การพิจารณาคดีนูเรมเบิร์ก (Nuremberg Trials) เป็นชุดการพิจารณาคดีทางทหารที่ฝ่ายสัมพันธมิตรผู้ชนะสงครามโลกครั้งที่ 2 เป็นผู้จัด ซึ่งมุ่งเน้นการฟ้องดำเนินคดีต่อผู้นำนาซีเยอรมนี ในศาลทหารระหว่างประเทศ (International Military Tribunal)
การพิจารณาคดีชุดแรกเริ่มต้นเมื่อวันที่ 20 พฤศจิกายน 1945 ณ ตำหนักยุติธรรม ที่เมืองนูเรมเบิร์ก รัฐบาวาเรีย ซึ่ง 4 ผู้พิพากษาจากสหรัฐอเมริกา สหภาพโซเวียต อังกฤษ และฝรั่งเศส ได้ทำการพิจารณาคดีผู้นำนาซีเยอรมนี 24 คนที่ถูกดำเนินคดีในข้อหาก่ออาชญากรรมสงคราม ซึ่งรวมถึงการเข้าร่วมสงครามรุกราน การละเมิดประเพณีการทำสงคราม และก่ออาชญากรรมต่อมนุษยชาติ โดยกระบวนการไต่สวนและอ่านข้อกล่าวหาทั้งหมดกินเวลารวมกว่า 1,000 ชั่วโมง
จำเลยในชุดแรกนี้ประกอบด้วยผู้นำคนสำคัญของนาซีเยอรมนี ซึ่งถูกจับกุมมาได้ขณะที่บุคคลสำคัญหลายๆ คนของนาซีที่ชักใยอยู่เบื้องหลังสงคราม เช่น อดอล์ฟ ฮิตเลอร์, ไฮน์ริช ฮิมม์เลอร์ และ โยเซฟ เกิบเบิลส์ กระทำอัตวินิบาตกรรมไปก่อนหน้าแล้ว โดยการพิจารณาคดีชุดแรกสิ้นสุดลงในวันที่ 1 ตุลาคม 1946
ผู้พิพากษา เจฟฟรีย์ ลอว์เรนซ์ ประธานศาลชาวอังกฤษ เป็นผู้เปิดการพิจารณาคดี โดยเรียกการพิจารณาคดีนี้ว่า “เป็นคดีที่มีความพิเศษเฉพาะในประวัติศาสตร์ของหลักนิติศาสตร์โลก และมีความสำคัญสูงสุดต่อผู้คนนับล้านทั่วโลก”
ส่วนการพิจารณาคดีชุดที่สอง เป็นการพิจารณาคดีผู้กระทำความผิดอาชญากรรมสงคราม ซึ่งมีความสำคัญน้อยกว่าจำเลยกลุ่มแรก และดำเนินการโดยคณะตุลาการศาลทหารนูเรมเบิร์ก (Nuremberg Military Tribunals)
ภาพ: Raymond D’Addario/Galerie Bilderwelt / Getty Images
