ทำไมคนไร้บ้านในฮ่องกงจึงเพิ่มสูงขึ้น?

ทางการฮ่องกงเผยว่าจำนวนคนไร้บ้านในฮ่องกงกำลังมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างมาก โดยเพิ่มเป็นอีกเท่าตัวตลอดช่วงทศวรรษที่ผ่านมา และเราอาจพบเห็นชุมชนของกลุ่มคนไร้บ้านผุดขึ้นตามพื้นที่ใหม่ๆ บนเกาะฮ่องกงในปัจจุบัน

ทำไมคนไร้บ้านในฮ่องกงจึงมีจำนวนเพิ่มขึ้น?

ค่าครองชีพที่ปรับตัวสูงขึ้น-ผลพวงจากโควิด

ฮ่องกงขึ้นชื่อว่าเป็นหนึ่งในเมืองอันดับต้นๆ ที่มีค่าครองชีพแพงที่สุดในโลก จากการจัดอันดับเมืองที่มีค่าครองชีพสูงที่สุดในปี 2022 โดย Economist Intelligence Unit (EIU) ฮ่องกงอยู่ในอันดับที่ 4 ของโลก เป็นรองเพียงนิวยอร์ก (สหรัฐอเมริกา), สิงคโปร์ (สิงคโปร์) และเทลอาวีฟ (อิสราเอล) เท่านั้น

นอกจากนี้รายงานของ Oxfam องค์กรไม่แสวงหาผลกำไรที่ทำงานขับเคลื่อนเพื่อบรรเทาความยากจนทั่วโลกเมื่อปี 2022 ยังระบุอีกว่า การแพร่ระบาดของโควิดมีส่วนทำให้ช่องว่างทางสังคมและเศรษฐกิจของฮ่องกงย่ำแย่ลง โดยชาวฮ่องกงที่ร่ำรวยที่สุดสามารถสร้างเม็ดเงินได้เกือบ 50 เท่าของคนที่จนที่สุดในช่วงไตรมาสแรกของปี 2022 ที่ผ่านมา

วิกฤตโรคระบาดที่ดำเนินมานานกว่า 3 ปี ทำให้วิกฤตค่าครองชีพในฮ่องกงรุนแรงมากยิ่งขึ้น ผู้คนจำนวนไม่น้อยถูกพรากโอกาสทางเศรษฐกิจ ไร้ที่อยู่อาศัยและกลายเป็นคนไร้บ้าน

เจฟฟรีย์ รอตเมเยอร์ ผู้ก่อตั้ง ImpactHK องค์กรการกุศลที่ช่วยเหลือผู้ยากไร้และกลุ่มคนไร้บ้านในฮ่องกงเผยว่า ในทุกๆ คืน ถนนหลายสายบนเกาะฮ่องกงสะท้อนภาพ ‘สถานการณ์ฉุกเฉิน’ ที่ฮ่องกงกำลังประสบอยู่ในขณะนี้ นอกจากจำนวนคนไร้บ้านจะเพิ่มสูงขึ้นแล้ว พวกเขาเหล่านี้ยังประสบกับภาวะความไม่มั่นคงทางอาหารอีกด้วย นับเป็นช่วงเวลาที่น่ากังวลใจ เราได้เห็นจำนวนคนไร้บ้านที่เป็นผู้หญิงเพิ่มมากขึ้นเป็นสองเท่า และในภาพรวมมีจำนวนคนไร้บ้านเพิ่มขึ้นราว 25% นับตั้งแต่มีการแพร่ระบาดของโควิด

โดยรอตเมเยอร์ระบุว่า องค์กร ImpactHK ของเขาได้ช่วยเหลือกลุ่มคนไร้บ้านเกือบ 500 คนให้ได้มีที่พักอาศัยแห่งใหม่ แต่อย่างไรก็ตาม ดูเหมือนว่าวิกฤตคนไร้บ้านในฮ่องกงจะเป็นปัญหาใหญ่เกินกว่าที่องค์กรที่ไม่ใช่หน่วยงานของรัฐจะสามารถจัดการได้อย่างมีประสิทธิภาพ

รอตเมเยอร์ยังเผยอีกว่า กว่า 90% ของกลุ่มคนไร้บ้านไม่มีเบอร์โทรศัพท์ติดต่อสำหรับกรณีเกิดเหตุฉุกเฉิน พวกเขาไม่มีเพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัว ความโดดเดี่ยวนี้มีส่วนผลักดันให้พวกเขากลายเป็นคนไร้บ้านด้วยเช่นกัน โดยพวกเขาเหล่านี้จำนวนไม่น้อยเติบโตมาโดยไม่รู้จักพ่อหรือแม่ เรามักจะพบเห็นพวกเขามีปัญหาด้านสุขภาพจิตต่างๆ เช่น โรคจิตเภท โรคซึมเศร้า หรือแม้แต่โรคอัลไซเมอร์ ซึ่งระบบบริการสาธารณสุขของฮ่องกงอาจยังไม่มีความพร้อมที่จะจัดการกับสิ่งนี้

ข้อมูลกรมสวัสดิการสังคมของฮ่องกงชี้ว่า มีผู้คนลงทะเบียนเป็นคนไร้บ้านอาศัยหลับนอนอยู่ริมถนนกว่า 1,500 คน ในช่วงปี 2021-2022 เพื่อขอรับความช่วยเหลือจากทางการ แต่อย่างไรก็ตาม ในปี 2021 ที่ผ่านมา มีคนไร้บ้านที่ลงทะเบียนไว้กับทางการไม่ถึง 40% เท่านั้นที่ได้รับความช่วยเหลือ ซึ่งเป็นสิ่งที่ทางการฮ่องกงจะต้องเร่งแก้ไขและผลักดันสวัสดิการเพื่อรับมือกับวิกฤตคนไร้บ้านที่กำลังมีแนวโน้มเพิ่มจำนวนขึ้นในขณะนี้

วิกฤตอสังหาริมทรัพย์ในฮ่องกง-ปัญหาที่ฝังรากลึก

ภากร กัทชลี อาจารย์ประจำภาควิชาการตลาด คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ให้ความเห็นกับ THE STANDARD ว่า ปัญหาอสังหาริมทรัพย์ในฮ่องกงถือเป็นปัญหาที่ฝังรากลึกมายาวนาน อสังหาริมทรัพย์มีไม่เพียงพอต่อความต้องการ อุปสงค์อุปทานไม่สมดุล พื้นที่ที่อยู่อาศัยได้ในฮ่องกงมีไม่ถึง 100 ตารางกิโลเมตรเสียด้วยซ้ำ และถ้าดูรายชื่อมหาเศรษฐีในฮ่องกงจะพบว่าส่วนใหญ่ก็มักจะอยู่ในแวดวงธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ การกำหนดราคาเลยว่ากันว่าขึ้นอยู่กับคนกลุ่มนี้ แม้ทางรัฐบาลฮ่องกงหลายสมัยจะพยายามชูนโยบายจัดสรรที่ดินใหม่สำหรับการสร้างอสังหาริมทรัพย์และคุมราคาให้เหมาะสม แต่ผลสุดท้ายรัฐบาลก็ควบคุมทางผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์ในฮ่องกงจริงๆ ไม่ได้ 100%

ตั้งแต่ก่อนโควิดจะแพร่ระบาด ปัญหาการชุมนุมประท้วงบนเกาะฮ่องกงทำให้เราได้เห็นถึงปัญหาอสังหาริมทรัพย์ที่หนักขึ้น เพราะเศรษฐกิจฮ่องกงได้รับผลกระทบเต็มๆ พอมาช่วงโควิดแพร่ระบาดยิ่งได้รับผลกระทบอย่างหนัก นักลงทุนจำนวนไม่น้อยถอยหนีจากเขตบริหารพิเศษฮ่องกงของจีน เพราะถ้าเราดูในมาตรการควบคุมโควิด ฮ่องกงมีความเข้มงวดไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าจีนเลย ทำให้เศรษฐกิจยิ่งมีปัญหาเพิ่มมากขึ้น แม้ว่า จอห์น ลี ผู้บริหารสูงสุดของฮ่องกงคนปัจจุบันจะเคยตั้งมั่นเอาไว้ในช่วงที่เพิ่งเข้ารับตำแหน่งใหม่ๆ ว่า จะจัดสรรที่ดินและสร้างอสังหาริมทรัพย์ให้เพียงพอต่อความต้องการ แต่ก็ยังไม่เป็นรูปเป็นร่างมากเท่าใดนัก

ปัญหาเศรษฐกิจฮ่องกงส่งผลต่อภาคธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ หลายบริษัทตัดสินใจปลดพนักงานลง ผู้คนไม่ซื้อบ้านเพิ่มขึ้น จึงทำให้ราคาอสังหาริมทรัพย์ดูเหมือนว่าจะเริ่มมีแนวโน้มลดลง แต่ถ้าพิจารณาดูแล้วจะพบว่าราคาอสังหาริมทรัพย์ในช่วงเวลานี้ก็ยังคงถือว่าอยู่ในเกณฑ์ที่สูง หากพิจารณาควบคู่กันไปด้วยว่าเศรษฐกิจไม่ดี รายได้ของผู้คนบนเกาะฮ่องกงก็มีปัญหาตามไปด้วยเช่นกัน

ดังนั้นคนไร้บ้านในฮ่องกงจึงเป็นภาพสะท้อนถึงความเหลื่อมล้ำบนเกาะแห่งนี้อย่างเห็นได้ชัด เพราะถึงแม้ฮ่องกงจะเป็นศูนย์กลางทางการเงินและเศรษฐกิจที่สำคัญแห่งหนึ่งของเอเชียและประชาคมโลก แต่ด้วยปัญหาอุปสงค์อุปทานของอสังหาริมทรัพย์ ที่พักอาศัยที่ถูกดันราคาให้สูงขึ้น ประกอบกับการแก้ไขปัญหาจากทางภาครัฐที่ยังคงไม่เห็นเป็นผลชัดเจน แค่เพียงค่าเช่าก็พอๆ กับรายได้เฉลี่ยต่อเดือนของคนฮ่องกงจำนวนไม่น้อยแล้ว นี่จึงเป็นอีกหนึ่งสาเหตุสำคัญที่ทำให้พวกเขาต้องกลายเป็นคนไร้บ้านแบบไม่มีทางเลือก

ภาพ: Miguel Candela / SOPA Images / LightRocket via Getty Images

อ้างอิง: