อนาคตของ ‘เวเปอร์ฟลาย’ รองเท้าเจ้าปัญหาในโลกของนักวิ่งดูเหมือนจะคลี่คลายลงเล็กน้อยเมื่อผลิตภัณฑ์สุดเทพจะไม่ถูกสั่งห้ามใช้แข่งขัน แต่นั่นไม่ได้หมายความว่าวงการนักวิ่งจะมีคำตอบที่ดีพอสำหรับเรื่องนี้

รองเท้าตระกูลเวเปอร์ฟลายจากไนกี้กลายเป็นที่พูดถึงอย่างมากในช่วงที่ผ่านมา หลังจากที่ทางด้านองค์กรกรีฑาโลก (World Athletics) พิจารณาที่จะสั่งห้ามไม่ให้มีการใส่รองเท้ารุ่นนี้ลงทำการแข่งขัน เนื่องจากมองว่าเทคโนโลยีที่ล้ำหน้าของรองเท้ารุ่นนี้ทำให้เกิดความเหลื่อมล้ำ มีการได้เปรียบเสียเปรียบในการแข่งขัน

โดยมีรายงานว่าในปี 2019 ที่ผ่านมามีนักวิ่งที่ใส่รองเท้าตระกูลเวเปอร์ฟลาย ซึ่งเปิดตัวครั้งแรกเมื่อปี 2016 สามารถขึ้นโพเดียมได้ถึง 31 จาก 36 อันดับในรายการมาราธอนระดับเมเจอร์ 6 รายการ ขณะที่ในปี 2018 เอเลียด คิปโชเก เองก็คว้าแชมป์มาราธอนที่เบอร์ลินโดยทำเวลา 2 ชั่วโมง 1 นาที 39 วินาที และเมื่อเดือนตุลาคมปีกลาย นักวิ่งหญิง บริจิด คอสเก ก็ทำลายสถิติโลกของ พอลล่า แรดคลิฟฟ์ ด้วยรองเท้าเวอร์ชัน Next% ด้วยเวลา 2 ชั่วโมง 14 นาที 4 วินาที

เรื่องนี้ทำให้มีการร้องเรียนอย่างมากว่านักกีฬาของไนกี้ที่สวมใส่รองเท้ารุ่นนี้ได้เปรียบคู่แข่ง ซึ่งเหตุผลสำคัญคือการที่พื้นรองเท้านั้นมีความหนาเป็นพิเศษ และมีการสอดแผ่นคาร์บอนเข้าไปในระหว่างชั้นพื้นรองเท้า ซึ่งช่วยเสริมสมรรถภาพในการวิ่งได้อย่างมาก ซึ่งเป็นสิ่งที่ยังไม่มีผู้ผลิตรองเท้ายี่ห้ออื่นพัฒนาเทคโนโลยีที่ดีเท่าหรือดีกว่าได้ในเวลานี้

มีการศึกษาว่ารองเท้าตระกูลนี้สามารถช่วยให้นักวิ่งสามารถวิ่งได้ดีขึ้นได้ถึง 4-5% ซึ่งสำหรับนักกีฬาในระดับ Elite หรือระดับสูงสุดของโลกสามารถทำเวลาได้ดีขึ้น 60-90 วินาทีในระยะทางวิ่ง 26.2 ไมล์ หรืออาจจะมากกว่านั้นสำหรับนักกีฬาในระดับทั่วไป

และนั่นนำไปสู่การถกเถียงว่าโลกนักวิ่งควรจะยอมรับรองเท้ารุ่นนี้ในฐานะเทคโนโลยีที่จะทำให้วงการก้าวไปข้างหน้า หรือควรจะปฏิเสธมันเสีย เพราะสิ่งสำคัญที่สุดสำหรับการแข่งขันคือการแข่งขันที่บริสุทธิ์ยุติธรรม

อย่างไรก็ดี ล่าสุดดูเหมือนสถานการณ์จะคลี่คลายลงบ้าง เมื่อทางด้านองค์กรกรีฑาโลกเตรียมออกประกาศอย่างเป็นทางการว่าจะไม่มีการสั่งห้ามใช้รองเท้ารุ่นนี้ลงทำการแข่งขันแต่อย่างใด แต่จะมีการออกมาตรการระยะสั้นเพื่อควบคุมสถานการณ์

มาตรการดังกล่าวคือการที่ระหว่างนี้ไปจนถึงจบการแข่งขันโอลิมปิกที่กรุงโตเกียวจะห้ามไม่ให้มีการออกรองเท้ารุ่นใหม่ที่ใช้เทคโนโลยีที่ใหม่กว่าที่มีอยู่ในปัจจุบัน

นอกจากนี้จะมีการตั้งโครงการวิจัยอย่างจริงจังเพื่อตรวจสอบว่ารองเท้าเวเปอร์ฟลายนั้นทำให้เกิดความได้เปรียบเสียเปรียบจากรองเท้าของแบรนด์คู่แข่งแค่ไหนในการแข่งขันระดับ Elite ของโลก

สุดท้ายคือการที่จะมีการออกกฎสำหรับการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์รองเท้ารุ่นใหม่ๆ โดยผู้ผลิตทุกรายจะต้องส่งรองเท้ารุ่นตัวอย่างให้ทำการตรวจสอบก่อนว่าจะอนุญาตให้ใช้ในการแข่งขันหรือไม่

เพียงแต่ก็ยังเป็นเรื่องที่ยากสำหรับหน่วยงานที่จะทำการตรวจสอบ ซึ่งต้องมีการศึกษาวิจัยอย่างจริงจังและต้องได้รับความร่วมมือจากบริษัทผู้ผลิตด้วย

สิ่งที่ชัดเจนสิ่งเดียวในเวลานี้คือรองเท้าเวเปอร์ฟลายจะไม่ถูกแบนจากการแข่งขัน

เพียงแต่มันได้นำโลกของนักวิ่งไปสู่ดินแดนที่ไม่เคยไปถึงมาก่อน กับคำถามที่ก็ยังหาคำตอบไม่ได้ว่าสุดท้ายแล้วเราควรจะก้าวไปต่อหรือจะหยุดรอกันอยู่ที่ตรงนี้

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์

อ้างอิง:

• https://www.theguardian.com/sport/2020/jan/28/controversial-nike-vaporflys-escape-ban