หลังจากที่เป็นปัญหาเรื้อรังกันมาหลายปี มีทั้งคนคัดค้านและสนับสนุน สำหรับการเปลี่ยนห้องพักที่ว่างอยู่ให้เป็นที่พักสำหรับนักท่องเที่ยวในประเทศญี่ปุ่น

ที่ผ่านมามีนักท่องเที่ยวชาวไทยจำนวนไม่น้อยที่ถูกหลอกลวงจากการโฆษณาว่าห้องที่กำลังจะเข้าพักได้รับการจดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย ซึ่งหลังจากตรวจสอบแล้วพบว่าเจ้าของห้องพักนั้นจดทะเบียนที่พักแห่งอื่นเป็นโฮสเทลที่ถูกต้องตามกฎหมายเพียงแห่งเดียว แต่นำห้องพักอื่นๆ อีกหลายห้องมาปล่อยเช่า ซึ่งเป็นการสวมใบอนุญาตแบบผิดกฎหมายโดยจงใจ

ในปี 2016 มีเขตที่ได้รับอนุญาตจากรัฐบาลญี่ปุ่นให้เปิดเป็น Minpaku (การปล่อยเช่าระยะสั้น) ได้ถูกต้องตามกฎหมายคือ เขตโอตะ ในกรุงโตเกียว, เขตโอซาก้า ในจังหวัดโอซาก้า และธุรกิจโฮสเทลต่างๆ แต่ทั้งหมดนี้คิดเป็นเพียง 5% ของธุรกิจที่พักที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมาย เพราะในปีหลังๆ มีการเปิดห้องให้เช่าพักมากกว่า 95% ไม่ได้รับอนุญาต

ปัญหาเหล่านี้ทำให้เกิดผลกระทบกับชาวญี่ปุ่นที่อาศัยอยู่บริเวณใกล้เคียงอย่างมากมาย ทั้งปัญหาขยะ การส่งเสียงดัง การล่วงละเมิดทางเพศที่เคยเกิดขึ้นแล้ว และเรื่องของความปลอดภัยด้านต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการติดกล้องวงจรปิดภายในห้องพักและห้องน้ำ การเรียกเก็บเงินเพิ่มเติมหลังจากเข้าพักจึงเป็นที่มาของการจัดทำให้ Minpaku เป็นระบบระเบียบถูกต้องตามกฎหมาย

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจก่อนว่า Minpaku คือการปล่อยห้องเช่าระยะสั้นให้กับผู้เช่าพัก มีทั้งแบบเป็นโฮมสเตย์ (อยู่รวมกับเจ้าของบ้าน) แบบเช่าห้องเดี่ยวซึ่งจะมีแต่ผู้เช่าพัก และแบบหอรวม (Dormitary) ซึ่งในประเทศญี่ปุ่น แบบเช่าห้องเดี่ยวซึ่งมีแต่ผู้เช่าพักนั้นได้รับความนิยมราวๆ 80%

กฎหมายใหม่ระบุไว้ว่าการปล่อยเช่าห้องพักระยะสั้นจะสามารถให้เช่าได้สูงสุดไม่เกิน 180 วันต่อปี มีการระบุช่วงเวลาของการปล่อยห้องพักตามเขตที่ขึ้นทะเบียน โดยแบ่งเป็นโซนสีแดง สีเหลือง และสีน้ำเงิน

กฎหมายนี้จะเริ่มบังคับใช้กับห้องพักที่จะปล่อยเป็นห้องเช่า Minpaku/Airbnb ตั้งแต่วันที่ 15 มิถุนายน 2561 เป็นต้นไป เจ้าของบ้านหรือเจ้าของห้องพักต้องนำเอกสารไปจดทะเบียนที่หน่วยงานของรัฐ ซึ่งมีข้อกำหนดที่เข้มงวด ต้องผ่านการตรวจสอบหลายขั้นตอน และต้องตรงกับข้อกำหนดกฎระเบียบที่ระบุไว้ดังนี้

1. โซนสีแดง  
เขตชิโยดะ กรุงโตเกียว
อยู่ในเขตสถานการศึกษา ห้ามดำเนินธุรกิจห้องเช่าพักระยะสั้นตั้งแต่เช้าวันอาทิตย์ถึงบ่ายวันศุกร์ (ให้เข้าพักได้เฉพาะช่วงเย็นวันศุกร์ถึงเย็นวันจันทร์เท่านั้น)

เขตชินจูกุ กรุงโตเกียว
เป็นเขตที่อยู่อาศัยของคนทั่วไป ห้ามดำเนินธุรกิจห้องเช่าพักระยะสั้นตั้งแต่เช้าวันจันทร์ถึงบ่ายวันศุกร์ (ให้เข้าพักได้เฉพาะวันเสาร์และวันอาทิตย์เท่านั้น)

2. โซนสีเหลือง
เขตนากาโนะ กรุงโตเกียว
เป็นเขตที่อยู่อาศัยของคนทั่วไป ห้ามดำเนินธุรกิจห้องเช่าพักระยะสั้นตั้งแต่เช้าวันอาทิตย์ถึงบ่ายวันศุกร์ ยกเว้นห้องเช่าพักนั้นมีเจ้าของบ้านอาศัยอยู่ด้วยก็สามารถเปิดให้เช่าพักได้ แต่ต้องได้รับอนุญาตจากผู้อำนวยการเขตพร้อมหนังสือรับรอง

3. โซนสีน้ำเงิน
เช่น เขตสุมิดะ เขตคิตะ เขตมาจิดะ กรุงโตเกียว

โซนสีน้ำเงินทั้งหมดสามารถเปิดให้เป็นห้องเช่าพักได้ตามเงื่อนไขของกฎหมายที่ระบุไว้ เช่น หากห้องพักมีขนาดเกินกว่า 50 ตารางเมตรต้องทำการติดตั้งป้ายหนีไฟ ไฟสำรอง สปริงเกอร์ และอื่นๆ ต้องยื่นเรื่องจดทะเบียนกับหน่วยงานให้ถูกต้องตามกฎหมาย

ทั่วประเทศญี่ปุ่น จังหวัดเกียวโตดูจะเป็นพื้นที่ที่เข้มงวดที่สุด เช่น เปิดให้เป็นห้องเช่าพักได้แค่ 2 เดือนตั้งแต่วันที่ 15 มกราคม ถึง 15 มีนาคมเท่านั้น หรืออย่างที่ซับโปโร ฮอกไกโด หรือโยโกฮามา ถือเป็นเมืองที่ค่อนข้างถูกจัดระเบียบอย่างเข้มงวดเช่นกัน

ถ้ากฎหมายใหม่ประกาศใช้แล้วจะมีเจ้าของห้องพักเข้าจดทะเบียนทุกห้องหรือไม่

การคาดการณ์คือจำนวนห้องพักแบบ Minpaku/Airbnb จะลดน้อยลงถึง 70-80% เนื่องจากกระบวนการที่ยุ่งยากมากขึ้น เพราะเจ้าของห้องต้องส่งรายงานทุก 2 เดือนต่อหน่วยงานรัฐ ต้องใช้เอกสารหลายอย่างที่ต้องยื่นขอจดทะเบียน และจำนวนวันที่จำกัดตามกฎหมายอาจไม่คุ้มต่อการเปิดเป็นธุรกิจอีกต่อไป โดยเฉพาะนายหน้าค้าห้องที่เช่าห้องมาแล้วทำเป็นห้องพักอีกต่อหนึ่ง

คุณ MI ชาวญี่ปุ่น ผู้ให้ข้อมูลพร้อมเอกสารรายละเอียดทั้งหมดเกี่ยวกับกฎหมายนี้ ให้คำแนะนำสำหรับนักท่องเที่ยวที่กำลังมองหาห้องพักแบบ Minpaku/Airbnb ว่า

ถ้าต้องการจองห้องพักแบบ Minpaku ผ่านเว็บไซต์รับจองห้อง ควรเลือกโฮสต์ที่ได้รับการยอมรับระดับซูเปอร์โฮสต์ ซึ่งจะมีความเชื่อถือได้ในระดับหนึ่ง (การเป็นซูเปอร์โฮสต์ นอกจากรีวิวของผู้เคยเข้าพักโหวตให้เป็น 5 ดาวเกิน 80% แล้ว ถ้าเจ้าของบ้านทำการยกเลิกเพียงครั้งเดียวก็จะตกอันดับจากซูเปอร์โฮสต์ทันที)

นอกจากนี้กฎหมายใหม่ยังระบุว่า หลังจากลงทะเบียนกับทางหน่วยงานของรัฐแล้วจะทำให้เราทราบว่าเจ้าของบ้านและเจ้าของห้องตัวจริงคือใคร หากเกิดอะไรขึ้น ทางตำรวจก็จะสามารถหาตัวคนมาดำเนินคดีตามกฎหมายได้ ซึ่งบทลงโทษทางกฎหมายจะเพิ่มโทษที่หนักกว่าเดิมเป็นทั้งจำทั้งปรับ

ถ้ากฎหมายที่จะเริ่มใช้วันที่ 15 มิถุนายนนี้ยังไม่สามารถผ่อนคลายปัญหาที่เกิดขึ้นได้ ทางรัฐบาลญี่ปุ่นจะระงับการให้บริการจองห้องพักผ่านทางเว็บไซต์ตัวกลางทั้งหมด ดังนั้นเว็บไซต์เหล่านี้จึงต้องตื่นตัวและคัดกรองเจ้าของห้องให้เข้มงวดมากขึ้นเช่นกัน

แม้ภาพรวมของกฎหมายนี้อาจส่งผลกระทบต่อธุรกิจให้เช่าห้องพักระยะสั้นโดยตรง แต่ในอีกทางก็ถือเป็นการคุ้มครองนักท่องเที่ยวให้อุ่นใจมากขึ้น