ทำไมถึงรักคนใจร้ายและตัดใจไม่ได้?

ทำไมถึงรักคนใจร้ายและตัดใจไม่ได้? ความรักเป็นเรื่องของหัวใจ บางครั้งเหตุผลหรือสติปัญญาก็ห้ามใจเราไม่อยู่ ยิ่งถ้าเป็นความรักที่มอบให้กับ ‘คนใจร้าย’ ด้วยแล้ว หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมเราถึงมักตกหลุมรักคนประเภทนี้ ให้อภัยคนคนนี้ที่ทำผิดและใจร้ายกับเราซ้ำๆ ทั้งๆ ที่รู้ดีว่าเขานิสัยไม่ดี แต่ก็ยังหยุดรักไม่ได้ วันนี้ LIFE มาชวนหาคำตอบกันไปพร้อมๆ กันด้วยหลักจิตวิทยา

สำหรับบางคน การที่ยอมทนอยู่กับคนใจร้ายและตัดใจไม่ได้ อาจเป็นเพราะ ‘ความท้าทาย’ ที่อยากเอาชนะ ยิ่งอีกฝ่ายดูเย็นชา เราก็ยิ่งอยากเอาชนะใจเขาให้ได้ พอถอยห่างออกมาเขาก็รั้ง พอเรากลับไปเข้าหาเขาก็ผลักไสไม่ไยดี มันอาจเป็นความรู้สึกที่ลุ้นระทึกไม่รู้เบื่อ และในบางคนก็อาจเป็นเพราะมีความผูกพันทางอารมณ์ (Emotional Attachment) เมื่อผ่านช่วงเวลาร่วมกันมานานก็เกิดความผูกพันลึกซึ้ง ทำให้ยากจะตัดใจจากกันได้ง่ายๆ แม้อีกฝ่ายจะมีนิสัยที่ไม่ดีก็ตาม 

อีกหนึ่งสิ่งที่ฉุดรั้งคือ ‘ความเคยชิน’ หากเราคบหากับคนใจร้ายมานาน สุดท้ายก็ชินชากับนิสัยของเขา ทำให้ไม่กล้าออกจาก Comfort Zone ไปเจออะไรใหม่ๆ อีกทั้งความกลัวการเปลี่ยนแปลง กลัวการต้องอยู่คนเดียว ก็เป็นอีกสาเหตุที่หลายคนเป็นกัน 

บางคนก็อาจให้เหตุผลว่า ‘กำลังรอคอยการเปลี่ยนแปลง’ อย่างมีความหวัง โดยเชื่อมั่นว่าสักวันคนคนนี้ (ที่ใจร้ายกับเรามาตลอด) อาจกลับตัวกลับใจได้ จากนิสัยที่เคยหยาบกระด้างก็อาจมีวันที่นิสัยเขาอ่อนโยนมากขึ้น แต่บางทีการคิดแบบนั้นมักเป็นความหวังลมๆ แล้งๆ เพราะเสือย่อมไม่ยอมกลายเป็นแมว คนใจร้ายก็ยากที่จะเปลี่ยนเป็นคนใจดี เพราะถ้าเขายอมเปลี่ยน เขาเปลี่ยนไปนานแล้ว 

บางคนอาจรักคนใจร้ายเพราะมีสาเหตุมาจาก ‘การให้คุณค่าตนเองต่ำ’ (Low Self-Esteem) รู้สึกว่าตัวเองด้อยค่า ไม่คู่ควรกับคนที่ดีกว่านี้ ทำให้ยอมรับพฤติกรรมแย่ๆ ของอีกฝ่าย โดยคิดว่าตัวเองไม่ดีพอ สมควรได้รับสิ่งที่ไม่ดี เลยยอมรับพฤติกรรมเลวร้ายของคนรัก ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริงเราทุกคนล้วนคู่ควรกับสิ่งดีๆ ทั้งนั้น สิ่งที่เราอยากบอกคือ “อย่าดูถูกตัวเองอีกเลย” 

อีกหนึ่งสาเหตุในทางจิตวิทยาอาจเป็นเพราะกระบวนการที่เรียกว่า ‘กลไกป้องกันทางจิต’ (Defense Mechanism) คือการปฏิเสธความจริง หาข้ออ้างให้คนรัก บิดเบือนความคิดเข้าข้างเขาเพื่อให้ตัวเองรู้สึกดีขึ้น เช่น คิดว่าเขาทำร้ายเราเพราะความรักมากเกินไป คิดว่าเขาหึงหวงเพราะห่วงใย ซึ่งล้วนเป็นความเข้าใจผิดทั้งนั้น 

นอกจากนี้ ความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับความรักที่หล่อหลอมจากสังคมและวัฒนธรรมก็มีส่วนสำคัญไม่แพ้กัน ยกตัวอย่างเช่น ความคิดที่ว่าความรักต้องเจ็บปวด ยิ่งทุกข์เท่าไรก็ยิ่งรักมากเท่านั้น ความคิดที่ว่าผู้หญิงต้องอดทน ต้องเป็นแม่ศรีเรือน คำครหาจากคนรอบข้างที่มองว่า หากเลิกราก็แสดงว่าความรักล้มเหลว ฯลฯ ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนส่งเสริมให้เรายังจมปลักกับความรักที่เป็นพิษ และส่งผลร้ายต่อสุขภาพจิตใจในระยะยาว 

ถ้าคุณกำลังติดกับดักความรักที่มีให้คนใจร้ายอยู่ เราอยากบอกว่า การรักใครสักคนเป็นเรื่องของหัวใจ เราไม่อาจบังคับใจตัวเองได้เสมอไป แต่อย่าลืมว่าเราเลือกในสิ่งที่เราทำได้นะ นั่นคือการเรียนรู้ที่จะรักตัวเองให้มากขึ้น จงมองเห็นคุณค่าในตัวเอง เชื่อมั่นว่าเราคู่ควรกับสิ่งที่ดีกว่านี้ และที่สำคัญจงกล้าที่จะปล่อยมือ เมื่อรู้ว่าความรักนั้นไม่เป็นผลดีกับเรา เพราะชีวิตเรามีแค่ครั้งเดียว อย่าเสียเวลาไปกับคนที่ไม่คู่ควร จงเลือกรักคนที่พร้อมจะรักและดูแลเราอย่างดีที่สุด เพราะนั่นคือสิ่งที่เราทุกคนสมควรได้รับ 

จิตวิทยาอธิบายปรากฏการณ์ที่คนเรารักคนใจร้ายได้หลายแง่มุม เช่น อาจเป็นเพราะความผูกพันทางอารมณ์ (Emotional Attachment) เมื่อผ่านช่วงเวลาร่วมกันมานาน เกิดความผูกพันลึกซึ้ง ก็ทำให้ยากจะตัดใจจากกันได้ง่ายๆ แม้อีกฝ่ายจะมีนิสัยที่ไม่ดี

ความหวัง (Hope) บางคนมักหวังว่าคนรักที่ใจร้ายจะสามารถเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น จึงอดทนรอวันนั้น แต่บ่อยครั้งก็เป็นความหวังลมๆ แล้งๆ 

การให้คุณค่าตนเองต่ำ (Low Self-Esteem) รู้สึกว่าตัวเองด้อยค่า ไม่คู่ควรกับคนที่ดีกว่านี้ ทำให้ยอมรับพฤติกรรมแย่ๆ ของอีกฝ่าย

ความเคยชิน ความกลัวการเปลี่ยนแปลง กลัวการอยู่คนเดียว ไม่กล้าออกจาก Comfort Zone ทำให้ทนอยู่กับคนใจร้ายต่อไป 

จดจำความเชื่อผิดๆ เช่น มีความรักต้องเจ็บปวดเป็นธรรมดา รักแท้ต้องทุ่มเททุกอย่างได้สิ หรือคิดว่าความรุนแรง หึงหวง เป็นการแสดงความรัก ซึ่งไม่ใช่เลย ความรักดีๆ ต้องรักแล้วสบายใจ ไม่ใช่เจ็บปวด

เคยชินกับความสัมพันธ์แบบท็อกซิกมาตั้งแต่เด็ก เช่น เห็นพ่อแม่ทะเลาะตบตีกัน ทำให้คิดว่าเป็นเรื่องปกติ

กลไกป้องกันทางจิต (Defense Mechanism) เช่น การหาเหตุผลให้การกระทำของอีกฝ่าย ปฏิเสธความจริง หลอกตัวเองว่าความสัมพันธ์ไม่ได้แย่ขนาดนั้น

กลัวคำครหา กลัวคนมองว่าล้มเหลวในความรัก โดยเฉพาะผู้หญิงมักถูกสอนให้อดทน เป็นแม่ศรีเรือน

การรักใครสักคน แม้เป็นเรื่องของหัวใจที่เราไม่อาจบังคับใจตัวเองได้เสมอไป แต่อย่าลืมว่าเราเลือกในสิ่งที่เราทำได้นะ นั่นคือการเรียนรู้ที่จะรักตัวเองให้มากขึ้น 

อย่าเสียเวลาไปกับคนที่ไม่คู่ควร จงเลือกรักคนที่พร้อมจะรักและดูแลเราอย่างดีที่สุด เพราะนั่นคือสิ่งที่เราทุกคนสมควรได้รับ