Q: กำลังจะต้องสัมภาษณ์งานแบบ Virtual Meeting ตื่นเต้นมากครับ ปกติเคยแต่สัมภาษณ์แบบเจอกันตัวเป็นๆ แต่พอมีโควิด-19 จึงต้องสัมภาษณ์งานผ่านกล้องแทน ผมควรเตรียมตัวหรือระวังอะไรบ้างครับ

A: ยินดีด้วยครับที่มีโอกาสได้สัมภาษณ์งานในช่วงนี้ เป็นโอกาสที่ดีเลยครับ ว่ากันตามตรงคือถ้าเข้าไปทำงานตอนนี้ ไม่ว่าที่ไหนก็มีปัญหาหมดล่ะครับ อ้าว! แล้วดีอย่างไร คุณคงสงสัยใช่ไหมครับ มันดีเพราะว่าเขามีปัญหา เขาถึงต้องการคนไปแก้ไงล่ะครับ ถ้าเขาไม่มีปัญหา ถ้าเขาอยู่ได้อยู่แล้ว เขาคงไม่ต้องการเรา และอีกมุมหนึ่งก็คือเพราะมีปัญหาเยอะนี่ล่ะ เข้าไปแล้วจะได้แสดงฝีมือเยอะ ได้เรียนรู้เยอะดี 

ยิ่งตอนนี้ถ้ายังมีบริษัทไหนเปิดรับคนอยู่ ผมคิดว่าเขาก็ต้องคิดหนัก เลือกเฟ้นมากขึ้นกว่าเดิมเพื่อให้ได้คนที่เหมาะสมจริงๆ มาทำงาน และแน่นอนว่าภาวะแบบนี้ คู่แข่งของคุณก็จะมากขึ้นไปด้วย เจอทั้งการคัดเลือกที่เข้มข้นขึ้น คู่แข่งที่มากขึ้น แปลว่าคุณต้องเตรียมตัวให้ดียิ่งขึ้น 

เรื่องการเตรียมตัว ผมอยากให้ลองทำการบ้านไว้ล่วงหน้าเลยว่าด้วยตำแหน่งที่คุณอยากเข้าไปนั้น คุณจะสามารถช่วยให้บริษัทที่ไปสัมภาษณ์ดีขึ้นได้อย่างไร ยิ่งตอนนี้ทุกที่คงเจอฤทธิ์เดชของโควิด-19 กันไปเยอะ คงต้องการคนมาช่วยด้วยวิธีการใหม่ๆ ลองทำการบ้านเยอะๆ ว่าคุณเห็นปัญหาอะไร และคิดว่าควรแก้ไขแบบไหน บริษัทต้องการคนที่มาบอกว่าจะช่วยแก้ปัญหาที่องค์กรเจออยู่ได้อย่างไร ซึ่งอาจจะเป็นปัญหาที่องค์กรรู้อยู่แล้ว หรือบางทีก็ไม่รู้ตัวเลยก็ได้ครับ ทำการบ้านให้เยอะทั้งในมุมของผู้บริโภคที่มีต่อองค์กร และในมุมของคนที่จะเข้าไปช่วยองค์กรแก้ปัญหานั้น ใช้เวลาในการสัมภาษณ์ที่ไม่ใช่แค่เล่าเรื่องเก่าๆ ว่าเคยทำอะไรมาอย่างเดียว แต่ใช้เวลาส่วนใหญ่ในการคุยเรื่องวิสัยทัศน์ของคุณที่มองไปข้างหน้าว่าจะช่วยองค์กรได้อย่างไร 

ทัศนคติก็เป็นเรื่องสำคัญครับ ทางข้างหน้ามันยากลำบากแน่นอน ใจคุณพร้อมไหมที่จะเจอกับความยากลำบาก ถ้ามีวิกฤตที่หนักกว่าโควิด-19 เข้ามาจะรับไหวไหม คุณพร้อมปรับตัวแค่ไหน คุณรับมือกับความผิดหวังได้ดีแค่ไหน คุณเรียนรู้ได้เร็วแค่ไหน สิ่งเหล่านี้ผมคิดว่าสำคัญมากในการทำงานต่อไปครับ ซึ่งแน่นอนว่าตอนสัมภาษณ์ใครๆ ก็พูดได้ว่า “ผมพร้อมเรียนรู้ ผมอดทน” ถ้าจะให้ดี ผมคิดว่าควรมีหลักฐานประกอบทัศนคติที่คุณพูด ลองนึกถึงเหตุการณ์ที่แสดงให้เห็นว่าคุณมีทัศนคติที่ดีต่อบริษัท แล้วเล่าออกมาด้วยนะครับ

สัมภาษณ์ด้วยวิดีโออาจจะมีรายละเอียดที่แตกต่างกับสัมภาษณ์งานปกติอยู่บ้าง นอกจากเรื่องเนื้อหาที่ผมเล่าไปแล้วนั้น มีข้อควรระวังที่ผมอยากเพิ่มเติม โดยเฉพาะการสำหรับสัมภาษณ์งานผ่านวิดีโอครับ

แต่งกายให้ดีแม้แต่ส่วนที่ไม่คิดว่ามีใครเห็น: อย่าคิดว่าสัมภาษณ์งานผ่านกล้อง แล้วท่อนล่างคุณก็เลยใส่กางเกงขาสั้นเหมือนอยู่บ้าน อย่างไรเสีย ผมก็อยากแนะนำว่าให้คุณแต่งกายเต็มยศเหมือนไปสัมภาษณ์งานปกติ เพราะคุณไม่มีทางรู้ได้เลยครับว่าจะเกิดอะไรขึ้น พร้อมไว้ก่อน สมมติมีเหตุให้ต้องลุกขึ้นมาแล้วคนสัมภาษณ์เห็นกางเกงขาสั้นที่คุณใส่ คุณก็จะดูไม่เป็นมืออาชีพเลยครับ 

ฉากหลังดูดี: คุณควรจัดสภาพแวดล้อมในการสัมภาษณ์ให้ดูดี สะอาด มีระเบียบ จะใช้แบ็กกราวด์ที่โปรแกรมการประชุมมีอยู่แล้วก็ได้ แต่ควรเลือกแบบที่เรียบ เท่ ไม่เล่นจนเกินไป ถ้าจะใช้สถานที่จริง ระวังเรื่องฉากหลังให้ดี สัมภาษณ์งานแล้วฉากหลังเป็นเตียงนอน สวน หรือมีสิ่งรบกวนสายตาเยอะๆ ก็ดูไม่ดีครับ  

ไฟมา แสงมา: บอกไว้ก่อนเลยว่าแสงมีส่วนมากๆ ในการประชุมผ่านกล้อง หลอดไฟที่บ้านของคุณอาจจะสว่างดี แต่ไม่เหมาะกับการสื่อสารผ่านกล้องก็ได้ เช่น ไฟที่อยู่บนหัวอาจทำให้หน้าคุณขาววอก ไม่มีมิติ ถ้าจะให้ดี ซื้อไฟมาจัดแสงให้คุณดูดีดีกว่าครับ และถ้าแต่งหน้าได้ก็แต่งเลยครับ แต่งไม่ได้ก็ฝึก เพราะบุคลิกเป็นเรื่องสำคัญ

ระวังสิ่งรบกวนมาขโมยซีน: ให้แน่ใจว่าระหว่างสัมภาษณ์อยู่นั้นจะไม่มีใครเข้ามารบกวน ไม่ว่าจะเป็นสัตว์เลี้ยงหรือสัตว์ที่ไม่ได้ตั้งใจเลี้ยงอย่างจิ้งจก ตุ๊กแก หนู ยุง ฯลฯ แม้กระทั่งคนในบ้านหรือคนมาส่งของ ปิดแชต ปิดไลน์ ไม่ให้มีอะไรมารบกวนเลยแม้แต่น้อย ให้ทำทุกอย่างเหมือนว่าคุณตั้งใจอุทิศเวลาทั้งหมด ณ ตอนนั้นให้กับการสัมภาษณ์อย่างเดียว  

มองกล้อง ไม่ใช่มองจอ: การมองกล้องทำให้คนดูรู้สึกเหมือนคุณกำลังมองตาเขาอยู่ และการมองตานี่ล่ะครับที่ทำให้ผู้สัมภาษณ์รู้สึกถึงความจริงใจ รู้สึกถึงการสื่อสารกับมนุษย์ ถ้าคุณมองจอ ภาพที่คู่สนทนาเห็นจะเหมือนคุณหลบตาเขา เหมือนไม่ได้คุยกับเขา จัดระดับของกล้องให้อยู่ระดับสายตาของคุณ ถ้าโน้ตบุ๊กต่ำกว่าสายตาก็เอาหนังสือหรืออะไรมาหนุนโน้ตบุ๊กก็ได้ครับ กล้องจะถ่ายให้เห็นเหมือนคุณอยู่สูงกว่าอีกคนแล้วมองต่ำลงมา เป็นภาพที่ดูไม่ดี ยังไม่นับว่าอาจจะทำให้คนเห็นเหนียงของคุณด้วยนะครับ 

ถ้ามีสคริปต์ มันดูออกนะ: บางคนเห็นว่าเป็นสัมภาษณ์ผ่านวิดีโอ จึงมีสคริปต์ไว้เปิดอ่านที่จอตอนสัมภาษณ์ไปด้วย เวลาที่คุณมองจออยู่เพื่ออ่านอะไรสักอย่างบนจอ มันจะยิ่งดูออกมากๆ ครับเวลาอยู่ในกล้อง เพราะมันบังคับให้อีกฝ่ายเห็นหน้าคุณทุกรายละเอียดของอิริยาบถ เพราะฉะนั้นเตรียมตัวให้ดีที่สุด พูดเป็นธรรมชาติ ไม่ต้องมีสคริปต์

เช็กก่อนว่าใช้โปรแกรมอะไรในการสัมภาษณ์: ทั้ง Zoom หรือ Google Hangouts หรือ Microsoft Teams มีวิธีการใช้งานที่แตกต่างกัน เอาให้ชัวร์ว่าคุณใช้เป็นแน่นอน ไม่ใช่ว่าไปมะงุมมะงาหราใช้ไม่เป็นตอนสัมภาษณ์หรืออัปโหลดไฟล์ไม่เป็นขึ้นมา มันดูไม่เป็นมืออาชีพ

เช็กสัญญาณอินเทอร์เน็ต: อันนี้สำคัญมากและฆ่าได้ทุกอย่าง เอาให้ชัวร์ตั้งแต่ว่าจ่ายเงินค่าอินเทอร์เน็ตเรียบร้อยแล้ว ทดลองทุกอย่างล่วงหน้า

ใช้หูฟังและไมค์ที่ดี: ทุกอย่างจะจบทันทีถ้าเสียงของคุณฟังไม่รู้เรื่อง เพื่อความแน่ใจและให้ได้คุณภาพ ขอแนะนำให้คุณลงทุนกับหูฟังและไมค์ที่ดี อย่าใช้ไมค์ที่มากับโน้ตบุ๊ก เพราะบางทีคุณอยู่ห่างไปบ้าง เสียงขาดไปบ้าง การสื่อสารจะไม่มีประสิทธิภาพ ใช้ไมค์แบบที่ติดกับปาก เสียงดี หูฟังก็เหมือนกันครับ หูฟังแบบแนบหูเลยย่อมดีกว่าใช้ลำโพงโน้ตบุ๊ก ลองคิดดูว่าเขาถามอะไรมาแล้วคุณฟังไม่รู้เรื่องจนต้องถามเขาอยู่ตลอดว่า อะไรนะครับ มันจะน่ารำคาญขนาดไหน แล้วถ้าเป็นสัมภาษณ์ภาษาอังกฤษด้วยนะคุณเอ๊ย! ใช้หูฟังไว้ก่อนจะได้ยินชัดเจน ดูเป็นมืออาชีพ ที่สำคัญคือต้องลองทุกอย่างล่วงหน้าเสมอ

ใช้ชื่อให้เหมาะสม: นี่ก็เป็นอีกเรื่องเล็กแต่ฆ่าคุณได้เหมือนกัน เวลาเข้าโปรแกรมการประชุมออนไลน์จะมีการใส่ชื่อตัวเอง ให้ใช้ชื่อและนามสกุลจริงเสมอนะครับ บางคนเพิ่งใช้คุยกับเพื่อนมา อาจจะตั้งชื่อเป็นชื่อเล่นบ้าง ชื่อที่เรียกกันเองบ้าง หรืออาจจะมีชื่อบริษัทเก่าแปะอยู่ด้วย สิ่งเล็กๆ น้อยๆ พวกนี้เป็นเรื่องละเอียดอ่อนมากครับเมื่อคุณสัมภาษณ์งาน

เข้าไปรอก่อนเวลาเสมอ: เช็กเวลาให้ถูกต้อง ยิ่งถ้าข้ามประเทศแล้วยิ่งต้องเช็กเรื่องเวลาให้ดียิ่งกว่าเดิมอีก คุณควรอยู่ในสภาพที่พร้อมมากตั้งแต่ก่อนสัมภาษณ์ด้วยซ้ำ เข้าไปรอไว้ก่อน เกิดเหตุฉุกเฉินอะไรขึ้นมาจะได้แก้ไขทัน

เรื่องที่ผมเอามาเล่าให้ฟังนี้เหมือนจะเป็นเรื่องเล็กๆ น้อยๆ แต่ทุกข้อเป็นเรื่องที่ถ้าไม่ทำก็ทำให้การสัมภาษณ์ล่มได้เลยล่ะครับ ต่อให้คุณมีเนื้อหาดีแค่ไหนก็ตาม ถ้าไม่ใส่ใจรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ก็ไปไม่ถึงฝันได้เหมือนกัน และอย่างที่ผมบอกไว้ตอนต้นครับ บริษัทจะเลือกคนอย่างเข้มข้นมากขึ้น และคู่แข่งคุณก็จะมีมากขึ้นด้วย เพราะฉะนั้นใส่ใจรายละเอียดเล็กๆ น้อยๆ เหล่านี้ให้ดีครับ

เป็นกำลังใจให้นะครับ ขอให้คุณเตรียมตัวให้เต็มที่และทำได้อย่างที่ตั้งใจไว้ ผมจะรอฟังข่าวนะครับ

ส่งคำถามดราม่าในที่ทำงานที่คุณสงสัยมาได้ที่อีเมล [email protected] หรืออินบ็อกซ์มาที่ Facebook: ท้อฟฟี่ แบรดชอว์ 

ภาพประกอบ: นิสากร ฤทธาภัย

พิสูจน์อักษร: ภาสิณี เพิ่มพันธุ์พงศ์