หลายๆ ครอบครัวที่รุ่นคุณพ่อคุณแม่มีธุรกิจครอบครัวหลายบริษัทอาจเคยพบเจอปัญหา หรือมีความกังวลเรื่องความไม่เท่าเทียมในการส่งต่อทรัพย์สิน หรือส่งต่ออำนาจในการบริหารธุรกิจที่แตกต่างกันให้แก่ลูกหลาน เช่น ลูกสาวคนแรกได้รับมอบหมายให้ดูแลธุรกิจโรงพิมพ์ ในขณะที่ลูกสาวคนที่สองได้รับมอบหมายให้ดูแลธุรกิจโรงแรม ซึ่งในเวลาต่อมาธุรกิจโรงพิมพ์อาจทำกำไรได้ไม่ดีเท่ากับธุรกิจโรงแรม จนอาจทำให้ทายาทรู้สึกน้อยใจ รู้สึกไม่เป็นธรรม และเกิดความขัดแย้งในครอบครัวในที่สุด
วันนี้ผมจะมาแนะนำหนึ่งตัวช่วยที่มีความสำคัญซึ่งนิยมใช้กันแพร่หลายในวงการ Family Wealth Planning เพื่อรวบรวมทรัพย์สินและส่งต่อความมั่งคั่งของกลุ่มครอบครัว รวมทั้งยังสามารถช่วยลดข้อขัดแย้งในกลุ่มครอบครัวได้อีกด้วย นั่นก็คือ Family Holding Company บทความนี้เรามาติดตามกันนะครับว่า Family Holding Company คืออะไร และประโยชน์ของ Family Holding Company มีอะไรบ้าง
Family Holding Company เป็นบริษัทจำกัดทั่วไปที่จัดตั้งขึ้นภายใต้หลักกฎหมายหุ้นส่วนและบริษัท โดยไม่มีการประกอบธุรกิจโดยตรงเหมือนอย่าง Operating Company หรือ Trading Company หลักการของ Family Holding Company ก็คือจะต้องถือครองทรัพย์สินที่มีความสำคัญของธุรกิจครอบครัว เช่น ถือหุ้นในบริษัทอื่น เป็นเจ้าของอสังหาริมทรัพย์/ทรัพย์สินที่มีความสำคัญของธุรกิจครอบครัว เป็นต้น รูปแบบการจัดโครงสร้างสำหรับ Family Holding Company มีหลากหลายรูปแบบ ซึ่งทนายความหรือผู้ที่มีความเชี่ยวชาญสามารถจัดโครงสร้างของ Family Holding Company ให้เหมาะสมกับแต่ละธุรกิจครอบครัว โดยทั่วไป Family Holding Company จะทำหน้าที่รวบรวมทรัพย์สินที่มีความสำคัญของกลุ่มครอบครัวไว้ที่ Family Holding Company เช่น ถือหุ้นใน Operating Company และผู้ถือหุ้นใน Family Holding Company ก็คือสมาชิกของกลุ่มครอบครัวนั่นเองครับ
Family Holding Company เหมาะกับธุรกิจครอบครัวแบบใด?
ในกรณีที่ธุรกิจครอบครัวมีเพียง Operating Company บริษัทเดียวและมีจำนวนสมาชิกของครอบครัวเพียงไม่กี่ท่าน เช่น ธุรกิจครอบครัวดังกล่าวทำธุรกิจร้านอาหารเพียงร้านเดียว การจัดตั้ง Family Holding Company ก็อาจยังไม่มีความจำเป็น เพราะการจัดตั้ง Family Holding Company ขึ้นมาจะมีต้นทุนในด้านการบริหารจัดการที่เพิ่มขึ้น เช่น ค่าทำบัญชี ค่าสอบบัญชี ค่าทนายความ เป็นต้น แต่หากต่อมาธุรกิจครอบครัวดังกล่าวได้ขยายกิจการมากขึ้น มีกิจการร้านอาหารหลายสาขา และประกอบธุรกิจเพิ่มโดยการทำธุรกิจอสังหาริมทรัพย์ ธุรกิจโรงแรม ธุรกิจบริการท่องเที่ยว ธุรกิจอพาร์ตเมนต์ ซึ่งแต่ละธุรกิจมีความแตกต่างกันในด้านการบริหารและในแง่ของภาษี ดังนั้นการแยกบริษัทเพื่อประกอบแต่ละธุรกิจจะมีผลดี และช่วยลดความเสี่ยงในกรณีที่ธุรกิจใดธุรกิจหนึ่งไม่ประสบความสำเร็จ จะได้ไม่ไปกระทบกับการประกอบธุรกิจอื่น
นอกจากนี้ การที่มีหลาย Operating Company และจะให้สมาชิกในครอบครัวเข้าไปถือหุ้นในแต่ละ Operating Company ก็อาจไม่สะดวกหรือเกิดความไม่เท่าเทียมกันขึ้น ไม่ว่าจะในเรื่องของอำนาจบริหาร ผลตอบแทน รวมทั้งสมาชิกในครอบครัวแต่ละท่านอาจไม่ได้มีความถนัดในทุกๆ ธุรกิจที่มีอยู่ เพื่อลดความขัดแย้งของสมาชิกในครอบครัว การจัดตั้ง Family Holding Company ขึ้นมาโดยให้สมาชิกของกลุ่มครอบครัวถือหุ้นใน Family Holding Company ก็อาจเป็นคำตอบในเรื่องนี้ได้
ดังนั้น Family Holding Company เหมาะกับครอบครัวที่มีธุรกิจหลากหลายภายใต้การบริหารงานที่แยกออกมาหลายบริษัท โดย Family Holding Company จะมีหน้าที่ไปถือหุ้นในแต่ละบริษัทในสัดส่วนข้างมากหรือใกล้เคียง 100% และให้สมาชิกครอบครัวท่านที่มีความเชี่ยวชาญหรือมีความสำคัญในธุรกิจถือหุ้นส่วนน้อยเพื่อเป็นแรงจูงใจในการบริหารธุรกิจ นอกจาก Family Holding Company จะเป็นตัวช่วยที่ใช้ในการรวบรวมทรัพย์สินและส่งต่อความมั่งคั่งของกลุ่มครอบครัวแล้ว ก็ยังมีประโยชน์อีกหลายประการนะครับ เช่น
- ประโยชน์ทางด้านภาษีอากร – โดยปกติหากมีแค่บริษัท Operating Company เพียงบริษัทเดียว เมื่อมีการจ่ายเงินปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นที่เป็นบุคคลธรรมดา บริษัท Operating Company ดังกล่าวก็จะมีหน้าที่หัก ณ ที่จ่ายในอัตราร้อยละ 10 แต่หากมี Family Holding Company มาถือหุ้นใน Operating Company ไม่น้อยกว่าร้อยละ 25 ของหุ้นที่มีสิทธิออกเสียง เมื่อมีการจ่ายเงินปันผลจาก Operating Company ไป Holding Company ก็จะไม่ต้องหัก ณ ที่จ่าย เพราะถือว่าลดผลกระทบของภาระภาษีที่ซ้ำซ้อน โดยจะไปเก็บภาษีหัก ณ ที่จ่ายตอน Family Holding Company จ่ายเงินปันผลให้แก่สมาชิกของครอบครัวแทน อย่างไรก็ดี การทำธุรกิจอาจต้องมีการใช้เงินเพื่อลงทุนหรือต่อยอดเพิ่มเติม ดังนั้น Family Holding Company อาจใช้เงินกำไรบางส่วนเพื่อลงทุนหรือต่อยอดการประกอบธุรกิจแทนการจ่ายเงินปันผลให้แก่สมาชิกของครอบครัว วิธีนี้จะทำให้ลดภาระภาษีในภาพรวมของธุรกิจครอบครัวได้
- ประโยชน์ในการลดความเสี่ยงทางด้านกฎหมาย – สำหรับในกรณีที่สมาชิกครอบครัวไม่ได้เชี่ยวชาญในบางธุรกิจ ก็อาจพิจารณาแต่งตั้งผู้เชี่ยวชาญเป็นตัวแทนของบริษัททำหน้าที่เป็นผู้บริหาร/กรรมการของบริษัท เพราะตัวแทนของบริษัทจะมีหน้าที่และความรับผิดตามขอบที่กฎหมายได้กำหนดไว้ ต่อมาเมื่อสมาชิกของครอบครัวมีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ก็อาจแต่งตั้งท่านนั้นเป็นตัวแทนของบริษัทได้ รวมทั้งการใช้ Family Holding Company เป็นที่เก็บรวบรวมทรัพย์สินที่มีความสำคัญต่อธุรกิจครอบครัว ซึ่งอาจรวมถึงทรัพย์สินที่ Operating Company ใช้ในการประกอบธุรกิจ เช่น ที่ดิน อาคาร ในเรื่องนี้ก็จะช่วยลดความเสี่ยงจากการถูกฟ้องร้องจากเจ้าหนี้ของ Operating Company ได้อีกด้วย
- ประโยชน์ในด้านการให้ความช่วยเหลือด้านการเงิน – เราสามารถใช้ Family Holding Company เป็นเสมือนกงสีของครอบครัวที่จะให้ความช่วยเหลือทางด้านการเงินแก่สมาชิกในครอบครัวในรูปแบบการกู้ยืมเงิน ให้กู้แก่บริษัท Operating Company เพราะการใช้ Family Holding Company มีความโปร่งใส มีหลักฐานให้สมาชิกของครอบครัวสามารถตรวจสอบได้ เมื่อสามารถตรวจสอบได้ก็จะช่วยลดข้อพิพาทระหว่างสมาชิกในครอบครัวได้เป็นอย่างดี
สำหรับท่านที่มีความสนใจในเรื่อง Family Holding Company ก็ยังมีเรื่องเอกสารทางกฎหมายที่มีความสำคัญคือ ข้อบังคับบริษัท และสัญญาระหว่างผู้ถือหุ้น ที่ควรศึกษาเพิ่มเติม เพราะเอกสารดังกล่าวมีความสำคัญเป็นอย่างมาก และช่วยให้ Family Holding Company มีความเข้มแข็งและสามารถใช้เป็นเครื่องมือที่มีประสิทธิผลในการวางแผนและส่งต่อความมั่งคั่ง ทางธนาคารไทยพาณิชย์ จำกัด (มหาชน) มีทีมที่ปรึกษาให้คำแนะนำในด้านนี้สำหรับกลุ่มลูกค้า Wealth เพื่อช่วยให้ลูกค้าของธนาคารมีความมั่นใจว่าจะสามารถส่งต่อความมั่งคั่งไปยังรุ่นสู่รุ่นได้อย่างยั่งยืนครับ
