“ทุกๆ วันเราพบเจอแต่เรื่องที่มันไม่ถูกต้องอยู่ตลอดเวลา คุณคิดว่ากฎหมายมันสามารถจัดการทุกปัญหาได้เหรอ”
ตั้งแต่ได้ดูตัวอย่างเรื่อง คืนยุติ-ธรรม ครั้งแรก เราพกคำถามนี้ติดตัว เดินเข้าไปโรงภาพยนตร์ด้วยความหวังว่าจะได้ ‘คำตอบ’ อะไรบางอย่าง และพบว่าสุดท้ายเราไม่ได้สิ่งที่ต้องการ แต่เดินออกมาพร้อมกับอีกหนึ่งคำถามสำคัญ
ความยุติธรรมมีอยู่จริงหรือ?
คืนยุติ-ธรรม คือภาพยนตร์แอ็กชันทริลเลอร์นำเสนอประเด็นหนักๆ ที่แทบหาชมได้น้อยมากในอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทยในช่วงหลายปีหลัง ว่าด้วยเรื่องของ มานพ (ก๊อต-จิรายุ ตันตระกูล) ชายหนุ่มที่ถูกใส่ร้ายว่าเป็นคนลงมือฆ่าภรรยาเพราะฤทธิ์ของยาเสพติด ในขณะที่คนร้ายตัวจริงอย่าง สิทธิชน (กิ๊ก-เกียรติ กิจเจริญ) พิธีกรชื่อดัง ใช้ชื่อเสียง เงินทอง และอิทธิพลป้ายสีความผิดให้กับมานพ และใช้ชีวิตได้อย่างสุขสบายราวกับไม่มีอะไรเกิดขึ้น
มานพได้พบกับ กานดา (ปูเป้-รามาวดี นาคฉัตรีย์) จิตแพทย์สาวที่อาสาเข้ามาช่วยบำบัดสภาพจิตใจหลังออกจากเรือนจำ พร้อมกับความจริงที่ว่าเมื่อตกกลางคืนมานพจะมีอีกบุคลิกหนึ่งที่ตื่นขึ้นมาเพื่อเตรียมตัวสำหรับการล้างแค้นและทวงคืนความยุติธรรมด้วยตัวเอง
“ตอนกลางคืนที่เขาหลับ ผมออกมาพิพากษาไอ้พวกกากเดนที่เกาะกินสังคมของเราอยู่ ไอ้พวกระยำที่ไม่มีใครคิดจะจัดการกับพวกมัน”
คืนยุติ-ธรรม แบ่งเรื่องราวออกเป็น 3 พาร์ตหลักๆ คือ ตอนที่มานพถูกใส่ร้าย ช่วงพูดคุยกับกานดาเพื่อไขปริศนาบางอย่าง และช่วงเวลา 12 ชั่วโมงที่อีกบุคลิกหนึ่งของมานพออกไปล้างแค้นในค่ำคืนที่เรียกว่า ‘คืนยุติธรรม’
เราสัมผัสได้ถึงการดึงกลิ่นอายจากภาพยนตร์ฮอลลีวูดหลายๆ เรื่อง ที่ชัดเจนมากๆ อย่างการตามแก้แค้นแบบ John Wick และไฮไลต์จากภาพยนตร์คลาสสิกที่ต้องไปดูกันเองว่าเป็นเรื่องไหน เพราะถ้าบอกไปจะเป็นการสปอยล์ไคลแมกซ์หลายๆ จุดทันที
ในภาพรวมเรารู้สึกว่า คืนยุติ-ธรรม ทำหน้าที่ฐานะภาพยนตร์แอ็กชันเนื้อหาเข้มข้น แปลกใหม่ในประเทศไทยได้อย่างน่าสนใจ ไม่ใช่ประเด็นเรื่องการนำเสนอ เพราะอย่างที่บอกว่าเราสามารถเห็นประเด็นเหล่านี้ในภาพยนตร์ต่างประเทศเป็นเรื่องปกติ
แต่ที่น่าสนใจและชวนตั้งคำถามคือทำไมการนำเสนอประเด็นความยุติธรรมจึงกลายเป็นเรื่อง ‘น่าตื่นเต้น’ สำหรับอุตสาหกรรมภาพยนตร์ไทยไปได้
นอกจากนี้ยังมีปัญหาที่ค่อนข้างติดอยู่ในหัวของเราตลอดเวลา คือความรู้สึกไม่สมจริง ไม่สมเหตุสมผล หลายคำถามเกิดขึ้นตลอดระยะเวลาที่ติดตามการทวงคืนความยุติธรรมของมานพ
เช่น ทำไมภาพกล้องวงจรปิดในออฟฟิศของสิทธิชนที่บันทึกเหตุการณ์เอาไว้ชัดเจนจึงถูกบิดเบือนทำให้เลือนหายได้ง่ายขนาดนั้น, มานพที่เป็นอดีตนักบัญชีธรรมดาไปฝึกวิชาและหาอาวุธสงครามจำนวนมากขนาดนั้นมาจากไหน, ทำไมมานพจึงบุกไปหาศัตรูหลายคนได้ง่ายเหลือเกิน, ทำไมตอนที่ตัวละครหนึ่งอัปโหลดคลิปวิดีโอลงบนโซเชียลมีเดียในช่วงที่กำลังลำบากแล้วไม่มีใครสนใจให้ความช่วยเหลือ และทำไมเมื่อเกิดเรื่องร้ายขึ้น เจ้าหน้าที่ตำรวจถึงมาช้าเหลือเกิน ฯลฯ
เราพกคำถามเหล่านั้นติดตัวออกมาจากโรงภาพยนตร์ เริ่มเปิดโทรศัพท์มือถือเพื่ออัปเดตข่าวสาร เราก็ได้คำตอบขึ้นมาว่าบางทีสิ่งที่เห็นใน คืนยุติ-ธรรม อาจสมจริงมากกว่าที่คิด และสมจริงจนน่าขนลุกเมื่อนึกถึงหลายเหตุการณ์ที่เคยเกิดขึ้นในประเทศของเรา
ทำไมสิทธิชนจะบิดเบือนข้อมูลในกล้องวงจรปิดออฟฟิศตัวเองไม่ได้ ขนาดกล้องวงจรปิดในบ่อนการพนันยังไม่มีความหมาย และยังมีคนเปลี่ยนความเร็วของซูเปอร์คาร์ให้ลดลงไปกว่าครึ่งได้แบบไม่ยากเย็น
ทำไมมานพจะหาอาวุธสงครามมาล้างแค้นไม่ได้ ในเมื่อเราเพิ่งเห็นข่าวนายทหารบุกปล้นคลังแสงและรถฮัมวีที่ควรได้รับการดูแลอย่างเข้มงวดจากกองทัพ และยังเห็นข่าวคนทั่วไปเอาปืนขึ้นมาขู่เพียงเพราะปะทะกันบนท้องถนนอยู่บ่อยๆ
ทำไมคนในภาพยนตร์ต้องสนใจตอนที่ตัวละครหนึ่งอัปโหลดคลิปขอความช่วยเหลือ ในเมื่อในชีวิตจริงหลายคนก็ไม่ได้ทำอะไรมากไปกว่าคอมเมนต์เพื่อความสะใจ ซ้ำร้ายที่สุดคือมีบางคนไปคอมเมนต์คนที่กำลังจะฆ่าตัวตายให้ทำสิ่งนั้นในทันที
ทำไมตำรวจต้องมาถึงเหตุการณ์เร็วกว่าในภาพยนตร์ ในเมื่อเราเพิ่งเห็นข่าวประชาชนขี่มอเตอร์ไซค์หลายคันตามรถที่เพิ่งแหกด่านออกไปด้วยตัวเอง หรือเวลาที่มีคน ‘ถูกบังคับให้สูญหาย’ หรือถูกทำร้ายเพราะแสดงความคิดเห็นที่แตกต่าง เราก็แทบไม่มีโอกาสเห็นคดีคืบหน้าไปถึงขั้นจับตัวคนร้ายได้สักครั้ง
ตรงข้ามกับเวลามีการชุมนุมปราศรัย หลายๆ ครั้งที่ดูเหมือนเจ้าหน้าที่จะกระตือรือร้นเข้าควบคุมสถานการณ์อย่างรวดเร็วมากเป็นพิเศษ ทำให้เราเห็นว่าจริงๆ แล้วเจ้าหน้าที่ตำรวจมีศักยภาพ ทำงานได้รวดเร็ว ขึ้นอยู่กับว่าจะหยิบศักยภาพเหล่านั้นขึ้นมาใช้กับเรื่องไหน หรือตาม ‘ใบสั่ง’ ของใครเท่านั้นเอง
เมื่อพอจะได้คำตอบเรื่องความ ‘สมจริง’ หรือ ‘ไม่สมจริง’ ของ คืนยุติ-ธรรม ไปแล้ว อีกหนึ่งคำถามของมานพที่เราได้ยินตั้งแต่ตัวอย่างภาพยนตร์ก็ดังขึ้นมาในหัวของเราอีกครั้งอย่างชัดเจน
“หมอคิดว่ามันมีสิ่งที่เรียกว่าความยุติธรรมอยู่ในสังคมเราจริงๆ เหรอ”
ตัวอย่างภาพยนตร์เรื่อง คืนยุติ-ธรรม
พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์
