มูฮัมหมัด ยูนุส (Muhammad Yunus) ผู้ชนะรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพ วัย 84 ปี สาบานตนเข้าดำรงตำแหน่งหัวหน้าที่ปรึกษารัฐบาลรักษาการของบังกลาเทศ โดยรับหน้าที่นำพาเสถียรภาพกลับสู่ประเทศ ภายหลังเกิดวิกฤตประท้วงครั้งใหญ่ ที่ทวีความรุนแรงจนทำให้ ชีค ฮาสินา นายกรัฐมนตรี ต้องลาออกและลี้ภัยไปยังอินเดีย
การรับตำแหน่งของยูนุสมีขึ้นท่ามกลางกระแสเรียกร้องจากกลุ่มผู้ประท้วง โดยเขามีบทบาท ทั้งเป็นนักเศรษฐศาสตร์ ผู้ประกอบการ นักเคลื่อนไหวภาคประชาสังคม และเป็นหนึ่งในผู้วิพากษ์วิจารณ์การทำงานของฮาสินา อดีตนายกรัฐมนตรี ที่ปกครองประเทศแบบเผด็จการตลอดหลายปีที่ผ่านมา
ขณะที่ยูนุสประกาศภายหลังสาบานตนว่า ภารกิจแรกของเขาคือ ‘การฟื้นฟูกฎหมายและระเบียบ’ พร้อมเน้นย้ำว่า “ความเกลียดชังและความไม่เคารพกฎระเบียบ เป็นศัตรูของประชาธิปไตย”
สำหรับประวัติของยูนุส เขาเป็นบุตรคนที่ 1 จากพี่น้องทั้งหมด 9 คน โดยเกิดในครอบครัวพ่อค้าชาวมุสลิมในเมืองจิตตะกอง ซึ่งเป็นเมืองชายฝั่งของบังกลาเทศ
เขาจบการศึกษาระดับปริญญาตรี ภาควิชาเศรษฐศาสตร์ จากมหาวิทยาลัยธากา (Dhaka University) และได้รับทุนฟูลไบรท์ ศึกษาปริญญาเอกสาขาเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยแวนเดอร์บิลต์ (Vanderbilt University) ในสหรัฐฯ
ได้รับการขนานนามว่าเป็น ‘นายธนาคารเพื่อคนจน’ จากการก่อตั้งธนาคาร Grameen Bank ในปี 1983 และริเริ่มแนวคิดสินเชื่อรายย่อยเพื่อช่วยคนยากไร้ให้เข้าถึงแหล่งเงินทุน และสนับสนุนสตรีชาวบังกลาเทศในการสร้างอาชีพ
โครงการของเขาประสบความสำเร็จอย่างมาก ขนาดที่ว่าแม้แต่ขอทานก็สามารถกู้สินเชื่อได้ และปัจจุบันมีลูกค้ามากกว่า 9 ล้านคน
ความสำเร็จดังกล่าวส่งผลให้ยูนุสและ Grameen Bank ชนะรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพในปี 2006 จากผลงานในการ ‘สร้างการพัฒนาทางเศรษฐกิจและสังคมจากล่างขึ้นบน’
อย่างไรก็ตาม เขากลายเป็นปฏิปักษ์กับฮาสินา อดีตนายกรัฐมนตรี จากการประกาศตั้งพรรค Citizen Power ในปี 2007 ซึ่งฮาสินากล่าวหาว่าเป็นกลุ่มการเมืองที่อันตราย และโจมตียูนุสว่าสูบเลือดจากคนจน โดยรัฐบาลของเธอยังสั่งปลดเขาจากตำแหน่งผู้บริหาร Grameen Bank ในปี 2011
หลายปีหลังจากนั้น ยูนุสต้องเข้าไปพัวพันกับหลายคดีความ ซึ่งผู้สนับสนุนเขามองว่า เป็นการพุ่งเป้าดำเนินคดีอย่างไม่เป็นธรรม โดยเผชิญทั้งข้อหายักยอกเงินบริษัท ทุจริตภาษี ละเมิดกฎหมายแรงงาน และล่าสุดคือข้อหาฉ้อโกงที่ถูกฟ้องในเดือนมิถุนายนที่ผ่านมา แต่รัฐบาลฮาสินายืนยันว่า การดำเนินคดีต่อยูนุส ไม่ได้เกิดจากแรงจูงใจทางการเมือง
ภาพประกอบ: กันยกร กาญจนวิไล
อ้างอิง:
