จิตวิทยาการลงทุนส่งผลต่อกำไรขาดทุนอย่างไร

อารมณ์ ความรู้สึก จิตใจ ความคุ้นเคย ล้วนส่งผลต่อกรอบความคิดและการตัดสินใจในการลงทุน

โค้ชหนุ่ม-จักรพงษ์ เมษพันธุ์ และโอมศิริ วีระกุล ชวน พิริยะ พาณิชย์ชะวงศ์ ผู้แปลหนังสือ จิตวิทยาการลงทุน The Psychology of Investing มาถอดเกร็ดความรู้จากหนังสือเล่มดัง เพื่อให้นักลงทุนเข้าใจและรู้ทันแง่มุมทางจิตวิทยาการลงทุนมากขึ้น

ติดตามได้ใน The Money Growth by The Money Coach เอพิโสดนี้

สามารถแนะนำ ติชมรายการ ส่งคำถาม หรือเสนอประเด็นที่อยากฟังมาได้ที่ [email protected]

ข้อคิดในการตัดสินใจก่อนลงทุน
แบ่งเป็นเรื่องของอคติ การใช้อารมณ์ และเหตุผล ในหนังสือจิตวิทยาทั่วไปมักพูดถึงเรื่องสมอง ว่าสมองของเรามีสองซีก ซีกหนึ่งวิเคราะห์ อีกซีกหนึ่งใช้อารมณ์ การด่วนตัดสินใจด้วยสัญชาตญาณ หลายครั้งคนเรามักมองข้าม คิดว่าเรากำลังวิเคราะห์อยู่ แต่จริงๆ แล้วไม่ใช่

การตีกรอบ การตัดสินใจ สิ่งเหล่านี้สามารถช่วยสรุปและช่วยในเรื่องของการจัดพอร์ตได้เป็นอย่างดี หุ้นเวลาเราซื้อ อาจมีหลายตัวในพอร์ต บางทีเรามองเป็นตัวๆ ไป แต่จริงๆ แล้วมันมีผลเชื่อมโยงกับภาพรวมของพอร์ต

ความมั่นใจมากเกินไป
ความมั่นใจมีความเกี่ยวข้องกับจิตวิทยาการลงทุน ส่วนใหญ่มักเกิดจากสภาวะกระทิง คือช่วงจังหวะที่หุ้นกำลังขึ้นทุกๆ ตัว คนส่วนใหญ่มักจะตีความไปว่ามันคือผลงานของเรา แต่ไม่ได้วิเคราะห์อย่างมีเหตุผลว่ามันเกิดจากอะไร คนเรามักจะพยายามหาเหตุผลมาสร้างความภูมิใจของเรา ทำให้ความมั่นใจสูงขึ้น และอาจนำไปสู่การตัดสินใจที่ผิดพลาดได้ในครั้งต่อไป เพราะมีความเชื่อเก่าว่าเคยทำแบบนี้แล้วประสบความสำเร็จ เกิดเป็นสภาวะมั่นใจในตัวเองมากเกินไป

วิธีแก้เมื่อมีความมั่นใจมากเกินไป
ต้องเริ่มจากการเตรียมตัวเองให้พร้อม มีการวางแผนที่ชัดเจน ทำการบ้านมาก่อน มีวินัยในการวางแผน รวมถึงมีการเรียนรู้เรื่องจิตวิทยาการลงทุนมาก่อน จะทำให้เราเห็นภาพล่วงหน้าว่ามันจะเกิดอะไรขึ้นกับเราบ้าง ถ้ามันเกิดขึ้นจากสภาวะเรื่องของอารมณ์ ความกังวล เราก็อาจเตรียมตัวรับมือกับมันไปได้ก่อนประมาณหนึ่ง ไม่ว่าจะขาดทุนหรือกำไรมากเท่าไร เราจะมีความนิ่งขึ้น

แผนการ การเรียนรู้ และคอยเช็กตัวเองอยู่เรื่อยๆ เป็นสิ่งที่สำคัญ บางทีความสำเร็จมากขึ้นเรื่อยๆ ก็อาจกลายเป็นกับดักให้กับนักลงทุนได้

บัญชีในใจ
สมองของเราเปรียบเหมือนเป็นตู้เอกสาร เวลาบันทึกข้อมูล เช่นเราซื้อหุ้นตัวนี้ไป สมมติขาดทุน มันจะไปบันทึกอยู่ในตู้นี้ แล้วเวลาที่เราเจอเหตุการณ์คล้ายๆ แบบนี้อีกในอนาคต ถ้าเราไม่มานั่งวิเคราะห์ หรือทำการบ้านใหม่ดีๆ ด้วยเหตุและผล บางทีมันจะไปโยงเข้ากับเรื่องที่ผ่านมา แล้วทำให้มีการฝังใจ

หรือบางทีมันจะไปโยงกับความเสี่ยง อย่างในกรณีของนักพนัน เวลาเอาเงินของตัวเองไปเล่นแล้วได้กำไรมา มักจะชอบคิดว่าเงินนี้เราได้ฟรีมา เป็นเงินของบ่อน แล้วคราวนี้มันมีแนวโน้มที่เราจะนำไปพนันกับอะไรที่มันเสี่ยงขึ้น เพราะมาจากการที่เราคิดว่าเป็นเงินที่ได้ฟรีมา

การลงทุนในครั้งต่อไปควรต้องผ่านกระบวนการวิเคราะห์ โดยเฉพาะถ้าต้องการสะสมความมั่งคั่งในระยะยาว เราควรจะต้องมองว่ามันเป็นเงินของเรา เพราะมันเข้ามาอยู่ในมือเราแล้ว

จิตวิทยาในการจัดพอร์ต
แนะนำให้มองพอร์ตเป็นก้อนเดียวกัน ทุกอย่างมีความสัมพันธ์กัน มีเรื่องของการบริหารความเสี่ยง เช่นลงทุนในหุ้นไปแล้ว เราอาจจะไปลงทุนในหุ้นอีกประเภทหนึ่ง อีกอุตสาหกรรมหนึ่ง เพื่อให้มันเป็นการบริหารความเสี่ยงในแต่ละสถานการณ์ เพราะฉะนั้นเวลาเราลงทุน เราก็อาจจะต้องมองพอร์ตในมุมมองภาพรวม

สำหรับคนที่มองหุ้นว่าเสี่ยงเกินไปแล้วเลือกไม่ลงทุน
ในหนังสืออธิบายว่า หุ้นไม่ได้เกี่ยวข้องกับส่วนอื่นๆในชีวิตเราเลย เช่นรายได้ประจำจากเงินเดือนของเรา ถ้ามองว่าหุ้นมีความเสี่ยง อย่างน้อยมันก็คือความเสี่ยงที่ไม่ได้ผูกกับรายรับ-รายจ่ายอื่นๆ ของเรา มันเกิดจากการตัดแบ่งเป็นส่วนเงินออมออกมา แล้วนำไปบริหารกับการลงทุนของตัวเอง

อายุส่งผลต่อจิตวิทยาการลงทุนมากน้อยแค่ไหน
คนอายุน้อยโดยมากจะสามารถรับความเสี่ยงได้มากกว่าอยู่แล้ว คนมีอายุอาจจะไม่ค่อยอยากจะรับความเสี่ยงมากจนเกินไป การลงทุนอาจจะไม่ได้หวือหวามาก เมื่อเทียบกับน้องๆ ที่อายุน้อยกว่า ที่อาจจะมีความกล้า มีความมั่นใจในการลงทุนมากกว่า

แต่วัยอย่างเดียวไม่พอ ยังมีเรื่องของความรู้ รวมถึงประสบการณ์ที่อยู่ในตลาด การที่อยู่ในตลาดนานพอ สามารถช่วยทำให้เราเข้าใจมากขึ้นได้ การหาความรู้เยอะๆ ก็เป็นตัวช่วยในการเร่งประสบการณ์ขึ้นมาได้ ไม่ใช่ว่าคนอายุน้อยแล้วไม่มีประสบการณ์จะต้องรอประสบการณ์เพียงแต่อย่างเดียว

สามารถฟังพอดแคสต์ The Money Growth by The Money Coach
ผ่านแอปพลิเคชันต่างๆ ที่คุณสะดวกหรือใช้อยู่แล้วได้เลย