แม่ชีเทเรซา หรือคุณแม่เทเรซา นักพรตหญิงในศาสนาคริสต์ นิกายโรมันคาทอลิก และนักมนุษยธรรมที่มีชื่อเสียงก้องโลก ในฐานะผู้ช่วยเหลือและผู้ต่อสู้เพื่อคนยากไร้ทั้งในประเทศที่ยากจนและร่ำรวย เสียชีวิตด้วยวัย 87 ปีเมื่อวันที่ 5 กันยายน 1997 ที่บ้านพักในเมืองโกลกาตา ประเทศอินเดีย หลังเผชิญอาการป่วยจากโรคหัวใจ
แม่ชีเทเรซาเกิดเมื่อวันที่ 26 สิงหาคม 1910 ที่สโกเปีย จักรวรรดิออตโตมัน (ปัจจุบันคือเมืองหลวงของประเทศมาซิโดเนียเหนือ) เดิมมีชื่อว่า แอ็กเนส กอนจา โบยาจู มีบิดาเป็นชาวคริสต์ที่เคร่งครัดในหลักศาสนา ทำให้ตั้งแต่วัยเด็กเธอชอบไปโบสถ์เพื่อฟังบาทหลวงเทศน์มาโดยตลอด และเติบโตขึ้นเป็นเด็กร่าเริงและมีสุขภาพดี
ไม่นานต่อมาแอ็กเนสได้รู้จักกับประเทศอินเดีย แต่ก็ได้รู้ว่าอินเดียในขณะนั้นมีระบบสาธารณูปโภคที่ยังล้าหลังอยู่มาก มีคนยากไร้มากมายในประเทศที่ต้องทนทุกข์ทรมาน และเริ่มสงสัยว่าจะมีวิธีใดที่จะช่วยเหลือผู้ทุกข์ยากในอินเดียได้ ซึ่งช่วงเวลานี้เองที่เธอเริ่มมีความคิดที่จะบวชเป็นแม่ชี
ในปี 1928 แอ็กเนสตัดสินใจขออนุญาตครอบครัวเพื่อบวชเป็นแม่ชี ตอนแรกครอบครัวคัดค้าน แต่ต่อมาไม่กี่วันก็ยอมให้เธอบวช เธอเดินทางไปบวชที่อารามโลเรโต ในกรุงดับลิน ประเทศไอร์แลนด์ ซึ่งการลาจากจากครอบครัวของเธอในครั้งนี้เป็นครั้งสุดท้ายที่เธอจะได้เห็นหน้าของแม่และน้องสาว
โดยแอ็กเนสตั้งใจศึกษาเล่าเรียนวิชาที่นักพรตหญิงพึงได้เรียนเป็นเวลา 1 เดือน หลังจากนั้นจึงเดินทางไปยังอินเดียในเดือนธันวาคมปีเดียวกัน และได้เริ่มออกเผยแผ่คำสอนในเมืองดาร์จีลิง รัฐสิกขิม ทางตอนเหนือของอินเดีย ซึ่งเธอได้พักอยู่ที่อารามโลเรโต ซึ่งตั้งอยู่ที่เมืองดาร์จีลิง และได้เข้าพิธีปฏิญาณตนเป็นนักพรตหญิงและได้รับศาสนนาม (ชื่อทางศาสนา) ว่า ภคินีเทเรซา ซึ่งมาจากนามของนักบุญเทเรซาแห่งพระกุมารเยซู และได้ปฏิญาณตนตลอดชีพในปี 1937
วันที่ 10 กันยายน 1946 ขณะที่แม่ชีเทเรซากำลังนั่งรถไฟกลับไปยังอารามที่ดาร์จีลิง ระหว่างทางเธอก็ได้ยินพระวจนะของพระเจ้า ซึ่งเนื้อหาที่พระเจ้าพูดกับแม่ชีเทเรซาในขณะนั้น ทำให้แม่ชีเทเรซาตัดสินใจขออนุญาตไปทำงานในสลัม เพื่อช่วยเหลือคนยากจน แต่การทำแบบนั้นถ้าหากทำโดยไม่ได้รับการอนุญาตเป็นพิเศษ จะถือว่ามีความผิดทางศาสนา แม่ชีเทเรซาจึงขอให้ท่านมุขนายกขอร้องไปยังพระสันตะปาปาให้อนุญาตแม่ชีเทเรซาเป็นกรณีพิเศษ และได้รับอนุญาตให้ไปทำงานในสลัมได้ในปี 1948
ในปี 1950 อาร์ชบิชอปได้ตั้งกลุ่มของแม่ชีเทเรซาเป็นคณะนักบวชคาทอลิกซึ่งมีชื่อว่า ‘คณะธรรมทูตแห่งเมตตาธรรม’ (Missionaries of Charity) โดยปฏิบัติหน้าที่ช่วยเหลือผู้ยากไร้ รับเลี้ยงเด็กกำพร้า และออกรักษาผู้ป่วยชาวไร่ ชาวนา และผู้ยากไร้ ซึ่งผู้คนส่วนใหญ่มักเรียกแม่ชีเทเรซาว่าคุณแม่เทเรซา (Mother Teresa)
จนกระทั่งในปี 1979 ท่านจึงได้รับรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพ และหลังจากมรณกรรมก็ได้รับการประกาศเป็นบุญราศีโดยสมเด็จพระสันตะปาปาจอห์น ปอล ที่ 2 มีนามว่า ‘บุญราศีเทเรซาแห่งกัลกัตตา’ ต่อมาในวันที่ 4 กันยายน 2016 สมเด็จพระสันตะปาปาฟรานซิสได้ประกาศให้ท่านเป็น ‘นักบุญเทเรซาแห่งกัลกัตตา’
ภาพ: Tim Graham / Getty Images
