมสรของพรีเมียร์ลีกและแชมเปียนชิปได้รับอนุญาตให้ฉายไฮไลต์การแข่งขันในระหว่างเกมผ่านช่องทางดิจิทัลของตัวเอง
จะไม่มีการถ่ายทอดสดในสหราชอาณาจักรเกินกว่า 27 นัดต่อฤดูกาล
จะไม่มีการถ่ายทอดสดในช่วง 15.00 น. วันเสาร์ (Blackout) ตามที่เคยมี เพื่อช่วยป้องกันจำนวนผู้ชมในเกมระดับ EFL
ยกเลิกการแข่งขันลีกคัพ และคอมมิวนิตี้ ชิลด์
จัดตั้งองค์กรอิสระใหม่เพื่อกำกับดูแลเกมฟุตบอลอาชีพของผู้หญิง ที่จะไม่ขึ้นตรงกับพรีเมียร์ลีกและสมาคมฟุตบอล
ให้แข่งรีเพลย์เอฟเอคัพ แต่จะไม่ให้แข่งในช่วงพักฤดูหนาว (Winter Break)
พรีเมียร์ลีกจะเริ่มช่วงปลายเดือนสิงหาคม เพื่อขยายเวลาให้เกมกระชับมิตรช่วงพรีซีซัน
จะไม่มีการเว้นว่าง 2 สัปดาห์ระหว่างสัปดาห์สุดท้ายของพรีเมียร์ลีกและนัดชิงแชมเปียนส์ลีก
ทุกสโมสรในพรีเมียร์ลีกจะต้องเข้าร่วมทัวร์นาเมนต์ช่วงซัมเมอร์ของพรีเมียร์ลีก 1 ครั้งในทุก 5 ปี
ใช้กฎ Financial Fair Play ในแนวทางเดียวกับ UEFA เพื่อไม่ให้เสียเปรียบสโมสรอื่นในยุโรป
กำหนดการใช้จ่าย 50 ล้านปอนด์ต่อรอบปีงบประมาณสำหรับทุกการใช้จ่าย และเข้มงวดกับการนิยามคำว่า ‘ฝ่ายที่เกี่ยวข้อง’ (Related Party)