‘คนไข้อนาถา’ คือชื่อเรียกกลุ่มผู้ป่วยในสมัยก่อนที่ฐานะยากจน ไม่มีเงินจ่ายค่ารักษาพยาบาล การรักษาคนไข้อนาถาในอดีตเป็นเรื่องของการสงเคราะห์ของโรงพยาบาลนั้นๆ ถ้ามองในภาพใหญ่นั่นหมายความว่าในอดีตคนไทยทุกคนไม่ได้เข้าถึงระบบสาธารณสุขอย่างเท่าเทียมกัน คุณต้องมีเงินหรือหลักประกันสุขภาพระดับหนึ่งก่อน
ด้วยหลักคิดที่ว่าคนไทยต้องสามารถเข้าถึงระบบสาธารณสุขได้ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) จึงเป็นหนึ่งในสิ่งที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อบรรเทาปัญหาด้านสุขภาพในสังคม โดยยึดตามหลักการที่จะต้องดูแลรักษาพยาบาลคนไทยที่ไม่มีสิทธิการรักษาอื่นๆ รวมถึงดูแลการสร้างเสริมสุขภาพป้องกันโรคแก่คนไทยทุกคนด้วย
ระบบสาธารณสุขก่อนจะมี สปสช. เป็นอย่างไร กระบวนการทำให้เกิดขึ้นนั้นมีความยากแค่ไหน เสียงวิพากษ์วิจารณ์ต่อระบบนี้ ทั้งการให้ยกเลิก 30 บาทรักษาทุกโรค หรือการรวม 3 กองทุนด้านสุขภาพ จะพาระบบสาธารณสุขไทยไปทางไหน?
