เติ้งลี่จวิน หรือ เทเรซา เติ้ง (Teresa Teng) นักร้องเพลงจีนสากลชาวไต้หวันชื่อดัง เกิดที่เมืองเป่าจง (Baozhong) เทศมณฑลหวินหลิน (Yunlin) พ่อเป็นทหารกองทัพสาธารณรัฐจีน (Republic of China Armed Forces) มาจากมณฑลเหอเป่ย์ ประเทศจีน ส่วนแม่มาจากมณฑลชานตง ซึ่งทั้งคู่อพยพไปยังไต้หวันหลังพรรคคอมมิวนิสต์เข้าครอบครองจีนในปี 1949
เติ้งเป็นบุตรสาวเพียงคนเดียวจากพี่น้องทั้งหมด 5 คน เธอได้รับการเลี้ยงดูในครอบครัวที่ยากจน และใช้ชีวิตวัยเด็กในหมู่บ้านที่ต้องพึ่งพาทหาร
เมื่ออายุได้ 6 ขวบ ได้ซึมซับความชอบด้านเสียงเพลงจากพ่อแม่ที่ชอบการแสดงงิ้วและโอเปรา ก่อนที่เธอจะได้เรียนขับร้องกับเพื่อนของพ่อซึ่งเป็นผู้ฝึกสอนวงดนตรีของกองทัพอากาศ โดยต่อมาครูคนแรกได้แนะนำให้เธอร้องเพลงต่อหน้าผู้ชมที่เป็นทหาร ซึ่งเป็นการฝึกฝนที่เติ้งดำเนินมาตลอดชีวิต
เติ้งได้รับรางวัลใหญ่ครั้งแรกในปี 1964 เมื่อเธอร้องเพลง Visiting Yingtai จากภาพยนตร์โอเปราเรื่อง The Love Eterne ของ Shaw Brothers ในงานที่จัดโดย Broadcasting Corporation of China ปีต่อมาเธอได้เข้าเรียนที่โรงเรียนมัธยมในเมืองซานฉง เทศมณฑลไทเป แต่เนื่องจากความขัดแย้งระหว่างการร้องเพลงและการเรียน เติ้งจึงลาออกจากโรงเรียนในปีที่สองและมุ่งหน้าสู่อาชีพนักร้องอย่างเต็มตัว
เสียงและเพลงของเติ้งเป็นที่จดจำทั่วทั้งเอเชียตะวันออกและในหมู่ชาวจีน ทั้งในไต้หวัน จีน และชาวจีนโพ้นทะเลทั่วโลก จนมีคำกล่าวว่า “มีชาวจีนอยู่ที่ไหน ก็จะได้ยินเพลงของเติ้งลี่จวินที่นั่น” เพลงของเธอยังเป็นที่รู้จักในหมู่ชาวญี่ปุ่น ชาวเกาหลี ชาวไทย ชาวเวียดนาม ชาวมาเลเซีย และชาวอินโดนีเซียจำนวนมากเช่นกัน
เติ้งมีชื่อเสียงจากบทเพลงรักและเพลงพื้นเมืองภาษาฮกเกี้ยน โดยเพลงที่โด่งดังจนรู้จักกันทั่วไปทั่วเอเชีย อาทิ เถียนมี่มี่ (Tian Mi Mi) ที่แปลว่า หวานปานน้ำผึ้ง และไม่เพียงเพลงภาษาจีนกลางเท่านั้น เธอยังเคยมีผลงานเพลงภาษาไต้หวัน ภาษากวางตุ้ง ภาษาญี่ปุ่น ภาษาอินโดนีเซีย และภาษาอังกฤษด้วย
ทั้งนี้เติ้งเสียชีวิตอย่างกะทันหันเนื่องจากโรคหอบหืดขณะเดินทางมาพักผ่อนที่จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อวันที่ 8 พฤษภาคม 1995 ขณะอายุได้เพียง 42 ปี
ภาพ: Nora Tam / South China Morning Post via Getty Images
