จับตา เมียนมา วิกฤต ส่อฉุดการค้าชายแดน ไทย สูญเหลือต่ำกว่า 1 แสนล้านบาท

สถานการณ์ชายแดนไทย-เมียนมากลับมาตึงเครียดอีกครั้ง ล่าสุดเมื่อช่วงเช้ามืดของวันที่ 20 เมษายน ฝ่ายต่อต้านใช้เครื่องยิงระเบิดและโดรนทิ้งระเบิดโจมตีทหารเมียนมา บริเวณใต้สะพานมิตรภาพไทย-เมียนมา แห่งที่ 2 อำเภอเมียวดี ห่างจากแนวชายแดนตรงข้ามอำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ประมาณ 1.5 กิโลเมตร

ขณะที่กองทัพอากาศไทยสั่งการให้เครื่องบินรบแบบ F-16 จำนวน 2 ลำ ปฏิบัติภารกิจบินลาดตระเวน เพื่อแสดงท่าทีและป้องปรามการบินล้ำแดน บริเวณพื้นที่ตามแนวชายแดนไทย-เมียนมา จังหวัดกำแพงเพชรและจังหวัดตาก

ล่าสุดยังมีรายงานข่าวระบุว่า รัฐบาลไทย โดยกระทรวงการต่างประเทศ ส่งจดหมายเชิญเรียกฝ่ายต่างๆ ที่เกี่ยวข้องทั้งภาครัฐและเอกชนมาประชุมร่วมกันในวันที่ 23 เมษายนนี้ เพื่อหารือ ร่วมประเมิน และเตรียมแผนการรับมือกับสถานการณ์รุนแรงที่กำลังเกิดขึ้นกับพรมแดนของไทย

ก่อนหน้านี้ ช่วงบ่ายวันที่ 19 เมษายน กระทรวงพาณิชย์ได้ส่งจดหมายเชิญหน่วยงานภาคธุรกิจเอกชนไทย ประกอบด้วย สมาชิกคณะกรรมการร่วมภาคเอกชน 3 สถาบัน (กกร.) ได้แก่ สภาหอการค้าแห่งประเทศไทย, สภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และสมาคมธนาคารไทย และสภาธุรกิจไทย-เมียนมา มาร่วมประชุมด่วนเพื่อจัดตั้ง War Room เพื่อเฝ้าติดตามสถานการณ์ที่เกิดขึ้นด้วย

กริช อึ้งวิฑูรสถิตย์ ประธานสภาธุรกิจไทย-เมียนมา เปิดเผยกับ THE STANDARD WEALTH ว่า ช่วงก่อนเกิดสถานการณ์โควิดแพร่ระบาดในปี 2563 ในเมียนมา อัตราแลกเปลี่ยนค่าเงินจ๊าดของเมียนมาจะอยู่ที่ประมาณ 1,100 จ๊าดต่อดอลลาร์ แต่เมื่อเกิดโควิดแพร่ระบาด ส่งผลกระทบต่อค่าเงินจ๊าดให้มีทิศทางอ่อนค่าลงอย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งก่อนเกิดการเปลี่ยนแปลงการปกครองในเมียนมาช่วงต้นปี 2564 ค่าเงินจ๊าดอ่อนค่าตกลงไปอยู่ที่ระดับประมาณ 1,340-1,350 จ๊าดต่อดอลลาร์

นอกจากนี้ ภายหลังจากการเปลี่ยนแปลงการปกครองในเมียนมา ส่งผลให้ธุรกิจธนาคารพาณิชย์ในเมียนมาเริ่มมีปัญหา เพราะประชาชนเกิดความกังวล จึงแห่ออกไปถอนเงินฝากออกจากธนาคารพาณิชย์จนทำให้ธนาคารต้องปิดลง ซึ่งกดดันให้ค่าเงินจ๊าดในปี 2564 อ่อนค่าลงไปอยู่ที่ประมาณ 1,700-1,800 จ๊าดต่อดอลลาร์ ต่อมาในเดือนสิงหาคม 2565 ค่าเงินจ๊าดร่วงลงไปอย่างหนักอยู่ที่ประมาณ 4,600 จ๊าดต่อดอลลาร์

เงินจ๊าดอ่อนค่าร่วงหนัก 3 เท่าตัว

ทั้งนี้ ความเคลื่อนไหวด้านอัตราแลกเปลี่ยนถือเป็นความเสี่ยงสำคัญที่จะกระทบต่อภาคธุรกิจไทยที่มีการค้าขายลงทุนทำธุรกิจในเมียนมา เนื่องจากโดยปกติแล้ว ภาคธุรกิจของไทยจะต้องใช้เงินดอลลาร์สำหรับนำเข้าสินค้าจากต่างประเทศเพื่อส่งออกไปยังเมียนมา โดยได้รับชำระค่าสินค้ากลับมาเป็นเงินจ๊าด รวมถึงสินค้าที่ผลิตจากประเทศไทยที่ส่งไปยังเมียนมาเอง ทุกใบแจ้งหนี้ (Invoice) ที่รัฐบาลกำหนดบังคับให้ใช้เงินดอลลาร์เป็นสกุลเงินหลัก ซึ่งเป็นความเสี่ยงที่สูง ดังนั้น การที่ธุรกิจเอกชนต้องแบกรับภาระอัตราแลกเปลี่ยนที่มีความผันผวนสูง จึงเป็นความเสี่ยงสำหรับภาคธุรกิจไทยที่ลงทุนทำธุรกิจกับเมียนมา

“ค่าเงินดอลลาร์เปรียบกับค่าเงินจ๊าด เมื่อเปรียบแล้วค่าเงินจ๊าดหายไปประมาณ 3 เท่าตัว แน่นอนว่าธุรกิจไทยในช่วงนั้นที่มีการค้าขายก็จะขาดทุนประมาณ 3 เท่าตัวทันทีเช่นกัน จากผลกระทบเรื่องอัตราแลกเปลี่ยนผันผวน ส่วนสถานการณ์วันนี้ค่าเงินจ๊าดเริ่มนิ่งมาอยู่ที่ประมาณ 3,400-3,500 จ๊าดต่อดอลลาร์”

นอกจากนี้ การเปลี่ยนแปลงการปกครองภายในของเมียนมาที่เกิดขึ้นในปี 2564 ทำให้เกิดการต่อต้านของกลุ่มไม่เห็นด้วย และทำให้เกิดผลกระทบและความวุ่นวายตามมา

3 ปี เศรษฐกิจเมียนมาทรุดหนัก ไทย-เทศแห่ถอนลงทุน

ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา การลงทุนต่างชาติ (FDI) ในเมียนมาหายไป 3 เท่า ในช่วงนั้นเริ่มเห็นบริษัทต่างชาติแห่ถอนการลงทุน เนื่องจากค่าเงินจ๊าดผันผวน กระแสเงินสดในประเทศ สภาวะเศรษฐกิจ เงินเฟ้อพุ่ง ค่าแรงไม่สอดคล้องกับค่าครองชีพ ดังนั้น หากถามว่าถึงวันนี้นักลงทุนใช้เหตุผลอะไรที่ต้องลงทุนในเมียนมา ส่วนใหญ่จะมองว่า

“แม้ปัจจัยหลายๆ อย่างจะดี ค่าแรงถูก หรืออะไรก็แล้วแต่ แต่หากเป็นเรื่องการเมืองที่ไม่นิ่ง มีการแซงก์ชัน ก็ไม่เหมาะที่จะลงทุนต่อไปได้”

สำหรับบริษัทไทยที่เข้าไปทำธุรกิจการค้าและลงทุนในเมียนมาเวลานี้ จากที่เคยมีพันกว่ารายในช่วง 3 ปีก่อน ก็เริ่มลดลงเหลือ 400 ราย และขณะนี้ก็ได้ทยอยถอนตัวออกมา เหลือบางรายที่ยังทำการค้าการลงทุนจริงๆ อยู่ไม่ถึง 100 รายเท่านั้น

ดังนั้น อนาคตอันใกล้หากไม่สามารถเจรจาหรือยุติลงได้ คาดว่ามูลค่าการค้าชายแดนไทย-เมียนมาในปีนี้อาจเหลือเพียงไม่ถึง 1 แสนล้านบาท จาก 2 แสนกว่าล้านบาท (มูลค่าการค้าชายแดนรวม 8 แสนล้านบาทต่อปี) เพราะการสู้รบครั้งนี้ไม่เหมือนในอดีต เนื่องจากเป็นการสู้รบ 3 ฝ่าย ระหว่างทหารรัฐบาล ฝ่ายต่อต้าน รวมถึงกองกำลังชาติพันธุ์ของกลุ่มกะเหรี่ยงที่มีที่ตั้งอยู่บริเวณรอยต่อชายแดนเมียวดี-แม่สอด ซึ่งห่างกับไทยเพียงแม่น้ำเมยกั้นไม่ถึง 1 กิโลเมตร ตรงนี้น่าห่วง เพราะไทยทำการค้าผ่านชายแดนแม่สอด-เมียวดีมากกว่า 80% ส่วนที่เหลือคือ แม่สาย-ท่าขี้เหล็กและระนอง-เกาะสอง

“อย่าลืมว่าเราขายของไม่ได้ขายผ่านแม่น้ำเมยแล้วจบ เมื่อผ่านเข้าไปในเมียนมาจะกระจายสินค้าจากเมียวดีไปที่เมืองการค้าหลักคือ ย่างกุ้งและมัณฑะเลย์ ประเด็นคือ กว่าจะกระจายสินค้าผ่านเมียวดีไปยังเมืองเหล่านี้ก็ต้องผ่านสมรภูมิ ซึ่งไม่มีอะไรรับประกันได้เลยว่าจะปลอดภัย เราอาจต้องเตรียมใจไว้เลยว่า 3-6 เดือนยังเป็นช่วงระยะสั้น ประคองไปได้ หากลากยาวไป 1-2 ปี ผมว่าน่าห่วงกว่า เพราะพฤติกรรมผู้บริโภค (Consumer Behavior) หรือความคุ้นชินสินค้าเราจะเลือนหายไป ถ้าไม่ปรับแผนไปสู่การขนส่งในโลจิสติกส์อื่นๆ เช่น ทางเรือ ซึ่งตรงนี้จะต้องผ่านการหารือระหว่างรัฐบาล”

จับตากำลังซื้อใหม่จากนักธุรกิจเมียนมา ขนเงินสดลงทุนอสังหาไทย

อย่างไรก็ตาม ภาคธุรกิจไทยเองก็ต้องปรับตัว โดยการปรับแผนจากเดิมที่เข้าไปลงทุนในเมียนมา ก็ต้องปรับด้วยการดึงดูดนักลงทุนเมียนมามาไทย ซึ่งน่าสนใจว่า ชาวเมียนมาในกลุ่มคนที่มีกำลังซื้อนั้นเป็นกลุ่มนักลงทุนที่มีเงินสดสูง ถ้าเราสามารถดึงเขามาลงทุนในไทยได้จะเป็นประโยชน์

“โดยเนเจอร์นักธุรกิจเมียนมามีเงิน และลงทุนโดยการซื้อเงินสด โดยเฉพาะภาคอสังหาริมทรัพย์ ชาวเมียนมามาซื้อคอนโดไทยมากขึ้นอย่างมาก กว้านซื้อคอนโดสุขุมวิทจำนวนมาก จนทำให้ขณะนี้ชาวเมียนมามาทำธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ในไทยมากสุดเป็นอันดับ 3 รองจากจีนและรัสเซีย”

นอกจากนี้ ยังมีอีกหลายธุรกิจที่ชาวเมียนมาสนใจมาลงทุนในประเทศไทย ไม่ว่าจะเป็นการลงทุนด้านการศึกษา อาหาร พลังงาน เครื่องสำอาง และอีกหลายเซ็กเตอร์ ซึ่งสัปดาห์หน้าสภาธุรกิจไทย-เมียนมาจะพานักธุรกิจไทยเดินทางไปโรดโชว์ที่เมียนมา เพื่อดึงดูดนักลงทุนเมียนมามาลงทุนในไทย